Vísir - 18.03.1961, Qupperneq 5

•Laugardaginn. 18. marz 1961
VfSIB

Það lá við sjálft, að vér
misstum-' a'f honum. Rómversk
kaþólska kirkjan heillaði hann.
Hinn heilagi Aloisius, verndari
kaþólskrar æskulýðshreyfing-
ar, birtist honum í draumi. Bar
hann þó ekki kennsl á dýrling-
inn fyrr en nokkru síðar í ka-
þólskri kirkju, þar sem hann sá
mynd hans og fékk að vita
nafn hans. K.F.U.M. í Kaup-
mannahöfn átti vafalaust mik-
inn þátt í að halda honum inn-
an kirkju varrar, en ekki að
öilu. Þar kom fleira til.
Margt var það, sem gerði séra
Friðrik að mikilhæfum manni.
Þó hygg ég, að tvennt komi til
framar öllu öðru: trúarvissan
•og köllunarvissan. En þetta
tvennt má draga saman í eitt:
handleiðslu Guðs, Hann var
ekki leiddur af tilviicun. Þegar
hann skrifaði ævisögu sína, leit-
aðist hann við að leiða þetta í
Jjós sem allra bezt. Oft var það,
að hönd Guðs þreif hann og
beindi honum á rétta leið, en
sérstaklega tvisvar, fyrra sinn-
ið í Færeyjum, síðara sinnið í
Danmörku.
Hann ætlaði ekki til Færeyja.
Nám hans var komið í óefni og
líf hans í upplausn. Lengra en
til Vestmannaeyja, skemmra en
til Færeyja! Það var ætlunin.
En honum var annað ætlað.
Hann var útvalinn. Náðarhönd
Guðs var ekki óvirk. „Því að
mínar hugsanir eru ekki yðar
hugsanir, og yðar vegir ekki
mínir vegir,“ segir Drottinn.
Því varð hann að fara til Fær-
'eyja, ganga þar slippur og
•snauður um götur og frelsast
'þar á samkomu hjá endurskír-
endum, þegar þeir voru að
syngja: „Ó, þá náð að eiga Jes-
úm.“ Þar var predikað út frá
úpphafinu á Jes. ÖS: „Heyrið
allir þér, sem þyrstir eruð,
komið hingað til vatnsins. og'
þér, sem ekkert silfur eigið;
komið, kaupið korn og etið!
Komið, kaupið korn án silfurs
og endurgjaldslaust bæði vín og
mjólk, o. s. frv.“ Þetta voru
kostakjör. Svo fól hann sig
Guði á vald.
En hann tók ekki endurskírn.
Hann hafði verið skírður dag-
inn, sem hann fæddist, og þess
vegna hafði hann mætur á
þeim dégi.
Hann var orðinn trúaður, og
svanasöng sinn, er hann' yar að
Sr. l riðrik Friðrik§son.
smáyTkja síðari árin, endar
hann svona:
„Guði sé vegsemd um ald-
anna aldir,
að þú mér stað meðal ti'ú
aðra valdir.“
Það, sem fei'ðin til Damaskus
varð Páli, varð Færeyjaferðin
séra Friðriki.
En hann var ekki enn þá orð-
inn það, sem honum var ætlað,
æskulýðsleiðtogi. Hönd Guðs
átti eftir að taka í taumana síð-
ar- og æði hraustlega.
Hann var fátækur Hafnar-
stúdent, bjó á Garði eins og svo
margur, las fyx'st læknisfræði,
en skipti og sneri sér að suð-
rænum málum, þar á meðal
latínu. Hann borðaði um tíma
hjá K.F.U.M. og gekk í það fé-
lag, en hélt, að það væri sér-
trúarflokkur og kæi'ði sig ekk-
ert um það. En svo kom 6. jan-
úar 1895, þrettándinn. Þá var
honum sýnd sú deild félagsins,
sem tók hann og sleppti honum
ekki síða'n. U-D, unglingadeild-
in. Um 3—400 drengii-, þar á
meðal sótaradrengur og greifa-
sonur. Félag sem gat safnað svo
ólíkum drengjum að Guðs orði,
hlaut eitthvað að vera.
En hönd Guðs var ekki búin
að ljúka vei'ki sínu. Hann var
sem bergnuminn, heillaður.
|Starfið í K.F.U.M. tók hann. Og
þó! Kaþólska kirkijan dr.ó hann
Jiíka að sér. Vinir hans í K.F.-
U.M. ætluðu til altai'is, en hann
jgat ekki hugsað sér að fylgjast
með þeim, því að hann var
rammkaþólskur i sakramentinu.
En þá kom Olfei't Richard til
sögunnar, sem átti eftir að
verða honuin fremstur alli'a
vina, „alter egó“, þ. e. annar
ég. Þeir x-æddu málið, og prest-
urinn, sem átti að útdeila, leysti
það. Það var ekkert því til fyr-
irstöðu, að hann þægi sakra-
mentið í lútherskri kirkju, ef
hann gat trúað því, að hann
fengi þar hið sama. — Þó voru
ekki leyst öll þau bönd með
þessu, er drógu hann að ka-
þólski’i kirkju, og vei'ður það
ekki rætt hér. En nú gat hann
átt samfélag um hið allra helg-
Siofnandi KFUM og K.
asta sakramenti við trúuðu vin-
ina í . K.F.U.M. Altarissakra-
mentið hefur æ síðan verið
sterkur þáttur í lífi hans. Neytti
hann þess með fáeinum vinum
á heimili sínu fyrir skemmstu.
En Danmörk, starfið í Dan-
xnörku hélt honum. Hann gat
ekki hugsað sér að fara heim.
Það er löng saga um mikla bar-
áttu við Guð, og verður hún
eigi sögð hér. En henni lauk
með sigri Guðs. Hann var til-
neyddur að yfirgefa starfið í
Danmörku og fara heirn. Hann
var útvalinn. Má geta nærri,
hver styi'kur það hefur verið
honum alla tíð að vita, að Guð
hafði sent hann. Minnist hann
á þetta í svanasöngnum á þessa
leið:
„Þrátt fyrir hvarflanda og
hlykkjóttar leiðir
höfuðmark ævinnar léztu
• mér skína.
Ennþá í miskunn þú götu
mér greiðir.
Gæzku og trúfesti dái ég þína.
Handleiðslan, sem hér hefur
verið lýst að nokkru, veitti
honum trúai'styrk og starfs-
þrek. En þótt þessi tvö atriði í
handleiðslunni gnæfi yfir, fékk
hann þó leiðsögn í smáu og
stóru. Hann fékk oft hugboð,
sem beindu honum að verkefn-
um, og' oft voru honum lögð oi'ð
í nxunn, bæði í samtölum, pre-
dikunum og ljóðagerð. Oft fékk
hann að reyna, að séð var fyrir
lífsnauðsynjum hans. Senx
dæmi má drepa á atburð, sem
fyrir hann konx í Kaupmaxxna-
höfn. Hann hafði tekið að sér
lítiixix danskan dreng, Hans að
nafni, er koixx með honunx til ís-
lands. Hafði haixix lofað drengn-
um því eitt sinn, að fai-a með
honum út í skóg. En þröngt var
í búi, húsaleigaix (18 kr.) ó-
gi-eidd, og' 2 krónúr þurfti til
fai'ar. Þá heyrir hann einn dag-
■inn, að drengurinn biður Guð
hjálpar í þessu efni. Fer hamx
iþá út og' nxætir presti, sem vik-
ur sér að honunx og fær honutxi
| tíu krónur, sagðist hafa hitt
mann, er kvaðst skulda honum
þetta; rak pi'est þó ekki minni
til þess. Friðrik tók feginn við
gjöfinni. Rétt á eftir kenxur
hann til kaupnxaixns, sem sagði
honunx, að sig langaði til að
gera eitthvað fyrir hann. Fór
svo, að kaupmaður fékk Ixonum
12 krónui'. Húsaleigan var
greidd, og í skóginn var farið j
Hans, spurði: „Kom Guð með i
peningana sjálfur?“ — „Nei, !
hamx 'sendi tvo þjóna sína me£> j
þá.“ Um þetta má lesa nánar í !
ævisögu séra Fi’iði’iks á dönsku, ■
Min Livssag, fyrra bindi.
Hönd Guðs var með honunx.
óg hann hafði vinsældir af öll-
um lýð. Mannhylli var ein gjöf-
in, sem Guð gaf honum. Stóðu.
þar að gáfur hans á mörgum.
sviðum og menntun. Mann-
göfgi er orðið, seixx ég hygg að
feli það allt í sér. Vinir og and-
stæðingar fundu það. Ég i’eynic
ekki að lýsa því. Það er dular-
fullt. Ég held, að menn hafi:
elskað hann, af því að hamx.
elskaði þá.
Trú hans var föst og óhagg-
anleg biblíutrú. Hann trúði á,
Jesúm Krist sem Guð sinn og:
frelsara samkvæmt Heilagri.
ritningu. Hann var evangelskur
í trúnni; hann trúði á sáluhjálp
af náðiixixi einni án vei'ka.
Hann var fyrst og fremst:
sendur til drengja xxxeð boðskap
Drottins. En gleynxum því ekki.
að haixix stofnaði líka K.F.U.K.
Hér verður ekki ritað um félög-
in tvö ,senx hann stofnaði. Þ6
er það svo, að ævisaga hans
j verður trauðla skilin frá sögu:
þeirra.
j Unglingadeildin var honum.
! kærust. Hann stofnaði hana i
Reykjavík 25. nóv. 1908, tæp-
* um tíu árunx eftir að hann:
stofnaði K.F.U.M. sjálft meði
fermingardrengjum. Það vakti.
furðu margra, þegar hann ferð-
aðist milli unglingadeildanna á.
Akranesi og í Hafnarfirði á.
ganxalsaldri. Hann gafst aldrei!
upp. |
Samkomur í K.F.U.M. og;
fundi í Aðaldeildinni sótti hann,.
'meðan kraftar entust. Síðustu.
skiptin var hann borinn eins
|og Jóhannes postuli. En í októ^
|ber sl. hætti hann að fara upp:.
jFæturnir voru bilaðir, sjónin.
jfarin að heita mátti og heyrnin.
tæp. Vinir hans héldu áframt
sóttu sunnudagaskólann eða. ’
að koma til hans. Drengir, sem.
drengjadeildirnar ■ (Y-D ogí
V-D) litu einatt inn svoltla!
stund. Eldri vinir komu og:r
lásu. Oft sat hann einn og ferð-
aðist víða í huganunx eða bað>’
fyrir starfinu og vinunum.
Magnús Runólfsson.
Morgundagurinn, fimnxti
sunnudagur í föstu er í kirkju
vorri helgaður minningunni
um boðun Maríu, heilagrar
Guðsmóður.
Þegar Maria Guðsmóðir er
nefnd, erum við lútherskir
nxenn eins og- dálítið á verði.
Við vitunx, að eitt þeirra atriða,
sem upphafsmaður kirkjudeild-
ar vorrar vildi lagfæra í afvega
leiddri kirkju, var áköllun og
jafnvel dýrkun helgra manna.
Undirstaða hennar er Mariu-
dýrkunin. — Varla stafar þó
mikil hætta af trúarvillu úr
þeirri átt, sem stendur a. m. k.
svo róttækt er r,kjandi hið lút-
hérska sjónarmið hvað þetta
atriði snertir, Hins verður einn-
ig að gæta, að óttinn við eina
trúai-villu hreki ekki út í gagn-
s,tæða öfga. María er móðir
Drottins. Hún hefur þá sér-
stöðu xneðal allra kynslóða.
Vggna þessa einstæða hlut-
•verks, sem henni var falið, ber
henni það sæti í vitund trúaðra
* *
KIRKJA DG TRUMAL:
Móðir krist§
nxanna, senx nxjög mikilvægt er
að hún skipi. Þvi er nauðsyix-
legt að vera á verði gagnvart
þeim öflum, sem vilja þoka
mynd -hennar burt, að ekki sé
talað unx hugsunarhátt og tal
þeirra, senx vilja draga nxynd
hennar niður i svaðið til sin og
óvirða nxinningu hennar með
gáleysi.
Ein frásögn í guðspjöllunum
leiðbeinir ágætlega um rétta
afstöðu til Maríu Guðsmóður.
Jesús er að prédika fyrir fólk
inu og rödd hrifins áheyranda
hefur sig upp úr mannfjöidan-
úm og segir: Sæll er sá kviður,
er þig óí og þau -brjóst, er- þér
mylktu. Þessi orð lýsa eðlilegri
afstöðu kristinnar lcirkju um
aldimar til móður Drottin.s. Og
• Je’sús geldur þeirri afstöðu
samþykki sitt. Hann segir: Já-
En það er sem hann sjái fyrir
sér á samri stundu að jafnvel
þessi fagra játning og eðlilega
afstaða geti, þegar franx liða
j stundir bundið .svo sjónir
manna, að dyljist kjarni trúar-
innar. Því svarar hann strax:
Já, að vísu, en sælir eru þeir,
sem heyra Guðs orð og varð-
veita það. Kjarninn, sem eng-
inn sögulegúr, ytri ranxnxi má
dylja, enginn trúarsetning, eng
in hrifningarstund má yfir-
skyggja, er þetta: Guð hefir tal-
að, — orðið varð hold. Og það,
sem sker úr um heill hvers
manns er það, hvort hann hef-
ur-heyrt það Guðs ofð — og
vafðveitlr það.
Engillinn sagði við Maríu:
Heil 'vert þú, sem nýtur náðar
Guðs. Drottinn sé með þér. —
Þannig hefur himinninn útvalið
hana. Hún er kölluð til hins
einstæða hlutvérks, og rökin
fyrir því, að það er hiún, einmitt
hún, úr öllum kynslóðunum,
sem valin er til þess, eru ekki
fundin hjá hemxi, ekki í henn-
ar nxiklu, fögru dyggðum og
kostum, svo dyggðugt og helg-
að, sem lif þessarar ungu, guð-
ræknu meyjar þó hefur verið.
Rökin eru hjá Guði. — Þú nýt-
úr náðar Guðs. Sömu rökin og
fyrir köllun þinni, útvalningu,
von þinni um eilíft líf, rökin í
náð Guðs.
Guðsnjallið segir, að allar
kynslóðir muni hana sæla
segja. Svo hefur verið til þessa,
og svo er enn.
Hún s'töð Frelsari vorum,
Drottni nær en nokkur annar
maður, því að hún bar haixn
undir hjarta sínu, ól haixn með,
þrautum, lagði hann á brjóst, |
annaðist hann, ósjálfbjarga.
ungbarn vafði hann örmunx.
gætti hans fyrir hættum, — og;
það var hennar sál, sem sverð-
ið nísti við krossinn.
Kynslóðirnar segja hana.
'sæla. Þær segja ■ hana sæla.
vegna þess að hún var mikil r
náð. Kirjan syngur á öllunx öld-
unx. Ave María, heil sért þú.
María. Sem Maríudýrkun á sá.
söngur engan rétt á sér, því að
Guði einum ber lofgjörðin. En.
honunx ber sú lofgjöið, senx,
ekki má þagna í kristinni.
kirkju, lofgjöi'ð fyrir það, að
hann gaf son sinn. Við þá gjö£
er nafn Maríu eilíflega tengt.
„Sjá, ég er ambátt Drottins.
verði mér eftir oi'ðunx þínumú
Svo fagurlega svaraði María
þeim himinboðskap, sem hún.
fékk. Undirgefin tekur hún í
hlýðni við þeirri köllun. Hún.
tilheyrir algjörlega Guði. Hans
góði, lieilagi vilji skal ráða lífi
hennar. Það var Guði vrgt. Og
Framh. á 4. síðu.