Vísir - 06.11.1959, Blaðsíða 6

6
risik
Fóstudaginn 6. nóvember 1959
VÍSIR
D A G B L A Ð
Útgefandi: BLAÐAÚTGÁFAN VlSIR HJF.
▼ÍEÍr kemur út 300 daga á ári, ýmist 8 eða 12 blaðsíður.
Ritstjóri og ábyrgðarmaður: Hersteinn Pálsson.
Skrifstofur blaðsins eru í Ingólfsstræti 3.
Ritstjórnarskrifstofur blaðsins eru opnar frá kl. 8,00—18,00.
Aðrar skrifstofur frá kl. 9,00—18,00.
Afgreiðsla: Ingólfsstræti 3, opin frá kl. 9,00—19,00.
Sími: 11660 (fimm línur).
Vísir kostar kr. 25.00 í áskrift á mánuði,
kr. 2.00 eintakið í lausasölu.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Með biessun þjóðarinnar?
í forustugrein, sem birtist í
Tímanum í gær, var
meðal annars komizt svo að
orði, að Vísir hefði haldið
því fram daginn áður, að
þjóðin hefði alls ekki verið
spurð að því í kosningunum
á dögunum, hvort hún vildi
fá yfir sig aðra vinstri stjórn
eða ekki. Þetta er nú ekki
allskostar rétt, enda mundi
víst mörgum bregða í brún,
ef það vitnaðist um Tímann,
að hann segði ómengaðan
sannleika. Vísir hélt því
nefnilega fram, að Fram-
sóknarmennhefðu meðal ann
ars lagt mikið kapp á það í
kosningabaráttunni að reyna
að fá menn til að gleyma af-
rekum vinstri stjórnarinnar.
Vafalaust veitist Tímanum
erfitt að fá menn til að trúa
því, að Framsóknarflokkur-
inn hafi reynt að bregða
blæju yfir vinstri stjórnina í
kosningahríðinni. Það sann-
ar meðal annars, að Fram-
sóknarflokkurinn vildi ekk-
ert við kommúnisfa tala um
vinstri stjórn fyrir kosning-
ar. Ef samvinna hefði orð-
ið milli þeirra, hefði ný
vinstri stjórn blasað við
hvarvetna, þar sem áróðurs-
postular kommúnista og
Framsóknar hefðu verið á
ferð. Jafnframt hefðu menn
verið minntir á það, hvernig
stjórn Hermanns Jónassonar
fórst að stjórna landinu á
árunum 1956—58. Slíkt
hefði verið hættulegt.
Tíminn heldur því fram, að
þjóðin hafi verið spurð um
afstöðu til vinstri stjórnar,
og hún hafi svarað með því
að kjósa hana frekar en for-
ustu Sjálfstæðisflokksins.
• Erfitt mun verða fyrir
Framsóknarmenn að sanna
þetta, enda þótt þeir sé oft
slyngir. Kosningarnar leiddu
nefnilega í Ijós, að meiri-
hluti þjóðarinnar er ekki
vinstri sinnaður, telur
vinstri stjórn ekki úrræði
sem að gagni getur komið.
Þann dóm byggir þjóðin að
sjálfsögðu á þeirri reynslu,
sem hún fékk af vinstri
stjórninni, sem Hermann
Jónasson veitti forstöðu,
sællar minningar, og gafst
upp, er verst gegndi.
En athugum þá spurningu
hvort kjósendur hafi lagt
blessun sína yfir vinstri
stjórn eða ekki. Fyrst má
telja upp þær tugþúsundir,
sem fylgja Sjálfstæðis-
flokknum að málum. Hundr-
aðshluti hans af gildum at-
kvæðum var næstum 41%,
og sá hópur telst ekki vinstri
sinnaður. Þá má benda á
það, að Alþýðuflokkurinn
rétti ekki við fyrr en hann
hafði sagt skilið við vinstri
stefntma og tekið upp ger-
breytta starfshætti. Honum
jókst fylgi við þetta, og má
einmitt þakka fylgisaukn-
inguna því, að menn telja
hann uppgefinn á vinstri
ævintýrum. Þess vegna er
óhætt að reikna meirihluta
þess fólks, er hann kaus, al-
gerlega andvígan vinstri
stjórn. Loks er vist, að innan
Framsóknarflokksins eru
menn, sem ekki telja sig
vinstri sinnaða.
Þegar á allt þetta er litið, kem-
ur greinilega í Ijós, að ís-
lendingar eru ekki vinstri
menn að meirihluta. Þeir
hafna einmitt þeim dæma-
lausu „úrræðum", sem Her-
mann Jónasson og aðrir af
hans tagi þykjast alltaf hafa
á takteinum, þegar þeir
bera enga ábyrgð. Vilji
Framsóknarflokkurinn því
virða vilja meirihluta þjóð-
arinnar, hættir hann þessu
braski, sem hann er að byrja
á núna — leggur vinstri
stjórnarplönin til hliðar og
reynír að hefja raunverulegt
björgunarstarf.
Rannsóknir á grasi og með-
ferð þess.
Öruggari og auðveldari votheysverkun og
kjarnefnaríkara þurrhey meginverkefni
í heyverkuninni.
Rannsóknarráð ríkisins hef-
ur á undangengnum tíma beitt
sér fyrir alhliða rannsóknum
á grasi og meðferð þess Stein-
grímur Hermannsson, formað-
ur Rannsóknarráðs, og Asgeir
Þorsteinsson verfr., skýrðu
nýlega fréttamönnum frá gangi
þessara mála, og árangri af
rannsóknunum til þessa.
Upphaf málsins var, að á Al-
þingi 1957 kom fram þings-
ályktunartillaga frá Ing-
ólfi Jónssyni um athugun hvort
æskilegt væri að koma upp hey-
mjölsverksmiðju til þess að
draga úr notkun á innfluttu
kjarnfóðri. Haustið 1958 kom
fram þingál. till. frá nokkrum
þingmönnum um ráðstafanir
til að greiða fyrir aukinni vot-
heysverkun. Ýtti þetta undir
ráðið að hefjast handa og fór
fram á allríflega fjárveitingu,
— minna fékkst þó en um var
beðið, en 100 þús. kr. veittar
á fjárlögum 1959, og von um
framhald, svo að rannsóknir
eru komnar á nokkurn rekspöl.
Stórfé er varið til kaupa á
erl. kjarnfóðri árlega. Auk
þess er mikið af innl. fiskimjöli
notað til fóðurs, en notkun þess
takmarkast af ýmsum ástæð-
um. Af heyfeng landsmanna
nemur þurrheysframleiðla um
90 % og votheys um 10%, þótt
barist hafi verið fyrir aukinni
votheysnotkun um 80 ár.
í
; Tvö megin-
verkefni.
I heyverkun er um tvö meg-
inverkefni að ræða: Gera vot-
heysgerð örugga og auðvelda
framleiðslu votheys, — og, að
stuðla að því, að þurrhey fáist
kjarnefnaríkara, eða að vinna
megi kjarngóð efni úr grasinu
til fóðurbætis með góðu heyi.
Frumathugun Ásgeirs Þor-
steinssonar með knosað gras
haustið 1958 gaf góða raun, að-
ferðin auðveld til að gera gras-
ið geymslugæft — og það var
| auðvelt að pressa og vinna úr
: því safa ríkan að eggjahvítu-
I efnum, en með litlu tréni. Benti
(
þetta til, að hægt væri að breyta
um háttu í votheysgerð og
vinnslu kjarnefna úr grasi —-
og hér fengin grundvöllur til
frekari tilrauna.
Frekari
tilraunir.
Við frekari tilraunir fékkst
staðfesting á upphaflegum ár-
angri, sbr. hér að ofan, og þar
með fenginn grundvöllur fyrir
framleiðslu kjarnefna, sem
myndu henta til manneldis,
hvað þá heldur til fóðrunar
mjólkurkúa, alifugla og svína,
en úrgangurinn samt svo ríkur,
| að nota megi til viðhaldsfóð-
urs sem vothey eða þurrhey.
Þátt nýrrar heyverkunar verð-
ur að rannsaka frekara.
Athuganir hafa leitt í ljós,
að stofnkostnaður verksmiðju,
sem framleiðir 2.400 smál. af
heymmjöli á ári, myndi um 8.3
millj. Sá annmarki fylgir að
verksmiðjan yrði að vera stað-
sett nálægt verulegum jarð-
hitalindum.
Vothey.
Gerðar hafa verið athyglis-
verðar tilraunir með heyverkun
í votheysturnum úr vírnets-
hólkum (að enskri fyrirmynd).
Voru reistir slíkir turnar að
Keldum. Til fargs eru notaðir
vatnsþéttir pokar úr plastbornu
silki. Fergt er með því að
dæla upp í pokana. Þessi að-
ferð hefur marga kosti -— og
líklegt að með henni mætti
bjarga miklum verðmætum í
vætutíð.
Hér er um stórmerkar til-
raunir að ræða, og mundi hafa
mikla þjóðhagslega þýðingu, ef
þær gætu orðið til framtíðar-
iausnar á þeim vandamálum,
sem hér er um að ræða.
Pekingóperan kemur
12. nóvember.
Sýnlr 4 slnnum í Þjó5leikhúsmu.
Viðræður ftokkanna.
Eins og almenningi er kunnugt,
hafa að undanförnu farið
fram viðræður milli flokk-
anna. Ekki ræðast þeir þó
allir við, því að Framsókn
mun telja vænlegast að
byrja á að ræða við komm-
únista, en hinsvegar hafa
svo forustumenn Sjálfstæð-
isflokksins rætt við Alþýðu-
flokkinn um helztu vanda-
mál, sem við blasa, og reynt
að gera sér grein fyrir, hvort
unnt muni að hafa samstöðu
um lausn þeirra.
Viðræður flokkanna eru á
frumstigi, og skal ósagt um
það, hvenær þær bera
árangur eða ný stjórn verði
mynduð — eða hvernig hún
verður, er hún sér dagsins
ljós. Mörg rök hníga að því,
að það verði Sjálfstæðis-
flokkurinn og Alþýðuflokk-
urinn, sem mynda stjórnina,
því að bæði hafa þeir sam-
eiginlega meirihluta á þingi,
en auk þess hafa þeir staðið
báðir að þeirri stefnu, sem
núverandi ríkisstjórn hefir
12. þessa mánaðar kemur
hingað 60 manna flokkur lista-
manna frá Pekingóperunni og
sýnir hér fjórum sinnum í Þjóð-
leikhúsinu. Þessi flokkur hefir
að undanförnu verið á sýning-
arferð í öllum helztu leikhús-
um Evrópu og núna síðast á
Norðurlöndum.
Segja erlendir gagnrýnendur
að list þeirra sé sérstæð og
hrífandi og listafólkið sameini
í túlkun sinni þrjú listform,
dans, söng og leik. Látleysi og
einlægni í tjáningu, mýkt og
fylgt, og rétt er, að þeir geri
tilraun til að balda henni
áfram með nauðsynlegum
breytingum.
fegurð hreyfinga einkenni sýn
ingu þeirra.
Leikhúsgestum eru enn í
fersku minni slíkar sýningar í
Þjóðleikhúsinu haustið 1955, j
en þá sýndi annar flokkur lista-'
manna frá Peking óperunni 5
sinnum í Þjóðleikhúsinu við
geysilega hrifningu og var að-
sókn þá svo mikil að margir
urðu frá að hverfa.
Fyrsta sýningin í Þjóðleik-
húsinu verður föstudaginn 13.
þessa mánaðar, en aðgöngumið-
ar verða seldir í byrjun næstu
viku. Aðgöngumiðasala mun
verða með líku sniði og á U.S.A.
ballettinn, þannig að hverjum
og einum sem standa í biðröð-
inni verða skammtaðir 4 miðar.
Eftirspurn eftir aðgöngumiðum
1 á þessar sýningar er mjög mikil
Óþurrkar og
votheysverlmn.
Heyþurrkun hér á landi, sér i
lagi á Suðurlandi, — og raunar
tiðum í ýmsum landsfjórðung-
um öðrum, er vandamál í flest-
um sumrum, a. m. k. sunnanlan-
lands. Þar eru þurrkasumur fá
— í flestum sumrum lengri eða
skemmri óþurrkakaflar, eða þá
kaflar, þegar tafsamt og þar af
leiðandi dýi't er, að afla heyja
sæmilega verkaðra. Eins og getið
er á öðrum stað hér i blaðinu
haía ýmsir framsýnir og hyggn-
ir menn um 80 ára skeið bent á
votheysverkunarleiðina. Samt
hefur hún ekki almennt verið
tekin upp, og þó stóraukist á
síðari árum. Gildi vel verkaðs
votheys efast fáir um lengur.
Og alkunna er, að sumir bænd-
ur, aðallega á Vestfjörðum að ég
hygg, hafa komizt upp á að
fóðra allan sinn búpening, sem á
vetur er settur, á votheyi að
mjög verulegu leyti, með ágæt-
um árangri.
Hvað veldur?
Hvað skyldi valda því, að vot-
heysverkun er ekki almennari?
Eg held, að of mikið sé gert úr
þvi, að kostnaður við að koma
upp votheysgryfjum, ■ hafi fælt
menn svo mjög frá þessu. Á
siðari tímum, þegar velmegnun
bænda hefur aukizt, hafa þeir
ekki hikað við að leggja íé í
byggingar. Orsökin karin að
liggja mest í því, að þurrheys-
fóðrun er hreinlegri aðferð og
mönnum geðfeldari. Það kann
og að hafa dregið úr mönnum,
að lengi framan af voru votheys
gryfjur gerðar út um hvippinn
og hvappinn, ef svo mætti segja,
og jók það erfiðleikana, en ekki
byggðar við gripahús, sem nú
tíðkast, svo að aðgangur að vot-
heyinu er nú greiðari og votheys
fóðrunin léttari.. Þótt hægt hafi
miðað, á vötheysverkunin vafa-
laust eftir að aukast. Það er vel-
ferðarmál bændastéttinni.
Ný.jungar.
Allar nýjungar í þessu efni
eru hinar athyglisverðustu. Vír-
netahólkaturnarnir, sem Ásgeir
Þorsteinsson verkfr. sýndi frétta
mönnum og fleirum á Keldum í
fyrradag, er ein þessara nýj-
unga. Og hún vekur alveg sér-
staka athygli sökum þess hve
hér er reynt að leysa vandamál
á einfaldan og ódýran hátt. Hver
veit nema þarna sé fundin svo
ódýr aðferð til votheysverkunar,
að kostnaður við bana verði ekki
framvegis til hindrunar örari
framförum á sviði votheysverk-
| unar — en að votheysverkun
| verði ávallt nauðsyn í islenzkum
i búskap mun enginn efast urn.
Og aðferðin skapar m. a. mögu-
! leika til að hafa auðveldlega í
hendi sér, án þess að leggja í
mikinn kostnað, hve mikið menn
setja í vothey þetta árið eða hitt,
en það er að sjálfsögðu breyti-
legt eftir tíðarfarinu. — 1.
og er því öllum þeim, sem ætla
að sjá sýninguna, ráðlagt að
ú'yggja sér miða í tíma.
Síðasta sýning U.S.A. ball-
ettsins var á miðvikudaginn og
urðu mörg hundruð manns frá
að hverfa.
Fagnaðarlátum leikhúsgesta
ætlaði aldrei að linna og að lok-
um var stjórnandi Jerome
Robbins hvlltur. með ferföldu
húrrahrópi og tjaldið var dreg-
ið 12 sinnum frá og fyrir.