Vísir - 02.03.1960, Síða 7

Miðvíkudáginn 2..marz 1960
TISIR
Fiskmjöl til manneldis.
Eitt alvarlegasta vandamál
fiskiðnaðarins í dag er hið mikla
verðfall sem orðið hefir undan-
farna mánuði á fiskmjöii. Mun
iáta nærri. að verð þessarar
þýðingarmiklu útfiutningsvöru
okkar hafi lækkað um 25 af
hundraði á síðastliðnu ári. Mest
stafar þessi lækkun af miklu
framboði frá Perú, en þar hefir
fiskmjölsframleiðsla færzt mjög
í aukana upp á síðkastið. Þetta
aukna framboð Perúverja staf-
ar af því, að mikill hluti fiski-
skipastóls þeirra stundar nú
gúanóveiðar éingöngu. Ausa
þau upp ógrynni af ansjósum,
sem allt er unnið í fiskimjöls-
verksmiðjum. Hefir þetta bak-
að ráðamönnum þar þungar á-
hyggjur, því hvort tveggja er,
þeir óttast, að ansjósunum vei'ði
útrýmt og eins er oi'ðinn skort-
ur á fiski til manneldis þar í
landi, svo ekki sé talað um, að
mikill hluti niðui'suðuvei'k-
vei'ksmiðja þeirra og frystihúsa
stendur nú aðgerðarlaus vegna
hi'áefnisleysis. Hefur stjói'nin
órðið að grípa til þess ráðs að
banna byggingu fleii'i fiskmjöls-
vei'ksmiðja til að stemma stigu
við þessum ófögnuði. Þær, sem
þegar eru þar, eru samt svo
margar og afkastamiklar, að
í'iði eitt þeirra þýðingarmeiri í
í-eksti'i bæði frvstihúsa og fiski-
skipa hér á landi.
ist því vera okkar sterkasta
ti-omp, ef við viljum eiga skipti
við þessar þjóðir. Tilraunir
með framleiðslu slíks hafa ver-
ið framkvæmdar víða á undan-
förnum árum og hafa þær
heppnast svo vel, að ekki vii'ðist
neitt standa í vegi fyrir þvi að
an hefur verið fjarlægð, er úr-
gangurinn hitaður hæfilega og
bætt í hann annaðhvört sýrum
eða basískum efnum. Stundum
er einnig bætt hvötum (enzym-
um), til að flýta framleiðslunni.
Þessar aðgei'ðir gera það að
verkum, að eggjahvítusameind-
irnar brotna niður í smæri'i ein-
ingar (peptóna og amínusýrur),
en síðan er vatnið eimað burt.
Þegar þessu er lokið, er eftir
hvítt du.ft, algjörlega bragð- og
lyktarlaust.
Af því að fita og vatn hafa
verið numin á brott, er þessu
hveiti ekki hætt við skemmd-
um. Á sama hátt er fiskhveitið
hagkvæmt, því lítið fer fyi'ir
því að miðað við næringai'gildi
þess.
□
Margar rannsóknir hafa vei’-
ið gei'ðar á næringai'gildi fisk-
hveitis og ber öllum niðurstöð-
um saman um það, að það sé
mjög næringarríkt. Til dæmis
má geta þess, að rúgbrauð, sem
bætt hefur verið með 2% fisk-
hveiti, inniheldur 15% meira
Agadir —
Hér sést tilraunaverksmiðja, sem breytir fiskmjöli, svo að það
er ágætt til manneldis. Þess má geta til, gamans, að maðurinn
lengst til hægri á myndinni er íslendingur.
Nú virðist einsýnt, að
mjölsframleiðslan verði
ekki getum við búist við, að -nein sérstök tekjulind næstu ár- Suður-Afi'íku, að því er vii'ðist
nein breyting verði á fiskmjöls- |in, og er því brýn nauðsyn að með góðum árangri.
markaðinum næstu árin og finna aðrar leiðir til að nýta
það hráefni, sem hingað til hef-
ur farið til þessarar framleiðslu.
Margt virðist koma til greina,
Frh. af 1. síðu.
lögð mikil áiierzla á, að lífs-
nauðsyn sé skjótrar alþjóða-
hjálpar, enda muni ekki standa
á henni. Engin von sé til, að
Marokko geti rétt við eftir þetta
mikla áfall upp á eigin spýtur.
Bent er á, að þetta sé annað
mikla áfallið, sem Marokkö hef-
ur orðið fyrir á skömmum tíma,
því að það var stóráfall, er
10.000 af íbúum landsins veikt-
ust hættulega af matarolíu, sem
fisk- enda framkvæmt nú þegar í blandað hafi vei'ið1 í vélarolía og
ekki Kanada,; Bandan'kjunum og jeinnig þá var brugðið við af
verðið verði því mjög lágt.
□
alþjóðastofnunum,
læknar
sendir og hjúkrunarlið, og meiri
hlutinn af ofannefndum 10.000
mönnum er veikur enn.
Þetta verðfall á fiskmjöli
hefur komið sér mjög illa fyrir
fiskiðnaðinn, hér, því að það er
óhemjumikið af fiski, sem ár-
lega er nýtt á þann hátt, að bú-
ið er til úr honum fiskmjöl og
lýsi. Má í'eikna með, að um
tveir þriðju hlutar heildarafla
okkar fari í fiskmjölsverksmiðj-
ur og er þvi öllum ljóst, að iðn-
aðui'inn stendur ekki til lengdar
undir stórfelldri verklækkun á
þessai'i vöru, enda er þetta at-!
Fi'amleiðslu fiskmjöls
manneldis er háttað eins
rneðal annars víðtækur efnaiðn- 'venjulegari fiskmjölsfram-
aður, en þó virðist í fljótu leiðslu. í það má nota allan úr-
bragði ein leiðin ákjósanlegust. 'gang, sem ekki er nýttur til
Er það fi'amleiðsla fiskmjöls til flökunar, söltunar eða hei'zlu. kristinna manna og Mohamm-
írxanneldis, eða „fiskhveitis", 'Aðalatriðið við framleiðsluna .eðstrúarmanna, er hér muni
eins og það er stundum kallað. er að fjarlægja alla fitu, og er 'snúa bökum saman og gei’a allt
til |
og Hið mikla tækifæri.
tækifæri.
í blöðum er bent á hið mikla
tækifæri, sem gefst nú til stai-fs
það gert með kemískum aðferð- sem í þeiiTa valdi stendur til
um. Þetta er nauðsynlegt til að hjálpar og viðreisnar og gefist
Matvælaskortur er erfiðasta fyrirbyggía- að mjölið þráni og þar fagurt fordæmi, er muni
er vei-ið að flytja að Árbæ
blessuð sé minning þeirra — |
voru upphaflega af vaneínum ;
gerð og ekki ætlaður langur ald- !
ur. Það er vafasöm rækt við is-
lenzka menningarsögu að safna
þeim öllum saman, með ærnum ;
kostnaði, við hlið torfkii'kju og |
bæjar — þeim einum islenzkum
byggingum. sem búa yfir bygg-
ingai’sögulegum, þjóðlegum stíl.
— Þar sem græn grös gróa.
Þegar ekið er fram hjá Ái'bæ,
áleiðis til Reykjavikur, er
skammt ófarið í hverfi eitt hand-
vandamál mannkynsins í dag.
Nú sem stendul' eru það hinar
vanþróaðri þjóðir Asíu og Af-
ríku, sem glíma við þenna
draug, en ljóst má vera, að ef
mannkyninu heldur áfi'am að
fjölga eins hratt og á undan-
förnum árum, þá er bi'ýn nauð-
syn að finna nýjar og beti'i leið-
ir til að bæta úr skoi'ti á eggja-
hvítuefnum.
Við íslendingar lifum á að
framleiða eggjahvítuefni. Vand-
inn í dag er bai'a sá, að þær
þjóðir, senx helzt þurfa á þessu
að halda, hafa ekki aðstöðu til
að kaupa fisk af okkur í ,því
formi, sem við höfum einbeitt
okkur að. Hinar fátæku þjóðir
taki í sig „fisklykt“. Þegar fit- hafa góð og víðtæk áhi'if.
v)^\)(irv)éM9(?x)(írv)&v)(írv)ijmí)6^v(ina(7>i)(7d!)^\)^\){írA!)(ÍM!)cRs(7^!)ér\)(ir^)
VETRARGARÐURINN
DansleikuBa I kvöld kl. 9
16710
Aíflti
16710
án við árnar, þangað, sem flutt |Afriku. °§ Asíu hafa enSa
hafa vei'ið möi'g af eldri timbur- ^roöguleika, fjárhagslega eða
og bárujárnshúsum Reykjavik- ^tæknilega, til að kaupa hrað-
iir. Það er mál flestra, að hverfi frystan fisk, og saltfiskur og
þetta sé hið ömurlegasta frá
sjónai'hóli byggingarlistai'irxnar,
dg setur að manni hroll, ef slík
ættu að verða örlög Árbæjar —
sveitarinnar, þar sem gi'óa græn
gi'ös og sér vítt til fjalla.
ski'eið er sumum þeii'ra algjör-
lega ofviða, enda nægir mai'k-
aðir fyi'ir þessar vörur meðal
þeiiTa, sem lengra eru komnar.
Fiskmjöl til manneldis virð-
hefja framleiðslu þess í stór-
urn stíl hér á landi. Er þetta
Diskó kvintett og Plútó kvinett leika.
eggjahvítuefni, 300% meiraj
kalk og 50% meira fosfór eu
venjulegt rúgbrauð. Sömuleiðia
er fiskhveiti ríkt að bætiefnum,
sérstaklega B12 - vítamini.
Það virðist vera full ástæðxi
fyrir okkur Islendinga að reyna
fyrir okkur með framleiðsluí
fiskmjöls til manneldis nú þeg*
ar, bæði af því að núverandi
mai’kaðir okkar fyrir fiskmjöi
eru óhagstæðir, en auk þess er,
það vítavert og nánast glæpun
gagnvart mannkyninu að kasta!
á glæ jafn næi’ingarmikilli
fæðu og fiskmjöl getur verið,
þegar hundrUð milljóna mannsi
búa við sái'asta skort og jafnvel
algjört hungur.
,/Engar fréttír!"...
Frh. af 1. síðu.
anlega fyrir neðan allar hellui',
og kom m. a. fram í því, að
Bretar gátu kornið þeirri fi'egn
sinni á fi’amfæri hvarvetna, að
b.v. Camilla hefði verið átta
mílur frá landi, er Þór kom að
honum en Bengali hvorki meira
né minna en 11—12 mílur.
Fréttamenn hér, er símuðu um
skipin eftir dúk og disk, þegar
Landhelgisgælan sagði frá at-
vikinu, fengu í morgun skeyti
frá fi'éttastofum sínum, að o£
seint væri róið eins og venju-
lega.
Vísir hefur líka fengið þær
upplýsingar frá fréttastofu
útvarpsins, að engin tilkynn-
ing hafi borizt frá landhelg-'
isgæzlunni, fyrr en búið var
að skýra henni frá hví, að>
fyrir lægi Reuters-frétt. ÞaS
var ekki fyrr en klukkan
19,30 í gærkvöldi, að hægt
var að toga tilkynningu út úr
landhelgisgæzlnnni með
mestu herkium.
Vill ekki Landhelgisgæzlan
gera grein fyrir því opinber-
lega, hvei'jum hún heldur, að
hún þjóni með slíku háttalagi!
Slik greinargei'ð yrði vafalaust
fi’óðlegur lestur. Annars virðisfc
svo sem starfsmenn landhelgis-
gæzlunnar á sjónum eigi ann-
að skilið af starfsbræðrum sín-
um í landi en að hæfilega vin-
veittir, góðgjarnir og heiðvii'ðir
Bretar sé látnir einir um að
skrá sögu þeirrar viðureignar,
sem á sér stað við íslands-
stendur um þessar mundir.
Það er bersýuilcga nauð-
synlegt, að yfirboðarar for-'
stjóra landhelgisgæzlunnar
veiti lionum ofanígjöf, ef
hann sér ekki sóma sinn í að
biðjast afsökunar og lofa að
bæta ráð sitt.
Johan Rönning h.f.
Raflagnir og viðgerðír á
öllum heimilistækjum. —
Fljót og vönduð vinna.
Sími 14320.
Johan Rönning li.f.
Nærfatnaðm
karlmanna
•( drengja
fyrirliggjandi
LH.MULLER
ReykviklngiU'.“