Vísir - 02.11.1960, Blaðsíða 9

MiSvi i )56r 18
VlSIB
$
Efnahagsmálin og að-
sfa£a iðnaðarins.
Viðskiptamálaráðherra gerir grein
fyr.r ástandi og horfum.
5aíVXAR yÖGIJB
☆☆☆ EFTIR VERUS ☆☆☆
Saga talmyndanna.
Fjölmennur fundur í Félagi |
íslenzkra iðnrekenda var hald-
i
inn í Lido í sl. mánuði. For-j
maður félagsins, Sveihn B. Val-
fells, setti fundinn, en fundar-
stjóri var kjörinn Hjörtur Jóns-
son.
Gestur fundarins, dr. Gvlfi Þ.
Gíslason viðskiptamálaráðherra
flutti erindi um efnahagsmálin.
Sagði ráðherrann, að aðgerðir
ríkisstjórnarinnar í efnahags-
málum hefðu mjög bætt aðstöðu
iðnaðarins á eftirfarandi grund-
velli:
a) Rétt gengisskráning bætir
samkeppnisaðstöðuna.
b) Frílistinn bætir innflutn-
ingsskilyrði.
c) Stöðvun verðbólgunnar
eykur rekstraröryggi.
d) Afnám fjárfestingarhafta
bætir aðstöðu og eykur svigrúm
til framkvæmda.
Taldi hann þessi atriði marg-
falt mikilvægari en hina nei-
kvæðu þætti, þ. e. vaxtahækk-
uri og takmörkun bankaútlána.
Minritist ráðherrann sérstak-
lega á þá staðreynd, að frilist-
inn væri nú orðinn raunhæfur,
en hefði varla verið annað en
nafnið tómt áður,
Ráðherrann sagði, að mikið
vaéri rætt um hvort hin nýja
efnahagsmálastefna væri að
heppnast og væru þar ólikar
skoðanir á lofti. Væri því rétt
að gera nánari gerin fyrir stöðu
mikilvægustu þáttanna, sem
þýðingu hafa í þessu tilliti, en
þéir eru gjaldeyrisstaðan, spari-
fjármyndunin, framfærslu-
kostnaðurinn og kaupgjaldið.
Komst ráðherrann svo að orði:
„Gjaldeyrisstaðan: í febrúar-
lok voru yfirdráttarskuldir að
frádregnum gjaldeyrisinnstæð-
um 557.9 millj. kr. Frá þessu
verður að draga minnkun verð-
bréfaeignar alls 88.6 millj. kr.
Nettóminnkun yfirdráttar-
skulda verður því 426.9 millj.
kr. Síðan í febrúarlok hefir ver-
ið, notað af vfirdráttarheildinni
hiá Aiþjóðagjaldeyrissjóðnum i
Washington 153,4 millj. kr, og
hjá Evrópusjóðnum í París
266.0 millj. kr. eða samtals
419.4 millj. kr. Allt, sem notað
hefir verið af yfirdáttarhéim-
ildinni síðan efnahagsráðstafan-
irnar voru gerðar, hefir því
verið nötað til þess að greiða
yfirdráttarskuldir bankanna og
auka gjaldeyrisinnstæður
þeirra. Hagur þeirra hefir batn-
að um 7.5 millj. kr. í frjálsum
gjaldeyri umfram notkun yfir-'
dráttairins. Þetta hefir gerzt,
þrátt fyrir það, að hinn aukni
frílisti hefir verið í gildi í fjóra
mánuði. Aðstaðan í vöruskipta-
gjaldeyri hefir batnað um,87.3
millj. kr.
b) Sparifjármyndunin: í
aþfíl—séþtember 1959 jukúst
sþariinnlög viðskiptabankánna
og fimm stærstu soarisjóðáriria
um 149 milJj. kr.. í apríl—-seþt-
ember 1960 jukust þau um 188
millj. kr. Hefir aukningin á
séinna tímabilinu því hækkað
um 49 millj. kr. fram yfir aukn
ingu iyrra tímábilsiris.
c) Hækkun framfærslukostn'
aðar: í greinargerð eínahags-
málafrumvarps ríkisstjórnar-
innar var gert ráð fyrir 13 stiga
hækkun vísitölunnar vegna
gengislækkunarinnar. Auknar
fjölskyldubætur og auknar nið-
urgreiðslur áttu að lækka hana
á móti um 10 stig. Nettóaukning
vegna efnahagsráðstafana átti
því að verða 3 stig (3%). Auk
þess var vitað um hækkanir
af öðrum orsökum, sem nema
mundu rúmlega 1 vísitölustigi.
Væntanleg kjaraskerðing mundi
þess vegna nema rúmlega
4%. Visitala framfærslukostn-
að var 1. okt. verður 104 stig,
eða alveg eins og ráð hafði
verið fyrir gert. Söluskatturinn
olli að vísu verðhækkunum
umfram fyrrnefnd 14 stig urn
ca 3 stig og annað (hækkun
pósts- og símagjalda, hitaveitu
o. fl.) um önnur tvö stig, en
lækkun tekjuskatts og útsvars
og auknar niðurgreislur á land-
búnaðarvörum hafa lækkað
vísitöluna á móti um sömu upp-
hæð.
d) Kaupgjald hefir haldizt
stöðugt, og þrátt fyrir spádóma
um atvinnuleysi er líða tæki á
sumarið, hefir full atvinna hald-
izt og jafnvel frekar verið skort-
ur á vinnuafli."
Að lokum sagði ráðherrann,
að núverandi rikisstjórn legði
sérstaka áherzlu á að efla iðn-
aðinn,
Formaður F.Í.I., Sveinn B.
Valfells tók næstur til máls og
ræddi um störf félagsins und-
anfarna mánuði og ýmis mál,
sem snertu iðnaðinn sérstaklega.
Ræddi hann m. a. um söluskatt-
inn og önnur skattamál og taldi
mjög til bóta, að útsvör skyldu
hafa verið gerð frádráttarbær
á framtali. Formaður skýrði
fundarmönnum elnnig frá gangi
ráðstefnu norrænu iðnrekenda-
samtakanna, sem haldin var hér
í ágúst. Að lokum ræddi hann
um lánsfjármál iðnaðarins og
skýrði frá því, að framkvæmda-
stjóri F.Í.I., ásamt bankastjór-
unum Guðm. Ólafs og dr. Benja
mín Eiríkssyni væru nú að
kynna sér framkvæmd á lána-
málum til smáiðnaðarfyrirtækja
í Bandaríkjunum.
Edison hafði einnig, án á-
rangurs, gert tilraunir til þess
að framleiða hljómmyndir. Á
árunum milli 1920—30 gerðu
einnig aðrir Bandaríkjamenn
tilraunir til hins sama. í fyrstu
var þeirri aðferð beitt að leika
hljómplötur um leið og mynd-
in var sýnd, og útvarpa
hljómnum þannig um hátalara-
kerfi.
Árið 1926 var fyrstta tal-
myndin til, og hún byggði á
slíku hljómplötukerfi. Myndin
var „Don Juan“, með John
Barrymore í aðalhlutverki. —
Þrátt fyrir það að frumsýning
hennar vekti mikla athygli,
varð myndin ekki eins vinsæl
og vonir höfðu staðið til. Það
reyndist því sem næst ómögu-
Iegt að láta hljóminn fylgja
sjálfri myndinni.
Áhugi almennings var samt
sem áður vakinn með þessari
tilraun, og nú kepptust menn
við að fullgera uppfinninguna.
Að lokum var fundið upp á
þeirri aðferð, sem síðan hefur
verið notuð, þ.e. að setja sér-
staka hljómrák á sjálfa film-
una. Þannig tókst loks að sam-
ræma tal og tón og atriðin i
sjálfri myndinni.
Sú aðferð var síðan full-
komnuð og þá farið þannig að,
að sjálfri hljómupptökunni var
breytt í rafstraum. Rafmagns-
bylgjurnar voru síðan teknar
upp á sérstakt tæki sem breytti
þeim í ljósgeisla, en þeir mynd-
uðu aftur hljórnrákina á film-
unni.
Fyrsta myndin, í fullri lengd.
sem gerð var með þessari nýju
aðferð var „The Jazz Singer“
sem A1 Jolson * aðalhlutverki.
Myndin varð ákaflega vinsæl,
og nýtt tímabil hófst í sögu
kvikmyndanna. Hljómmyndir
kröfðust algcrlega nýrrar að-
ferðar við kvikmyndagerð,
bæði hvað leik og tæknilegar
aðferðir snerti.
Eftir hví sem kvikmynda-
iðnaður gat betur fært sér í nyi
hina nýju tækni, komust þann-
ig menn upp á lagið með það
að setja tón og tal á filmu eftie
að tekið hafði verið á hana»
Þetta var mjög hentugt viií
upptöku d hljómsveitamúsik,,
og ýmsum öðrum, svo sem ó«
veðri o. fl.
Auk bess hve kvikmyndij?
voru miklu betur fallnar tij

P
mm ¥e: iejH
nægc
Vatnsborð í Þingvallavatni
er nú 102,45 (yfir sjávarmáli)
og hefur haldizt svo að undan-
förnu
Verður það lá‘:ð fara hæst
102,80 m. Er það því nú 35 cm.
lægra en.það gæti verið.
Þurrkarnir í sumar hafa ekki
leitt af sér neinar örðugleika
eða vatrisskort, vegna þess að
nú er kcmin 'stíflá í Þrengslin,
svo að hægt ér að stjórna fram
rennslinu eftir þörfum, Eins og
stendur fer allt vatn úr Þing-
vallavatni um Steingrímsstöð.
Horfir því vel um nægilegt
vatn í vetur hér til raforku-
framleiðslunnar fyrir orkuveitu
svæði Sogsvirkjuninnar.
skemmtunar, með liinu nýja
fyrirkomulagi, bá varð nú
miklu auðveldara að gera góð-
ar og nytsamar fræðslumyndir.
Hægt var að tala nytsamar
skýringar inn á myndirnar,
skýringar sem voru miklu ná-
kvæmari, en hægt var að lesa
upp meðan á sýningu stóð.
Hið nýjasta í beirri keðju
framfara, sem orðið hafa á
sviði tóns og tals í kvikmynd-
ur, er hin svokallaða stereo-
foniski hljómur. Með hinu nýja
kerfi heyrir áhorfandinn hljóð-
ið berast til sín úr öllum áttum,
ýmis frá hægri eða vinstri, að
framan eða að aftan. Þetta eyk-
ur stórlega á áhrif þau sem
I kvikmyndirnar hafa.
! Mörg lönd í heiminum fram-
. leiða nú kvikmyndir og tæki
til kvikmyndagerðar, og m.a,
má nefna índland og Japam
Sífellt er verið að leita efitf
nýjum aðferðum sem geta gert
kvikmyndirnar betur hæfar til
þess að skemmta fólki, og jafn-
framt auka á þann raunveru-
leik sem er svo nauðsynlegur
til bess að menn glcymi staif
og stund og lifi sig inn í þá
atburði sem myndin sýnir.