Vísir - 22.08.1959, Blaðsíða 5

Laugardaginn 22. ágúst 1959
VfSIR
Vísir birtir hér ræðu þá, sem Birgir Kjaran hagfræðingur
fiutti á sunnudaginn í för Varðar austur um söguhéruð Rangár-
Jiings. Hafa blöð andstæðinga Sjáifstæðisflokksins vitnað nokkuð
í ræðuna, hvert með sínu lagi, og er því rétt, að þeir, sem
komust ekki í ferðina, fái tækifæri til að Iesa hana í heild.
meira stolt í sína eigin sögu, i stórveldanna Breta og Rússa er
og við skulum ekki láta okkur | nefnilega svipað fafið og steins-
detta í hug, að við byggjum jns og Vatnajökuls. En þau
Góðir Varðarfélagar og ann-
aðsamferðafólk.
Við höfum í dag ekið um
drjúgan hluta hins forna Sunn-
lendingafjórðungs, sem mark-
aðist af Botnsá í Hvalfirði að
Eg mmntist á íslenzka list.
Leið okkar lá um Flóann, faeð-
ingarstað Ásgríms málara. Þar
dró hann sínar fyrstu Heklu-
myndir. Við sáum upp til
Hreppanna, á æskuslóðir Einars
r' ssí*
s
vestan og Sólheimasandi að: Jónssonar myndhöggvara. þar
austan. Þessi fjórðungur var j sem hann sá frumdráetti högg-
minnstur en fljótlega varð ; mynda sinna í klettum og kvist
hann ánnar fólksflesti lands- um skarsúðarinnar lí -.baðstof-
hlutinn og er nú fyrir alllöngu unni. Og íslenzk saga--------
orðinn langþéttbýlasti hluti Við fórum um Skeið, og í
landsins. Þau héruð, sem við
höfum farið um, eru lönd mik- J
illa mótsetninga. í þessum
sveitum er jörð heitust í okkar
kalda landi. Hér eru víðáttu-
mestu ræktarlöndin og fegurstu
hlíðarnar, en hér eru líka bruna
hraun, svartir foksandar, upp-
blásin holt og eyðandi stórfljót
belja fraffi sandauðnir og aura.
-— Hér hafa eldar í Heklu
skyggt hvíta jökulhjálma,
viliri og ösku og lagt blómlegar
byggðir í auðn. En hér hefur
líka gróska íslenzkrar>moldar
og manndómur fólksiná^'tálað í
verki, eins og sjá má á áveitu-
svæðum Flóans og grænum
nýræktarbreiðunum á Skóga-
sandi.
Fallvaltleiki
atvinnuveganna.
Á þessari ferð höfum við og
eygt erfiðleika íslenzka bónd-
ans, séð hrakið heyið og fengið
skyndimynd af fallvaltleika
náttúruháðra atvinnuvega.
Þetta minnir okkur á, að við
lifum í landi, sem rekur svo
náttúrubundinn og einhæfan
þjóðarbúskap, að veðrið eitt
getur leitt af sér nærri óviðráð-
anlega örðugleika — ótíð í sveit
og gæftaleysi við sjóinn geta
skert lífskjör allrar þjóðarinn-
ar.
Því er það, að athygli þjóðar,
sem vill öruggari afkomu og
bætt lífskjör, hlýtur í æ ríkari
mæli að beinast að hinum
miklu vatnsföllum, sem eru ein-
mitt á þessum slóðum og við
- höfum séð sum þeirra og farið
yfir þau, og á ég þar fyrst og
fremst við Þjórsá. — Ef yið
viljum ekki vera með öílu ofur-
seld keipum og kenjum veður-
fárs um afkomu ’okkar, ef við
viljum aukið atvinnuöryggi, ef
við viljum finna leið til al-
mennt bæitra lífskjara, verður
þessi þjóð að iðnvæðast og þáð
fyrr en seinna.
V.ettvangur
sögu og lista. - *
En það er fleira, en náttúru-
fvrirbærin, sem fyrir augu hef-
ur' borið, við höfum líka rifjað
upp íslenzka sögu, því að
hvergi eru minningar íslenzkr-
ar sögu áleitnari en einmitt í
þessum sveitum. Ef a’ð er gáð.
eru íslenzk náttúra, íslenzk
ságá, íslenzk menning og list ó-
trúlega samofin.-Það er. þetta
allt og svo sjálf þjóðtungan,
sem ’fella okkur öll saman, svo
ólík-sem við kunnum að vera,
í ramma einnar þjóðar. Við ætt-
um því öll að gera okkur far
um að skynja söguna, skilja
samferðarfólk okkár og viður-
kenna í verki sameiginleg ör-
!ög ailrai þjóðarinnar.
upp varanlegt atvinnuöryggi í
þéssu landi eða iðnvæðumst í
ikrafti alþjóðlegrar beininga-
jniennsku og án þess að leggja
að okkur.
Krafa til
bandalagsþjóða.
Góðir Sjálfstæðismenn! Við
verðum að svna umheiminum,
að við viljum byggja upp þetta
land án þess að verða ölmusu-
menn eða ánetjaðir viðskipta-
þrælar, að við viljum axla
byrðarnar, vitandi að viðfangs-
efnið verður ekki leyst með
sníkjum í austri eða vestri, held
ur fyrst og fremst með striti og
samstilltri fórnarlund íslend-
um nefndum. Að maddömu
Framsókn hefur yfirleitt steðj-
að mæða þung allt frá því að
vinstri stjórnin hrökklaðist frá.
Aumur ferill
vinstri stjórnarinnar.
Skömmu eftir að sú stjórn.
var sett á laggirnar, voru marg-
ir af þeim, sem hér munu stadd
ir, eínnig saman í Varðarferð.
í það sinn vorum við í Húsafells
skógi, þar sem Bjarni Bene-
diktsson fyrsti þingmaður okk-
ar Reykvíkinga hélt mjög
snjalla ræðu, sem fór alveg sér-
staklega í taugarnar á vinstri
stjórnarliðinu og einkum þó
Framsóknarmönnum. „Kvað

fiarlægð blasti við Áshildar-
mýri, staðurinn, sem hún er
kennd við, samþykktin fræga,
sem nokkrir djarfhuga bænd-
-- • •; ..... •>-•! .
ur gerðu á einum dimmustu og
dapurlegustu tímufn í , lífi ís-
lenzk'u þjóðarinnar. Það var yf-
irlýsing frjálsborinná'manna, er
vissu, hvaða réttúr þeim bar
og voru fúsir að léggja töluvert
í- sölurnar fyrir þann- rétt.
Það mega - ,
þjóðir vita. , . n .
Þarna gerðist stoltur kapítuli
Íslandssögunnar. — ¥-msar ná-
grannaþjóðir okkar og raunar
einnig þær, sem fjæribua og áð-
allega hafa kynni af íslendin’g-
um sem ásæknum láhbeiðend-
um eða þjóð, sem auðyelt sé að
múlbinda eða tjóðra innan hag-
inga sjálfra. Vissulega þörfn- á
umst við stuðnings og hjálp-
ar, erlends fjármagns og
verkkunnáttu. Eg efast held-
ur ekki um, að hinn frjálsi heim
ur mur.i veita okkur nauðsyn-
lega aðstoð, þegar við höfum
gert okkur sjálfum ljóst, hvað
við viljum og hvernig við ætl-
um að ná settu marki. Sú að-
stoð má ekki, á ekki og mun
ekki hafa í för með sér nein
efnahagsleg eða pólitísk bönd
eða viðjar, en til þess að hún
komi að- gagni og líkur séu til,
að hægt sé að leita eftir h'enni,
þurfum við fyrst, sjálfir að gera
hrein't fyrir okkar dyrum.
Jafnframt er það og lág-
markskrafa okkar, að. svokall-
aðir vinsamlegir nágrannar okk
voru þessi: Eg fann einu sinni
dálítinn kvarzmola, sem kom
undan einum af skriðjöklum
Vatnajökuls. Þarna hafði kvarz-
molinn legið öldum og þó trú-
legar þúsundir ára undir
stærsta jökli Evrópu. Jökullinn
hafði legið á honurn með öllum
sínum ógnar þunga, en litli,
harði steinninn hafði ekki mol-
azt. Hann slípaðist bara í þess-
um samskiptum, af honum fóru
mestu hornin og vankantarnir,
en að lokum kom hann svo ó-
sprunginn, ómolaður og fallegri
undan öllu farginu.
Tíminn hefur ekkert að segja ' hann þess engin dæmi á íslandi,
í sögu þjóðar, sem heyir sjálf-.jað nokkur stjórn hefði farið
stæðisbaráttu, hvort heldur er jafnógiftusamlega á stað og sú,
sem nú tæki við.“
Nú getum við í þessari sjöttu
Varðarferð bætt þeim stað-
reyndum við, að ógiftusamlega
lagði vinstri stjórnin af stað,
aumur var allur hennar' ferill,
en hraksmánarlegust þó enda-
lokin, er forsætisráðherrann.
hrökklaðist frá völdum á utan-
þingssamkomu og vinstri hers-
ingin hljóp frá öllum loforðun-
um óefndum og vandamálunurm
óleystum.
Píslarvœtti
Sambandsins.
Forustuílokkur vinstri stjórn.
arinnar, Framsókn, veit upp á
sig skömmina. Hún óttast, að
úr því að kjördæmamálið er
leyst, verði ekki unnt að
villa um fyrir fólki í þeim efn-
um við haustkosningarnar,
enda þótt „þeir hafi ærinn
klækiskap“, eins og Njála orð-
ar það. í allri hugsjónafátækt-
inni og málefnaharðindunum á
nú að fara að blása upp ein-
sjó eða landi, þjóðin aðeins hverju PÍslavættismóðursýki í
sambandi við SÍS, sem a að
harðnar, þjappast saman og
slípast, og að lokum kemur hún
úr eldrauninni samhentari en
nokkurn tíma áður.
Kölski og
Sœmundur fróði.
Þeir eru fleiri sögustaðirnir,
sem við höfum séð hylla undir
í dag. Einn er Oddi, og eigum
við þó eftir að skoða þann stað
betur áður en ferðinni lýkur.
Þarna voru æskustöðvar
Snorra Sturlusonar, og þarna
bjó Sæmundur fróði. Hann var
svo sem kunnugt er galdramað-
ur, og af honum ganga margar
kynjasagnir, ekki sízt af skipt-
um hans við kölska. Ein sagan,
sem flestir munu hafa heyrt,
ar' og bandalagsþjóðir leggi
ekki stein í götu okkar í nóg- Var. um það, þegar sá vondi brá
kerfis þeirra, mættu gjarnan samlega erfiðri lífsbaráttu þess sér í mýflugulíki. Boraði Sæ-
kynna sér þenna og fleiri kapi- arar þjóðar. Bretar verða að , mundur þá holu í stoð eina,
tula íslandssögunnar, að ó- brjóta 'odd af oflæti sínu og ginnti þann vonda til þess að
gleymdum Bretum. Að vísu vit-, skilja þá einfoldu 'staðreynd,
um við, að það var merkur, | að íslenzk utanríkispólitík bygg
brezkur stjórnmálamaður. sem | ist á einni einustu einfaldri
einhvern tíma sagði eitthvað á jstaðreynd: að ísland, land, loft
þessa leið:. „England.á-enga ei-j °S' sí°r vib strendur þess, er
lífa eða varanlega ovini _ eða j eitt þeirra fáu landa, sem var
frá engum tekið, nema úr
hendi alföður eins. Það -verður
því við engan af hendi látið.
Það er því íilgangslaust fyrir
þá að eyða.’-kröftum sínum í tap-
að stríð og láta þvermóðsku eða
stórlæti hindra til langframa
eðlilega ' sambúð tveggja
frjálsra þjóða, sém byggist á
vinsamlegum erfðrim, ...
vini. England -á aðeins varan-
lega hagsmuni." Þetta kann að
vera raunsæispólitík, en ein-
hvernveginn fellur íslending-
um þetta ekki alls kostar í géð.
Víst er um það, að hún ef rneira
lesin á íslandi- bókin, sem
Bandaríkjamaðurinn skrifaði
og bar -nafnið „How to win
friends“ — að vinna til -vináttu
—, heldur en enska bókin með
nafninu' ..How to make en-
emies“ — að afla sér óvina.
Ekki svo að skilja, að íslend-
ingar mættum. s.iálfir sækja
Kvarzmoiinn.
undan jöklinum.
Viðskiptum íslendmga
skríða inn í holuna og rak svo
tappa í, og bar sá vondi sig
hörmulega- í þessari einangrun.
Eitthvað ámóta þessu hefur
nú hent einn íslenzku stjórn-
málaflokkanna, þ. e. a. s. Fram-
sóknarflokkinn. Það hefur að
visu enginn ginnt hann í neina
holu, en hann hefur í kjördæma
málinu brugðið sér í allra kvik-
inda líki og orðið á, í því máli,
að álpast í einhverja einangr-
unarholu, sem hann hefur ekki
ratað út úr. Hefur hann borið
sig þar engu betur en sá, sem
Sæmundur geymdi i stoðinni.
í fyrradag keypti hann það svo
af kommúnistum að draga negl
una úr opinu og galt fyrir það
sæti til handa Moskvakomm-
og únistum í einum 8 þingkjörn-
sem a
leysa kjördæmasjónhverfing-
arnar af hólmi. Ofskynjanir
Framsóknar í sambandi við öll
skrif eða tal SÍS má einna helzt
líkja við næmi prinsessunnar
hans H. C. Anderson, sem fann
fyrir litlu bauninni í gegnum
allar madressurnar.
Almannasamtök geta verið
góð, en þau verða bara að lúta
almennum lögum og sætta sig
við sama rétt og einstaklingar
og aðrar félagaheildir verða að
búa við, og það hvort heldur
þau kenna sig við samvinnu
eða alþýðu landsins. Um þau
mál verður þjóðin að fjalla án
hjátrúar og ofstækis, en á það
virðist því miður ekki allir
vilja fallast, og sýnast hér vera
að verki bæði ofstæki, óvægnir
sérhagsmunir og hrein hind-
urvitni. Þetta eru fyrirbæri,
sem oft áður hafa verið við-
fangsefni íslenzku þjóðarinnar
í öðru formi. T. d. sagði Eggert
Ólafsson, þegar hann fór fyrst-
ur manna að rannsaka Heklu:
„Almenningur taldi það of-
dirfsku, að ætla að rannsaka
Heklu — okkur var sagt, að
þar vseru undarlegir, svartir
fuglar, líkastir hröfnum á vöxt,
en með járnnefjum, og réðust
þeir á alla, sem dirfðust að
ganga á fjallið."
Krummar
SÍS-auðhringanna.
Við könnumst í dag við;
krummana með járnnefin, sem
verja SÍS-auðhr-ingana, en
þeirra viðnám er vonlítið, því
gegn þeim vinnur ofstækislaust
Framh. á 7. síðu.