Vísir - 06.11.1959, Page 9

Föstudaginn 6. nóvember 1959
VlSlB
Nautin á kúrekasýningunum
ganga nú mei „gervihorn".
Þau endast betur, enda fySgir árs ábyrgð.
Stórhyrndu tarfarnir á amer- Ayres selur þesi horn á 30
ísku kúrekasýningunum eru dollara parið, og hann hefir
sennilega ekki eins mannýgir á boðstólum tvær gerðir, er
og þeir sýnast. Allt bendir sem önnur 18 þumlunga víð, hin 25.
sé til þessj að hornin séu bara Mörg mistök gerði hann, áður
„plat“, það er einmitt það, fölsk en hann gat fullkomnað upp-
horn. finninguna. Það var mikið og
Og sá sem ber ábyrgðina á sleitulaust erfiði. „Ég hef þegar
platinu, heitir Richard Ayres. selt um 400 pör af þessum horn-
Hornin eru búin til úr trefja- um mínum, og ársábyrgð fylg-
gleri, plasti og gúmmkvoðu. ir“ segir Ayres, „og ég græði
Ayres hafði lengi lag't heilann nærri 10 dollara á parinu. Mexi-
í bleyti, áður en honum heppn- könsku geldneytin hafa allgóð
aðist ,,smíðin“, en fram að þeim horn, en eftir að búið er að
tíma var það hálfgerðum vand- slöngva vaði á þau hvað eftir
kvæðum bundið, að slöngva annað, slitna þau og særast.
vaði á geldneytin hvað eftir Öðru máli gegnir um handhægu
annað á kúrekasýningum. Uxar gervihornin mín.Þau endast von
í Bandaríkjum eru nefnilega úr viti og meiða alls ekki dýr-
yfirleitt annaðhvort afhyrndir in. Sumir uxar æsast upp fyrst
eða hornin eru snubbótt og eftir að biiið er að setja hornin
brothætt. Af þeim sökum hefir á þá, en þeir komast fljótt yfir
orðið að flytja inn, einkum frá það og gleyma því, að þeir eru
Mexico, uxa á kúrekasýningarn- með gervihorn.“
ar, og það kostaði talsvert fé.1
Nýjasta spresigjuflugvál
Breta springur í lofti.
Var smíðuB tii lágflugs me5
kjarnorkuspreugjrir.
Sprengjuflugvél Breta af nýj-
ustu gerða œtluð til þess að
flytja kjarnorkusprengjur, —
sprakk í lofti á tilraunaflugi
s.l. mánudag.
Þetta var ein af fyrstu sjö
flugvélum af þessari gerð —
NA 39 — sem smíðaðar hafa
verið með mestu leynd í til-
raunarskyni. Hún sprakk í lofti
sem að ofan segir og hrapaði
niður í skóg skammt frá Sout-
hampton. Flugvélin, tvíhreyfla
þota, flaug lágt, er sprengingin
varð. í henni voru tveir flug-
menn og létu þeir báðir lífið.
Þar sem flugvélin kom niður
myndaðist gryfja um 4 metrar
í þvermál og logaði glatt í flak-
inu, er skógarvörður kom á vett
vang. Líkin fundust þar.
Flugvélin lagði upp frá til-
raunastöð í Boscombe Down,
Wiltshire. — Bandaríkjamenn
höfðu stutt tilraunir með þess-
ar sprengjuflugvélar með ríf-
legum fjárframlögum og brezki
flotinn hafði pantað 50 af þeim
fyrir nokkrum dögum.
Flugvélarnar voru smíðaðar
þannig, að vængirnir voru
styrktir svo sem frekast var
unnt, svo að hægt væri að fljúga
lágt næstum með hraða hljóðs-
ins, til þess að varpa sprengj-
unum úr lítilli hæð.
Lögregla sló þegar hring um
slysstaðinn. Þyrlur voru á
sveimi þar yfir og ljósmyndir
teknar. Allt sem eftir er af flug-
vélinni verður tekið til ná-
kvæmrar rannsóknar.
Dómsr fyrir „samsæri77
í Pakistan.
Fregn frá Karachi, hermir, aS
9 menn hafi verið sekir fundnir
um samsæri gegn ríkisstjón-
inni. Siö þeirra voru dæmdir
til 10 ára betrunarhúsvinnu.
Sök þeirra vai' að hafa látið
prenta áróðursmiða og dreifa
í þeim tilgangi, að vekja hatur
á ríkisstjórninni. Á miðunum
stóð m.a., að ungfrú Fatima
Jinnah, systir stofnanda lýð-
veldisins, Mohammeds Ali
Jinnah, hefði neyðst til þess að
flýja land.
Landhelgismálið —
Frh. af 4. s.
mál getur varla verið annað en
íslandssalan.
í danska ríkisskjalasafninu er
varðveitt pergamentsskjal, en
þar heitir Hinrik VIII. að
skila aftur með öllum réttind- ^
um eyjunni íslandi,sem sér hafi
verið seld að veði fyrir ákveð- j
inni upphæð, í gulli, silfri og
peningum, þegar búið sé að;
endurgreiða þá upphæð. Dag-1
setning er engin á skjalinu. Hef- j
ur sennilega skaddazt, þegar!
innsiglið hefur verið slitið frá, J
hvenær sem það hefur verið
gert.
Haustið 1519 á sendifulltrúi
Dana á Norðurlöndum í árang-
urslausum samningum við borg-
arstjórnir Antwerpen og Am-
sterdam um sölu íslands. Sendi-
fulltrúinn hefði varla um þær
mundir staðið í þeim samninga-
umleitunum, ef Hinrik VIII.
hefði þá verið búmn að drag-
ast á að kaupa ísland, fyrir það
verð, sem Kristján II. gat sætt
sig við. Skuldbindingarskjal
Hiiv’iks VIII. er því sennilega
af hans hálfu drög að samningi,
sem hann hefur sent Kristjáni
II. með Hans Holm, en atburðir
á Norðurlöndum urðu brátt til
að binda enda á þetta mál.
Árið 1522 kom til uppreisnar
gegn Kristjáni II., í danska rík-
inu, og hrökklaðist hann til Hol-
lands, en Friðrik hertogi af
Holtsetalandi tók konungdóm í
Danmörku. Kristján var kvænt-
ur Elísabetu systur Karls V.
keisara Spánar, og vænti sér
styrks frá honum og banda-
mönnum hans. Þann 19. júlí
1523 ritar sendiherra keisarans
í Lundúnum herra sínum, að
konungur og drottning Dan-
merkur séu komin til Green-
wich landflótta, og biðji Hinrik
VIII. um hjálp. Hinrik á að liafa
svarað, að hann sé hvorki fær
um að styrkja þau með her né
fé, en til þess að gera hvað
hann geti, muni hann senda til
Danmerkur, en það geti Krist-
ján gert einnig, og lofað bót
og betrun í framtíðinni. Þannig
geti hann stuðlað að friðsam-
legum lyktum deilunnar. En
það sé betra en beita valdi, sér-
staklega þar sem Danmörk sé
ekki erfðaríki, heldur kjörríki.
Spænski sendiherrann segir
réttilega, að þetta séu engin
svör. Þann 30. júní höfðu kon-
ungarnir endurnýjað friðar-
samningana frá 1490, en annars
er ljóst, að þrátt fyrir tengdir
og vináttu við keisara, vill Hin-
rik vera hlutlaus í deilunni um
danska liásætið. Nú er ekki
kunnugt, hvað þeim konungum
hefur farið á milli, um íslands-
mál, en af því sem síðar gerist,
er ljóst, að þau hafa verið á
dagskrá.
Áður en Kristján II. hröklast
frá Danmörku, setti hann Týla
Pétursson frá Flensborg yfir ís-
land og Færeyjar, og skyldi
hann halda þeim löndum fyrir
umboðsmönnum Friðriks hei'-
toga, Fátt segir frá athöfnum
hans á íslandi, að þessu sinni,
(hann hafði áður farið þar með
hirðstjóri), en nú lauk dvöl
hans með því, að íslendingar
dæmdu hann óbótamann og
tóku hann af lífi sumarið 1523.
Það er athyglisvert, að sterk-
ustu stuðningsmenn Kristjáns
II. standa fyrir aftöku Týla,
svo að framferði hans hefur
verið eitthvað brösótt. Þeir stíla
einnig skýrsluna um dóminn
yfir honum til Kristjáns, en
ekki til Friðriks I.
Þann 12, desember 1523 rit-
ar Nicolaus Petri kanzlariKrist-
jáns II. húsbónda sínum frá
Englandi, og ségir að Hinrik
VIII. vilji hvorki skipta sér af
íslandi né hinum löndunum,
eftir að Englendingar komu
þaðan og báru tíðindin af því,
hvernig farið liefði fyrir Týla
Péturssyni og öðrum fylgjend-
um Kristjáns. Hánn væri því
ófús að taka þau sem veð fyrir
láni. Hin löndin eru eflaust
Færeyjar. í íslenzkum annálum
segir m. a., við árið 1522, að
Kristján hafi leitað á náðir Hin-
riks VIII. og boðið honum ís-
land til pants, en Hinrik synj-
að, því honum væri óvíst því
að halda.
Kristján var þó ekki að öllu
leyti af baki dottinn með til-
raunir sínar til þess að veðsetja
ísland. Hann taldi sér trú um,
að hann gæti unnið danska rík-
ið aftur, með litlum herafla, en
til allra hernaðaraðgerða skorti
hann fé. Vorið 1524 býður hann
kanzlara sínum að sigla til Eng-
lands og biðja Hinrik VIII. að
lána sér 100.000 englos gegn
veði í nokkrum löndum vorum,
„sem þér hafið umboð til“, en
kanzlari færist undan og telur
slíka ferð árangurslausa,
9
rtn*
faij/'ajtyur batnama.
Apinn, sem ekki vildi hátta.
Apo litli sat hjá foreldrum sínum síðla kvölds. Það
var orðið nokkuð framorðið og í raun og veru kominni
háttatíma fynr htla apa eins og Apo. |
„Apo, farðu nú að hátta.“
Þögn.
„Apo, heynrðu ekki?‘
Ekkert svar.
„Apo, ég er að segja þér að fara strax að hátta.“ ’
„Æ, eg er bara að leika mér og það er svo gaman,5
„Þú ert búmn að leika þér í allan dag. Nú er orðið
svo framorðið. Þú verður strax að fara í bólið, annais
verð eg reið.“ ^ tt j
„Æ, má ég ekki vaka fimm mínútur lengur?“
„Nei, komdu þér strax í háttmn. Og svona haldá
þau áfram Apo og mamma hans þangað til Apo verður.
loksins að fara nauðugur að sofa.
„Það er svo erfitt að eiga við þessi börn,“ segir,
móðir Apos litla við föður hans. „En komdu nú héma
til mín, ég ætla að vita hvort ég finn ekkert í bakinu á!
þér.“ Þegar Apo litli er sofnaður er kyrrlátt hjá apa-i
hjónunum og þau gá í bakið hvort á öðru.
„Þú verður að gæta þessi að vera ekki of ströng
við Apo.“
„Of ströng. Nei, heyrðu mig nú. Ég var búin að
segja honum það tuttugu sinnum að fara að sofa og ef
ég byrsti mig ekki við hann þá. . . . “ !
,',Á ég ekki að reyna annað kvöld?“ spyr faðir Apos.
„Jú, með ánægju.“
„Þá skal ég sýna þér hvemig á að fara að því, án
þess að vera með hávaða og skammir.“
„Apo, þú átt að fara að hátt.“ Það er faðir hanS
sem talar en eins og venjuiega svarar Apo ekki.
„Apo,“ segir pabbi hans, „ég er hér með fimm hent-
ur. Þá mátt eiga þær, ef þú ferð þegjandi að hátta eftii*
fimm mínútur.“
,,Ágætt,“ segir Apo og tekur við hnetunum. Faðir
hans lítur hreykinn á konu sína. Þegar fimm mínútur
eru liðnar er Apo búinn að borða hneturnar. Þá býður
hann góða nótt og þegar hann er að fara segir hann
allt í einu:
„Veiztu pabbi, ég vildi heldur fá tíu hnetur og fara
tíu mínútum seinna að sofa.“
nokkru síðar. Þar með var það
úr sögunni, að Hinrik VIII.
keypti ísland af Kristjáni II.
Þann 27. maí um vorið var
haldinn árangurslaus liferradag-
ur í Hamborg, um danskar rík-
iserfðir. Hinrik VIII. sendi þang-
að fulltrúa sinn, sem færði
kanzlara Kristjáns fé sem heið-
ursgjöf, en kom annars engu
áleiðs fyrir hans hönd. Hinrik
vék lítið frá hlutleysisstefnu í
þessum deilum, sem fyrr. Nú
leið einnig brátt að því, að Hin-
rik komst á öndverðan meið við
Karl keisara vegna kvennamála
sinna, og lét sig Norðurlanda*
pólitík hans engu skipta.
Uppreisnin í danska rikinu
gegn Kristjáni II. og ófriður
Hinriks við Frakka og Skota
hafa sennilega valdið nokkru
um það, að hann fékk ekki ís*
land fyrir einhverja fjárhæð.
En þetta mál komst aftur á
dagskrá í lok „greifastríðsins“,
eins og síðar verður getið.