Vísir - 26.10.1959, Blaðsíða 6

n fl81K
Mánlidagirin 26. októbex 1959
'WtSlWL
D A G B L A Ð
Útgefandi: BLAÐAÚTGÁFAN VlSIR H.F.
Vísir kemur út 300 daga á ári, ýmist 8 eða 12 blaðsíður.
Ritstjóri og ábyrgðarmaður: Hersteinn Pálsson.
Skrifstofur blaðsins eru í Ingólfsstræti 3.
Ritstjórnarskrifstofur blaðsins eru opnar frá kl. 8,00—18,00.
Aðrar skrifstofur frá kl. 9,00—18,00.
Afgreiðsla: Ingólfsstræti 3, opin frá kl. 9,00—19,00.
Sími: 11660 (fimm línur).
Vísir kcstar kr. 25.00 í áskrift á mánuði,
kr. 2.00 eintakið í lausasölu.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Frú Wijiwardefla, einu konunni
í stjórn Ceylonar, vikiÖ frá.
Hafði sanistarf við þá grunuðu vegna
morðsins á Bandaranaike.
Friöarhorfur í heintinum.
Enginn vafi leikur á því, að lík-
urnar fyrir því að fundur
æðstu manna verði haldinn í
vetur eða vor, eru ört vax-
andi. Skriður fór að komast
á þetta mál ekki alls fyrir
löngu, og má segja, að það
hafi fyrst og fremst verið
ákvörðunin um gagnkvæmar
heimsóknir æðstu manna
Bandaríkjanna og Sovétríkj-
anna, sem mestu réðu um
þetta. Macmillan hinn brezki
hafði að vísu talað mikið um
nauðsyn á slíkum fundi og
vildi víst eigna sér heiðurinn
af árangrinum í kosninga-
baráttunni, en hann mundi
litlu fá þokað gegn áhuga-
leysi eða andstöðu hinna,
Eisenhowers og Krúsévs, þar
sem í’ödd Breta er nú engan
veginn tekin eins hátíðlega
og hér fyrr á árum.
Meira en fjögur ár eru liðin frá
fundinum í Sviss, þar sem
fjórir æðstu menn hittust til
viðræðna um helztu vanda-
málin. Eftir þann fund var
mikið talað um andann frá
Genf, og menn töldu, að
j mjög væri friðvænlegra í
heiminum en áður. Bjart-
sýni var meiri um skeið en
verið hafð'i frá lokum heims-
styrjaldarinnar, en því mið-
ur var þessi ,,andi“ ekki
langlífur. Rússar murkuðu
úr honum lífið um leið og
þeir frömdu þjóðannorðið í
Ungverjalandi. Síðan hefir
enginn þorað að vera bjart-
sýnn, enda þótt menn sé fyr-
ir löngu orðnir þreyttir á
stríðsóttanum og kvíðanum.
Kommúnistar hafa að vísu
verið óþreytandi við að tala
um friðarást sína, og hafa
raunar leitazt við að fá eins-
konar ,,patent“ á því sviði,
en þeim hefir gengið verr
að færa sönnur á hana. Svo
oft heíir ófriðarbál kviknað
af þeirra völdum, svo oft
hafa þeir gert árásir á
granna sína í ýmsum hlut-
um heims, að enginn getur
tekið þá alvarlega. Síðustu!
dæmin um friðarást komm- i
únista hafa birzt í atburð-j
um austur í Laos, á
landamærum Indlands og
víðar þar eystra, þar sem
Kínverjar láta að sér kveða.
En hjá þeirrí staðreynd verður’
ekki gengið, að kommúnist- (
ar geta ráðið miklu um
friðarmálin — hvort sem1
þeir eru sannir friðarvinir'
eða ekki. Þess vegna verðuri
ekki hjá því komizt að ræðaj
við þá, ef ætlunin er að
framkalla einhverja breyt-
ingu á því ástandi, sem
undanfarið hefir ríkt. Ef
fundur æðstu manna kæmist
til dæmis að samkomulagi
um afvopnun ásamt nauð-1
synlegu eftirliti með því, að,
allir samningar um þetta1
mál væru haldnir, mundi
það vera stórt spor í áttina
til öruggari friðar.
Úr því sem komið er, virðist
mega gera ráð fyrir, að af
leiðtogafundi verði, áður
en mjög langt líður. Ein-
ungis stórviðburðir munu
geta komið í veg fyrir hann,
svo sem nýir atburðir af
svipuðu tagi og gerðust í
Ungverjalandi fyrir þremur
árum. Þó eru litlar líkur
fyrir því, að slíkur atburður
gei’ist, því að kommúnistar
hafa ekki efni á að láta sjá
ásjónu sína aftur í sama
Ijósi og 1956. Það var dýr-
keyptur sigur, sem rússnesku
skriðdrekarnir unnu í Ung-
verjalandi, og þeir munu
ekki óska eftir að vinna
annan slikan. Þess vegna
munu þeir reyna að sitja á
sér og óska eindregið eftir
leiðtogafundi hið bráðasta.
HvíEd eftir átökin.
Þegar þetta er skrifað, má
segja, að flokkarnir hafi
tekið sér hvíld eftir átök
kosningahríðarinnar. Meiri-
hluti kjósenda hefir geijt
skyldu sína við sjálfan sig
og þjóðfélagið, en ekki hefir
enn verið gengið úr skugga
um, hver dómurinn hefir
or'ðið. Talning atkvæða hefst
ekki fyrr en í kvöld, og nú
bíða margir sannarlega í of-
væni.
En þessi hvíld stendur ekki
lengi, því að jafnskjótt og
atkvæðatalningunni er lokið
og úrsliíin liggja fyrir, mun
starfið hafið á nýjan leik.
Alþingi mun koma saman
innan skamms og verkefni
þess verða mörg eins og æv-
inlega, en einkum mun verða
afdrifaríkt fyrir þjóðina,
hver ráð það telur vænleg-
ast til að tryggja afkomu at-
vinnuveganna og þar með
allrar þjóðarinnar. Það get-
ur reynzt erfitt verkefni
vegna viðskilnaðar vinstri
stjórnarinnar á sínum tíma,
en vonandi ber hið nýja Al-
þingi gæfu til að vinna meira
og betur en það, sem tók við
skipunum frá vesaldar-
sljórninni.
Fregnir bárust um það í vik-
unni, að vikið hefði verið úr
embætti á Ceylon frú Wijewar-
dena, húsnæðismálráðherra
landsins, — einu konunni, sem
sæti ætti í stjórn landsins. Einn
ig bárust fregnir um, að slak-
að hefði verið á eftirliti með
útvarpi og blöðum, sem sett var
eftir morðið á Bandaranaike for
sætisráðherra 25. f.m.
Samkvæmt Lundúnablöðum
ahfa komið fram í dagsbirtuna
við leitina að morðingja Band-
aranika ýmis' hneykslismál, og
lá við borð, að öll stjórnin yrði
að fara frá. Við forsætisráð-
herraembættinu tók eftir morð-
ið svo sem áður hefur verið get-
ið Wijayananda Dahanayake.
Auk Sumanaro Thero, sem
sakaður er um að hafa skotið
Bandaranaike, hafa 3 menn aðr
ir verið handteknir. Allir hafa
þessir menn haft meira og
minna samstarf við frú Wije-
wardena. E.t.v. var hið stranga
fréttaeftirlit einmitt sett til þess
að leyna þessum tengslum ráð-
herrans og hinna handteknu, en
þau voru samt sem áður í al-
mæli í Colombo, höfuðborg eyj-
arinnar. —-
Ekkja hins myrta.
Mai'gir sem gerzt hafa kunn-
ugir málum á Ceylon, segir í
MerkiSegt
starfsalmæli.
Gísli Sigurbjörnsson, forstöðu
maður Elli- og hjúkrunarheini-
ilisins Grundar, á 25 ára starfs-
afmæli í dag.
Vildi ég minnast þessa atorku
manns örfáum orðum í tilefni
þessa merkisafmælis. Gísli er
frétt frá Colombo, eru þeirrar
kunnur fyrir framsýni, gugnað
og trúmennsku. Hugsjóna- og
baráttumaður hefur hann alla
tíð verið. Á ég hér einkum við
baráttu hans fyrir bættum
kjörum gamla fólksins og fyrir
hina ötulu bindindisbaráttu
hans. Þá ber að nefna áhuga
hans fyrir tæknilegum nýjung-
um, í þágu þeirrar miklu stofn-
unar, sem hann vinnur fyrir og
stjórnar af miklum dugnaði.
Margir munu í dag' verða til
þess að óska „húsbóndanum á
stærsta heimili landsins“ til
hamingju með daginn og þakka
farsælt starf undangenginna
ára. — Vistmaður.
skoðunar, að eina von stjórnai'-
innar, að halda velli, og til að
eining haldist í flokknum, sem
Bandaranaike stofnaði, sé að
i hún taki sæti í stjórninni og
j við formennsku í flokknum.
Thero er áhrifamesti Búdda-
klerkurinn á Ceylon. Það var
hann, sem átti mestan þátt í
að Bandaranaike komst til
valda. — Thero er meðal hinna
handteknu. Hann bjóst við því,
að stjói’n Bandaranaikes legði
sig fram til þess, að Budda-
munkarnir fengju aftur þau
völd og áhrií í landinu, sem þeir
áður höfðu, og stuðningsmaður
þeirra í því efni var frú Wiji-
wardena.
Kunnugt er að ýmsir ráð-
herrar hótuðu að seg'ja af sér,
nema frúnni væri vikið frá. Það
var gert. En um hvað frekara
Arabaráðstefna
um olíumálin.
Ráðstefna Arabalanda hefst í
dag á Saudi-Arabíu, og eru ol-
íumál á dagskrá.
Einkanlega verður um það
j rætt hvernig Arabalöndin geti
komið svo ár sinni fyrir borð,
að þau hafi meira upp úr þess-
1 um auðlindum, — fái aukna
hlutdeild í gróða erlendra fé-
laga, sem starfrækja olíulindir,
en jafnframt eignist Arabaríkin
sjálf oliuleiðslur og olíuskipa- ]
flota. . ;
Flestöll Arabalöndin sitja ráð-í
stefnuna, nema að enn er óvíst
um þátttöku Túnis.
Andúð Indverja - '
Framh. af 1. síðu.
minnsta kosti þríkloíjnn, og'
hver kommúnistaleiðtoginn af I
öðrum hefur vítt framkomu
Pekingstjórnarinnar.
Andúðin gegn kínverskum
kommúnistum er og enn vax-
andi í hinum ýmsu Asíu-lönd-
um, þar sem menn hafa fram að
þessu ýmist verið þeim vin-
veittir eða a. m.k. ekki verið
þeim andvígir.
Helzta umtals-
efni blaða.
Ofbeldi Kína í garð Indlands
er í morgun höfuðefni í rit-
stjórnargreinum blaða um
heimsmálin. Mörg telja ófriðar-
hættu á ferðinni. Daily Mail í
London segir, að eitt gott hafi
af ofbeldi kínv. kommúnista
leitt, eining hafi náðst milli
Indlands og Pakistans. Blaðið
bendir á, að Pakistan geti far-
ið fram á aðstoð bandalagsríkja,
eða snúið ér til SOEATO (Suð-
austur-Asíubandalagsins) eða
Centa fyrrv. Bagdadbandalags),]
verði á það ráðist. Þannig gætu]
landamæraskærur í fjarlægu
. landi leitt til heimsstyrjaldarJ
— News Chronicle, frjálslynt
• f i
blað í London, segir, að horfurn
Jar muni enn versna stórum, ef
Indland standi ekki fast á rétti
sínum.
Enn hefur Bergmál borizt bréf
um Lækjarbotnaferðirnar:
Ekki veujuleg-
strætisvagnaleið.
„Ætla mætti, að menn væru
það kunnugir umhverfi sínu, að
þeir vissu það, að það er dálítið
lengri spotti frá Hlemmtoi’gi að
Lækjai’botnum en frá Hlemm-
torgi niður á Lækjartorg. Sti’æt-
isvagnaferðir upp að Lækjarbotn
um eru þvi ekki á neinni venju-
legri strætisvagnaleið. Og víðast
hvar erlendis mundi það ekki
vera talin góð þjónusta, ef fólki
væri troðið inn í slíka strætis-
vagna. Eg stóð í þeii’ri meiningu,
að forstjóri SVR hefði haft þetta
í huga, þegar hann gaf vagnstjór-
um þeim, sem aka á þessari leið
fyrirmæli um það, að taka ekki
fólk upp í innanbæjar.
Ný fyrirmæli.
Eg bjóst þess vegna við þvi, að
það mundi ekki standa á svari
forstjóra SVR við fyrirspurn.
Gisla Gunnarssonar í Bergmáli
14. okt. s.l. Og þegar það er einn-
ig liaft í huga, að Lækjarbotna-
vagn sá, sem er við Hlemmtorg
laust fyrir kl. 8 á morgnana á að
vera farinn aftur ofan að kl. hálf
níu, þá segir það sig sjálft, að
hann hefur engan tima til þess
að tefja sig á því, að taka fólk
upp í innan bæjar. Nú virðist for
stjóri SVR hafa gefið vagnstjór-
um þeim, sem aka á þessari leið
ný fyrirmæli, og þau eru um að
taka fólk upp innanbæjar. Af-
leiðingin er sú, að vagn sá, sem
á að fara ofan að kl. hálfníu er
miklu seinna kominn í bæinn eu
áður var, og eru það aukin óþæg-
indi fyrir okkur, sem búum
þarna upp frá.
Stæi’ri og betri vaguar.
Upp á síðkastið hafa verið sett-
ir inn á þessa leið stærri og betri
vagnar en áður og á forstjói’i
SVR þakkir fyrir það, og vonandi
verður fyrirspurn Gísla Gunnars-
sonar ekki til þess, að við fáum
gömlu, úx-eltu vagnana aftur, þ\i
að ég tel, að við eigum ekki siður
kröfu á góðx’i þjónustu hvað þessi
mál snertir en þeir, sem búa við
Hlemmtorg.
Önnur afstaða.
Afstaða okkai’, sem búum
þarna upp frá er allt önnur en
þeirra, sem búa i sjálfum bæn-
um. Þarna er langt á milli bið-
stöðva og oft langt út á veg, og
lítið skjól í vondum veðrum víð-
ast hvar, en liðlegheit og góð
framkoma vagnstjóra, sem aka
á þessari leið, tel ég á allan hátt
til efth’breytni, og eiga þeir
þakkir skildar. Að lokum langar
mig til að bei’a fram dálitla fyrir-
spurn: Hvar í allri Reykjavík eru
strætisvagnasamgöngur betri en
við Hlemmtorg, að undanskildura
endastöðvunum í miðbænum?
■— Einn á leið til Læ.kj:u’botna“.
Kartöflur.
„Húsmóðir" skrifar:
,,Eg er ein í flokki þeirra, sem
skortir kalda geymslu fyrir mat-
væli eins og kartöflur og rófur.
ICaupi ég því vanalega 5 kg. af
kartöflum í einu eða i mesta lagi
10. Reynsla min er sú, einkum að
undanförnu, að talsvert er af
skóflustungnum kartöflum innan
um, og eiga þetta þó að vera
fyrsta flokks kartöflur. Mér
finnst, að þetta eigi ekki að koma
fyrir, og að kaupmönnum beri að
sjá um, að skaddaðar og skemni
ar kartöflur séu teknar frá, þeg-
ar þær éru látnar i pokana og