Vísir - 30.10.1959, Blaðsíða 4

Vísir - 30.10.1959, Blaðsíða 4
VlSift Miðvikudaginn 28, október 1959 Eldur og eldvarnir: IViest er um vert, að menn kom- ist út, þegar húsin brenna. Dæmin sanna, a5 mesta hættan er fólgin í því, a5 útgangar séu fáir og teppist. Þann 30. desember 1935 var haldin jólatrésskemmíun fyrir börn í samkomuhúsinu í Kefla- vík. Þar voru samankomin um 180 börn og um' 20 fullorðnir. Hús- ið var byggt úr timbri, leiksvið í austurenda, en salur í miðju. Á salnum voru fjórir gluggar á hverri hlið, en andyri í vestur- endá. Þegar skemmtunin stóð sem hæst um kvöldið, kviknaði skyndilega í jólatrénu, sem stóð á miðju gólfi. Eldurinn læsti sig eins og örskot upp eftir trénu og um loft og veggi húss- ins. Tvénnar dyr munu hafa verið á húsinu, en opnuðust báðar inn. Þegar fólkið — börn og fullorðnir — varð eldsins vart, þusti það óttaslegið til dyra. í blaðafrásögnum um elds- voða þennan, er átakanlega lýst þeirri ógn og skelfingu, sem varð næstu augnablikin, er börnin tróðust hvert yfir ann- að til að komast út úr eldhaf- inu. Þrír fílefldir karlmenn tóku á öilum sínum mætti til að halda öðrum dyrunum opn- um fyrir börnin. Lítill drengur klifraði yfir hurðina og henti sér niður — og út. Eftir nokk- ur augnblik var allt um garð- gengið, og allir komnir út, sem komust lífs af. Eftir háiftíma var húsið brunnið til grunna. í þessum eldi fórust níu manns, •— sjö börn og tvær fullorðnar konur. Marrgir urðu að liggja lengi á sjúkrahúsi vegna bruna- sára. Laugarnesspítala bruninn. Þann 7. apríl 1943 brann Laugarnesspítalinn svonefndi til grunna á skömmum tíma. Bandaríski hexánn hafði hann þá til umráða og fi’amkvæmdi allt björgunarstarf, en slökkvi- liðið í Reykjavik aðstoðaði við slökkvistarfið. Fulltrúar hersins fullyrtu að enginn maður hefði farist í eldinum, og þótti það VWWWWWWWWWWb Önnur grein. WWWW ótrúlegt mjög, en annað hefur ekki frégnast síðar. Þann 3. febrúar 1944 brann Hótel ísland til grunna á skömmum tíma, þrátt fyrir vaskiega framgöngu siökkvi- húss, en aðeins einn þessara eldsvoða varð mörgum mönn- um að bana. Og hver er svo ástæðan fyrir því? Aðstæður til björgunar voru betri í Laugarnesi og á Hótel ísland, en í samkomuhúsinu í Keflavík. að bjarga þurfi fólki þaðan. | vitað einnig gömlu) samkomu' Jafnvel þótt ekki sé um timb-; húsa, skóia og sjúkrahúsa. Þrátt urhús að ræða, heldur „örugt fyrir skýr ákvæði í Bruna- málasamþykkt fyrir Re.ykja- vík (1953) er víðast hvar mik- ið ábótavant í þeim efnum, og og eldtraust“ steinhús, er ekki' síður þörf á að bjarga fólki, sem í nauðum er statt. Mörg — og líklega flest — steinhús hér á annaðhvort er að eftirlit er ekki landi eru meira og minna inn- > nægjanlega strangt og vandað, timbri, vefnaði, eða að viðkomandi stofnanir öðrum eldfimum ’ trassast við að framkvæma það, réttuð með pappír eða efnum, sem fuðrað geta upp á svipstundu, og þótt það verði ekki til þess að húsið hrynji til grunna, þarf ekki mikið til að lífshætta sé fyrir hendi. Mýmörg dæmi eru til þess erlendis frá, að fjöldi manns hefur farist í eldsvoðum í „eld- traustum“ steinhúsum. Fyrir nokkrum árum fórst 61 maður, er kviknaði í LaSalle hótelinu sem þeim er fyrirlagt, og leikur mér nokkur grunur á að hér séu þessar ástæður að verki. í næstu grein mun ég leitast við að gera nokkru frekari skýr- ingar á þessum staðhæfingum mínum, og benda á þau helstu atriði, sem þverbrotin eru víð- ast hvar. Hve margir í Chicago, sem byggt var úr mega vera Þar? Björgun úr brennandi liúsinn. Senni.legt er að svipaður Eldur varð Iaus á 1. hæð LaSalle gistihússins í Chicago 1946. — Húsið sjálf var álitið eldtryggt, en samt fórust þar 61 manns L eldinum. liðs Reykjavíkur — og Banda- ríkjahers. Þar fórst einn maður í brunanum, en nokkrum var bjargað út um glugga hússins og ofan af þaki. Hér hefur verið bent á þrjá minnisstæða bruna í húsum, þar sem margt fólk var samankom- ið. Mörg fleiri dæmi eru til næi'- lendis, en ástæðulaust að telja þau upp. Allt vour þetta timbur hús, sem brunnu til grunna á skammri stund. í öllum tilfell- um var margt manna innan- mannfjöldi hafi verið í öllum þessum þrem húsum, þegar eld- ur kom upp í þeim, þótt ekki séu til yfir það tölur. í Laugar- nesspítala hafði bandaríski her- inn gert ýmsar ráðstafanir, og látið framkvæma bi’eytingar á húsaskipan, einmitt til þess að greiða fyrir björgun fólks í eldsvoða. Þessvegna tókst svo vel til með björgun þar. Hótel ísland var mjög nálægt slökkvistöinni, og fólk átti til- tölulegan greiðan útgang út um dyr og glugga, — og jafnvel ofan af þaki, þegar það kom á vettvang eftir augnablik. Lík- legt er að maðurinn, sem þar fórst, hafi sofið og e.t.v. aldrei oi'ðið eldsins var. stáli og járnbentri steinsteypu. og með réttu álitið „eldtregt“. Winecoff-hótelið í Atlanta, Ge- orgíu, brann í desember 1946, og fórust þar 119 manns. Það var 15 hæða bygging úr járn- bentri steinsteypu, og kallað „eldtraust“.Að vísu hrundu hús þessi ekki til grunna, og stein- veggirnir stóðu eftir sem áður, en innviðir allir brunnu. Eld- urinn braust upp um stigaganga millum hæða. Hui’ðir allar voru úr tré, húsgögn sömuleiðis. Milligerðir á göngum úr eld- fimu efni. Á neðstu hæð dans- salir, vínstúkur o.fl., innréttað úr dýrum viðartegundum og jafnvel vefnaði. Loftrásir til gestaherbei'gja fluttu hitann og eldinn um allt húsið og hvergi var öruggur staður. ÖryggiS í háhýs. unum og víðar. í nýjustu fjölbýlishúsum Reykjavíkur, háhýsunum svo- nefndu, er vissulega ráð fyrir því gert, að eldur geti komið þar upp, og að fólk þurfi að komast út. Þar eru lokaðir, eld- og reykheldir stigagangar, sem einmitt eru til þess arna ætl- aðir. Slíkt er auðvitað sjálfsögð ráðstöfun. Samskonar fyrirhyggju er því miður ekki hægt að hrósa í möi'gum okkar nýrri ( og auð- Að þessu sinni vil ég — fróð- legs vegna — telja upp nokkur helstu samkomuhúsin í Reykja- vík, og um leið skýra frá, hve marga gesti hvert hús má hafsr í einu, því bæði er það, að ég hefi oft imdrazt, hvaða forsend- ur gildi, þegar reiknaður er útr leyfilegur gestafjöldi — hvort aðeins sé tekið tillit til húsrým- is, en önnur skilyrði ekki höfð í huga — og svo hitt hvort það sé raunverulega rétt og satt, að samkomuhúsin fari vel og vendilega eftir settum reglum. Ef svo er ekki, hverjum er þá um að kenna, og hver á að sjá um að reglunum sé raunven.i- lega framfylgt? Líklega munu lesendur sjálf- ir bezt geta ráðið það við sig, hvoi't þessi listi muni í heiðri hafður. Leyfilegur gestafjöldi sam- komuhúsa (raðað eftir ,,stær“): Iðnó 425 (timburhús), Hótel Borg 400, Lido 360, Sjálfstæðis- húsið 350, Vetragarðurinn (timbui’hús) 322, Þórcafé (sam- tals) 320, Þjóðleikhúskjallari 300, Breiðfirðingabúð (timbur- hús) 275, Tjarnarcafé (samt.) 275, Röðull 250, Ingólfscafé 230, Góðtemplarahúsið (timburhús) 200, Framsóknarhúsið 195, Silfurtunglið 150 og Golfskál- inn (timbui’hús) 100. G. K. Kona fæðir barn úti í 14 stiga frosti. Dulsmál, sem mikla athygli vakti í Vest- mannaeyjum fyrir 85 árum. Árla morguns, laust fyrir málsins, og hafði þá sýslumað- miðjan marzmánuð á því herr- .ur falið yfirsetukonu staðarins í eldsvoða í Hotel Atlanta 1946, fórust 119 manns og 90 mcidd- ust hættu- lega. Húsið var álitið eldtraust, — byggt úr stáli og steinsteypu. ans árið 1874 fannst lík af sveinbarni í sjávarmáli í svo- kallaði'i Fúluvík í Vestmanna- eyjum. Þótti sýnt að barnið hafi fæðst nóttina á undan, því blóðdrefjar voru strengnum. Þessi í eldsvoðanum í Keflavík komst fólkið ekki út úr húsinu. — Og það er kjarni málsins. — Slökkvistarfið sjálft hafði j enga þýðingu. Húsin brunxxu öll til grunna á skömmum tíma, hvað sem að var gert. Á einum þessa 3ja staða, kom slökkvi- liðið það snemma á staðir.n, vegna þess hve nálægt það var, að það gat aðstoðað við björgun. Steinhús eru líka liættuleg. Enn í dag eru til mörg hús' unni fyrir utan húsið, og var undir yfirumsjón læknisins að rannsaka bi'jóst á öllu kven- fólki á eynni, er hugsanlegt- þótti að gætu hafa alið barnið. Segir í skýi'slu eða yfirlýsingu nafla- j læknis að þessi skoðun hafi orð- atbui’ður ið ái'angurslaus. En almenn- j vakti að vonum mikla athygli. jingur í Eyjum, jafnt kai'lar sem í einu Reykjavíkui’blaffanna frá ^konur þessum tíma, segir ennfremur um þetta dulsmál þetta: Um kveldið þegar komið fram að háttatima hafði hafi óskað frekari rann- sóknar, og þar eð yfirsetukon- an forfallaðist sökum þess að hún missti mann sinn í skip- tapa um þessar mundir, var önnur hér á landi, byggð úr timbri, þar sem mai’gt manna kemur saman að staðaldri eða dvelst. Svipaðir eldar geta oi’ðið hve- nær sem er, og við skulum vona að guð og lukkan sé með í ráðum, þegar til þess kemur var ____________________ ______,. I . , , ... , onnur „reynd og greind kona‘c' i kona 1 verzlunarhusi, sem þar & & ,, . u fengin til að takast rannsokn- er nalægt og nefmst „Goðvon i. &, heyrt tvö undai'leg hljóð á göt- j*na a ^le<^ui- ____ ___ ____ _____, Féll grunur þá á ákveðna I _* ,----i--t*: ------’stúlku og var hún bæði af yfir- setukonu og lækni rannsökuð- haldið að barnið hefði verið fætt þar, þótt 14 stiga frost hefði verið um nóttina.“ Nokkru seinna birtist yfir- lýsing frá lækninum í Vest- mannaeyjum í sama blaði þar sem fjallað er um rannsókn mjög nákæmlega, auk þess sem sýslumaður setti rétt yfir henni og öllu hennar heimilisfólki og var það að lokum látið vinna eið að framburði sínum.

x

Vísir

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Vísir
https://timarit.is/publication/54

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.