Vísir - 26.10.1959, Blaðsíða 4

*
rtsii
Mánudaginn 26. október 1959

Ekki eins mikiii úrkomu-
sumar í ár og 195S.
IRætt vr5 Pál Bergþórsson veðurfræðing um
úrkomu, úrkomumagn og framtíðarspár.
Tíðindamaður frá Vísi brá
sér suður á Reykjavíkurflugvöll
S.l. laugardag, en þar var þá
Páll Bergþórsson „á vakt“ í
Veðurstofunni, sem er til húsa
|iar í flugturninum gamla, því
að enn er sá nýi ekki fullger,
-— stendur sjálfsagt á pening-
um, eins og gengur.
Þegar komið var inn í flug-
rturn þennan, þar sem leið ligg-
ur upp í starfsstofur veðurfræð-
ínganna, þar sem þeir við þröng
<og erfið skilyrði vinna að sínum
jútreikningum, finnst manni að
stigaþrep og veggir minni mann
á eitthvert miðaldafangelsi, en
:aóg um það — því að það
gleymist, við hið alúðlega bros
.veðurfræðingsins, en hjá hon-
íum skyldi lítils háttar fræðast
í*um veðurfarið í sumar, og helzt
iá nokkurn samanburð við fyrri
sumur.
Því miður hefi ég ekki við
iiöndina öll þau gögn, sem
íþyrfti, sagði PáU, til þess að
svara þessu svo sem ég vildi,
fen ég verð að reyna að gera
þér einhverja úrlausn.
Hvernig væri þá að byrja á
$ð segja dálítið frá veðurfarinu
í sumar, sem allir kvarta yfir,
ög sumir segja um, að þeir muni
Vart annað eins.
— Já, menn segja oft eitthvað
a þessa leið, en ekki eru nú
£llir lang- eða réttminnugir
á veðrir á liðnum tíma. En við
fikulum nú byrja á vormánuð-
ánum maí.
(Tætusamur
ttnajmánuður.
Hann var fremur vætusamur,
3>ví að á 21 sólarhringi mældist
.nírkoma, en maí er ásamt júni
jþurrviðrasamasti mánuður árs-
Sns. Úrkoman í mánuðinum
rnældist 51.5 mm. Meðallag í
Jteykjavík er 39 mm.
axandi úrkoma
ffiúní — júlí.
| Úrkoma í júní varð heldur
ítnejri, 56.8 mm. Frá Jónsmessu
K'ar mjög lítil úrkoma út mán-
Mðinn og allt til 10. júlí Er þá
ji'i'ðið fullþurt hér í Reykjavík.
K’rkoman var sem sé 0.1 mm.
írá 24. júní til 10 júlí eða í
Fúman hálfan mánuð. Þá fer
eð koma dálítil væta. Úrkoma
5 júlí mældist 47.6 mm. Mikið
ef þeirri úrkomu var á einum
fiólarhring, 31. Þá mældist að
Snorgni 18.8 mm. Meðallag í
39 ’mm., en 51 mm. í
\ mm. eða nákvæmlega helmingi
meiri en hún mældist í Rvk.
Mun hún vera nálægt 50—%
meiri þar að jafnaði en í Rvk.
Úrkoman nær sem sagt oft yfir
fjallgarðinn og steypist þarna
niður, en nær ekki hingað. Og
sumar má sem oftar finna
dæmi þess hve miklu munar
inni sveitar, t.d. á bæjum í
Borgarfj arðarhéraði, sem sést
á milli, geklc vel að þurka töð-
ima í sumar á sumum, en við
mestu erfiðleika að etja á öðr-
um.
reikna með um 70 mm. úrkomu
í ágúst, og þetta er því mikil
úrkoma á þeim árstíma.
September.
í september voru aðeins 3
sólarhringar alveg úrkomulaus-
ir, og sá fjórði má þar bætast
við. Var þá úrkoma, en svo
lítil, að hún var ekki mælanleg.
Mesta sólarhrings úrkoma í
september var 26./9., eins og
þið munuð hafa minnst á í Vísi
áður, eða 49.2 mm. Fjóra sól-
arhringa var hún yfir 10 mm.
Heildarúrkoman í mánuðinum
156.5 mm., og er það h.u.b.
jafnt og í sept. 1906 — þó að-
eins meiri þá eða 157.3 mm.
Meðalúrkoma fyrir september
er sem fyrr hefur verið getið —Yfirleitt hefur ekki gefist
78 mm.
— Já, þess var getið í Vísi, að
septemberúrkoman hefði orðið
meiri en dæmi eru til áður frá
Suðlæg átt
ríkjandi.
Fer nú Suðri ekki að missa
völdin?
Það eru engar stórbreytingar
sjáanlegar fram undan enn.
Suðlæg átt hefur verið ríkjandi
frá því snemma sumars og svo
er enn.
Framtíðarspár
um veður?
—Hvernig er það annars með
framtíðarspár um veðrið? Þeir
hafa fengist eitthvað við það í
Ameríku og kannske víðar?
Hvað er segja um áreiðanleika
slíkra veðurspádóma?
sem hægt verði að byggja á, en
þetta er allt á tilraunastigi og
miklar og mjög víðtækar athug-
anir þarf að gera.
Aðstæður hér. —
Mannskapur —
Rafeindareiknivélar.
— Hvernig er aðstaðan hér
til slíks samstarfs?
— Þar kemur m. a. til greina,
að meiri mannskap þyrfti en
nú er fyrir hendi. Úr athugun-
unum er unnið með rafeininga-
reiknivélum, sem enn eru mjög
dýrar. Þetta er alveg á tilrauna-
stigi, eins og ég sagði áður. Aft-
ur eru menn komnir á nokkum
rekspöl með að reikna út veðr
ið fyrir 2—3 sólarhringa. Þær
spár byggðust í fyrstu á ein-
földum forsendum, en eru í á-
kaflega mikilli þróun.
Hvenær eigniunst
við slíka vél?
— Það verður sjálfsagt bið
á því. Leiga á slíkri vél mundi
sennilega kosta um 1 milljón
króna á ári. En hins er að geta,
að þær verða vafalaust er frá
líður ódýrari en nú, og þó ein-
faldari, eftir því sem tækninní
fleygir fram. Auk þess má
benda á, að í einstökum ofviðr-
um getum við mist verðmæti,
sem nema margfaldri þessari
upphæð. Hér er því til nokkurs
að vinna og það hlýtur að reka
að því, að við fáum slíka vél.
Þær verða ómissandi hjálpar-
tæki, og eftir nokkur ár verður
vonlaust að etja kappi við þær
með núverandi aðferðum við
veðurspár.
Vísir þakkar viðtalið. — I.
Varmennið Carmelo Mess-
ina látinn á Sikiley.
Var yngstur og auðugastur „vændis-
kónganna í Soho.
Jum
gúlí.
er
Agúst.
' í ágústmánuði er áframhald á
vætutíð. í þeim mánuði eru að-
®ins 4 sólarhringar, þegar ekki
.verður vart nokkurrar vætu.
<Oft var þó lítil úrkoma, komst
'þó upp í 34.6 mm. 10. ágúst,
en þá var mest sólarhringsúr-
tío'ma í mánuðinum. Úrkoma í
i'. ánuðinum mældist hér sam-
lals 110 mm. Vanalega má
árinu 1920, er byrjað var reglu-
lega á úrkomumælingum, en
hvernig var það með eldri mæl-
ingar?
•—Á árunum 1908—1919 voru
engar úrkomumælingar gerðar.
Úrkoma í september hefur al-
drei orðið meiri frá 1920 en nú
og aðeins meiri 1906, sem fyrr
var sagt. Úrkomumælingar
voru gerðar frá 1885 og fram til
1907 og þess má geta, að árið
1887 mældist mesta úrkoma,
sem mælzt hefur í september
hér í Reykjavík, 176 mm.
Október.
í október til dágsins í dag 17.
okt. hefur enginn dagur verið
úrkomulaus og mest á sólar-
hring þennan tíma 13.7 mm.
þann 6. október.
— En ef við nú berum úrkom
var júlí miklu þurrari í sumar
1955, sem var úrkomusumar
mikið sunnanlands?
Úrkomusamt,
en —
Heidarúrkoman í sumar var
miklu meiri nú en 1955, en það
sumar er eitt hið mesta vot-
viðrasumar er hér hefur kom-
ið. Þá rnældist hér 320 mm. frá
maí—sept.,en nú 420 mm. En
þar með er ekki öll sagan sögð,
því að nær allur þessi munur
stafar af því, hve september
var nú vætusamur. Hins veg'ar
var júlí miklu þurrari sumar
en 1955, og ég tel víst, að rign-
ingarnar þá hafi valdið miklu
meiri sköðum en þær gerðu nú.
Það er ekki allt undir heildar-
úrkomunni komið, heldur
hvernig rigningin dreifist á
sumarið.
Mikill úrkomumunur
í Rvík og á Heiðmörk.
Annars er það ákaflega mis-
jafnt hve úrkomumagnið er
mikið á stöðum, sem tiltölulega
stutt er í miUi. Skemmtilegt
dæmi um það er Heiðmörk. Þar
var úrkoman í september 313.5
vel enn sem komið er, að spá
langt fram í tímann. Reynt hef-
ur verið að segja fyrir um veðr-
ið næsta hálfa mánuð, eða jafn-
. , ibuðir, og hirti mestan lhuta
vel lengur. Bandankjamenn i ’ 8
í lok fyrra mánaðar lézt á
Sikiley „vændi's-kóngurinn“‘
Carmelo Messina, maður ill-
ræmmdur — og auðugur. Hann
skipulagði starfsemi vændis-
kvenna í London, lét þeim í té
telja sig hafa nokkurt gagn af
mánaðarspám sínum. Þeir gefa
út veðurkort fyrir allt norður-
hvelið, en það hefur ekki reynst
vel að því er varðar Norður-
lönd. Ef til vill leggja þeir meiri 'bræðra hans. En er það sann-
tekna þeirra.
Blöðin kalla tekjui- hans hina
„skattfrjálsu auðlegð“. Það
reyndist erfitt að hafa hendur
í hári hans og hinna alræmdu
rækt við „heimahagana“ og
er líka auðveldast að spá fyrir
þá.
Ráðstefna í
Stokkhólmi.
Annars er ráðstefna veður-
fráeðinga haldin í Stokkhólmi
um þessar mundir, þar sem
menn bera saman bækur sínar
um þetta. ísland á ekki fulltrúa
á þeirri ráðstefnu. Menn gera
sér vonir um, að með statistisk-
um agferðum verði hægt að
setja saman kerfi eða reglur,
aðist, að hann kom til landsins
ólöglega, var hann dæmdur í
misseris fangelsi og þar næst
ger landrækur. Var þar í marz
s.l. — Hann var yngstur Mess-
inabi’æðranna, „vændiskóng-
anna fimm í Soho“. Þeir bræð-
ur þóttust vera frá Möltu og
þar sem það varð ekki afsannað
lengi vel nutu þeir brezkra
vegabréfaréttinda. Þeir komu
til London 1934.
Þeir ginntu m. a. fjölda
margar ungar stúlkur til Lon-
don frá meg'inlandinu og
stunduðu hvíta þrælasölu í
Frakklandi, Belgíu, Spáni og
Ítalíu. Talið er, að Carmelo og
bræður hans, sem lifðu í „vel-
lystingum praktuglega“ hafi
safnað auði, sem nam einni
milljón stpd. — Ekki komst til
fulls upp um þá fyrr en 1950.
— Ítalía neyddist til að taka
við Carmelo, er það sannaðist,
að hann var af Sikileyjarfor-
eldri, fæddur í EgyptalandL
En hann var raunverulega
fangi á Sikiley frá því ítölsk
yfirvöld tóku við honum. —
Einn hinna er í fangelsi í Bret-
landi, hinir fara huldu höfði á
meginlanainu.
Stjórnin í Kenya ætlar að
veita öllum dugandi bænd-
imi og bændaefnum réttindl
til búreksturs í „Hvítu Há-
löndunum", en á undan-
gengnmn 60 árum hafa að-
eins hrítir menn fengið þar
land.
Myndin er af björgunarhringnum af „Hans Hedtoft“, sem rak á land hér. Myndin er tekin hjá
Sporon-Fielder ambassador í danska utanríkis ráðuneytinu. Frá vinstri: Magnus Jensen, vara-
forstjóra Grænlandsverzlunar, A. Starcke yfir stýrimaður og Sporon-Fielder. — Til athugunar
er hvernig björgunarhringurinn verði bezt var ðveittur í minningarskyni um sorgaratburðinu
mikla. • ,» , ,ifi