Vísir - 22.03.1961, Blaðsíða 9

vifiik
Miðvikudaginn 22. marz 1931
-1
Katangu, hvað oft sfcyldi
þetta nafn hafa bulið í eyr-
um manna, sém hlusta á
fréttir og hversu margir
dálkar dagblaðanna skyldu
hafa verið fvlltir með frétt-
um frá þessum stað? Það er
erfitt að sesrja, en ekki er úr
vegi að færa lesandann ofur- ;
lítið nær þessum stað:
Katanga er hið syðsta af
sex héröðum Kongó og er
um það bil 350 þúsund fer-
kílómetra (og því þrisvar
sinnum stærra en ísland),
þar eru rúmlega milljón íbú-
ar og þetta er langríkasta af
öllum héröðum Kongó. Það
er alls ekki of mikið sagt, að
Katanga hafi árum saman
borgað brúsann í Kongó og
eins og þegar hefur komið
fram í fréttum er illmögu-
legt fyrir Kongóríkið að
komast af án Katanga, og að
vissu leyti er þetta ástæðan
fyrir andstöðu Tjombes gegn
stjóminni í Leopoldville.
Hann vill ekki, að Katanga
haldi áfram að borga brúsann
og auk þess hatar hann Lum-
umba af öllu sínu metnaðar-
gjarna hjarta.
Uppsprettur
auðæfanna.
Það eru námurnar, sem
skapa hin miklu auðæfi Kat-
anga, þar eru m. a. stærstu
úrann'ámur veraldarinnar og
þær eru umgirtar og þeirra
ér vendilega gætt nótt sem
dag. Og ekki er kunnugt, að
nokkurn tíma hafi verið
gefnar út skýrslur um magn
þess úrans, sem þar er unn-
ið.
Eini staðurinn, þar sem
hægt er að komast nálægt
úraninu,’ er í safni í höfuð-
borg fylkisins, Elizabethville
en þar er hafður til sýnis 700
kg. úranklumpur. |
Námurnar, sem eru við
Shinkolobwe höfðu stóru
hlutverki að gegna við frarn-
leiðslu fyrstu kjamasprengj-
unnar. Eins og áður er sagt
er ekkert hægt að fullyrða
um vinnslumagnið, en úran- j
námumar eru þó ekki nema
aðeins smáhluti af auðæfum .
Katanga.
Margvíslegir
málmar.
I grennd við Jadotville,
sem er í rúmlega 100 km.
fjarlægð frá Elizabetville, er
citt stærsta námasvæði í.
Afríku. Þar finnst í jörðu ó-
grynni af kopar, kobolti,
mangani og zinki. Stærsta
fyrirtækið, sem þama hefur
starfsemi er hið óhemju
volduga „Katanga námufé-1
Iag“ (Union miniere du
Haut-Katanga).
Þetta risafyrirtæki hefur í
þjónustu sinni 20 þúsund
manns og alls eru á vegum
þess um 50 þúsund manns,
og það sér fyrir öllu þessu
fólki bæði efnahags- og fé-
lagslega. Það er hægt að
segja, að þetta fyrirtæki hafi
átt mikinn þátt í að gera
Kongó að fyrirmyndarný-
lendunni, sem einu sinni var
haldið að landið væri.
Glæsileg
höfuðborg.
Allt þetta hefur gert Kat-
atigabúum kleift að skapa
sér höfuðborg, sem ekki á
sinn líka í Afríku.
Það eru ekki aðeins auðæf
in, sem hafa gert þetta fært,
heldur hefur íoftslagið einn-
ig hjálpað mikið til.
Þó að Elizabethville sé
ekki nema 12 gráðum fyrir
sunnan miðbaug, er loftslag
þar mjög gott, borgin liggur I*
nefnilega á hásléttu, 1850 '
metrum yfir sjó og alveg eins
og í Nairobi, höfuðborg Ken-
ya, hafa menu getað haft
evrópska háttu á allri tilhög-
inn af námnnum renni allur
til þeirra, beint eða óbeint.
Hvað verður nú?
Það er þess vegna ekkert
undarlegt, að Moise Tsjombe
vilji vemda þessi auðæfi og
þessi lífskjör, en hann hefur
lært eitt, það er ekki nóg að
lýsa því yfir, að Katanga sé
sjálfstætt ríki, það er auð-
velt. Hitt mun ábyggilega
reynast erfiðara, að viðlialda
þessu sjálfstæði, en þó eru
allar líkur, eins og nú horfir,
að honum muni takast þetta,
að minnsta kosti að ein-
hverju leyti.
Smáauglýsingar Vísis
eru áhrifaméstar.
Kennedy tekoir
sér péskaf rí. ,
Kennedy forseti æalar að |
dveljast með fjölskyldu sinni í
Palm Beacli, Plorida 29. marz
til 4_ apríl. '
Þessi stutta hvíld forsetans
frá störfum á sér þannig stað
sömu dagana og þingmenn taka
sér páskaleyfi. Fer forsetafjöl-
skyidan flugleiðis í einni af
þremur Boeing-707 þotum, sem
ætlaðar eru til ferðalaga æðstu
'manna ríkisins.
Það er hinn 4. apríl, sem Hár-
old Mcmillan forsætisráðherra
Bretlands, er væntanlegur til
Washington til viðræðna við
Kennedys forseta og ýmsa
helztu ráðherra Bandaríkja-
stjórnar.
Kvikmyatdir . . .
' ’. ?’ l í. L, ■' , '■
Framh. a‘ 4. síðu.
en síðan spurði hún blaða-
marminn, hvort hann hefði
lesið bókina. Hann kvað nei
við — og þú spurði Ieik-
konan hvort hann hefði séð
myndina. Hann kvað einnig
nei við.
Þá var Vivien Leigh nóg
boðið, og hún strunsaði i
burt og sagði að það væri
bezt að yfirgefa strax þetta
land, Bandaríkin. — En dag*
inn eftir hafði leikkonan
tekið gleði sína aftur, og
sagði, að þetta væri nú —-
þegar öllu væri á botninn
hvolft, — citt það skemmti-
legasta og skringilegasta
sem fyrir sig hefði komið.
Sannahaöguk
☆☆☆ EFTIR VERUS ☆☆☆ |*
Saga San Francisco

un.
Fyrstu hvítu mennirnir,
sem þarna settust að, muna
enn eftir borginni sem venju
legu sveitáþorpi með strá-
kofum, en nú er þarna risin
stórborg með breiðgötum
og öllu tilheyrandi, og um
götur aka glæsivagnar frá
ölhim hugsanlegum löndum
og í hótelunum, sem þarna
er mikið af, leika hljómsveit-
ir frá öllum heimsálfum. Og
í miðri borginni gnæfir bygg-
ing námafélagsáns eins og
musteri.
Jafnvel í hverfum hinna
innfæddu má greinilega
merkja, að þetta er borg, þar
sem peningarnir fljóta — en
því miður ekki alltaf á sem
heppilegastan hátt. Alltof
mikill hluti vikulauna verka-
mannanna fer til kaupa á á-
fengi------og þegar vcrka-
mennirnir frá námusvæðun-
um koma í bæinn, er ekki
laust við, að það hvarfli áð
manni, að maður sé kominn
5) Höfnin í San Francisco er
sú höfn á vesturströnd Banda-
ríkjanna sem tekur á móti
flestum skipum, og reyndar er
hún sjötta höfn í öllum Banda-
ríkjunum. Meginið af öllum
þehn skipum sem annast sigl-
ingar á Kyrrahafi fyrir Banda-
ríkjamenn, og fara með vörur
þeirra til Asíu eða Suður-Ame-
ríku, taka vörur sínar í San
Franciseo. Sá skipasióll sem
á ari hverju kemur í höfnina
i
þar er um 45 milljónir lcsta.
--------f engri borg Bandg-
ríkjanna er eins mikið um Kín-
verja og í San Francisco.
Þeir hafa flestir haldið siðum
sinum og venjum. Það er jafn-
vel starfandi kínversk símstöð,
og sérliver af símastúlkum
hennar talar kínversku. Margir
hafa látið sér þau orð um munn
fara að það sé nóg að koma í
Kíverjahverfið þar í borg — þá
hafi menn séð Kína.------------
En það eru fleiri þjóðir sem
setja svip sinn á borgarlífið í
San Francisco. Þar eru hópar
manna af um það bil 30 þjóð-
ernum, og liver þeirra heldur
að nokkru einkennum sínmn,
og sumir hafa setzt að í sér-
stökxun hverfum, þar sem nær
eingöngu búa mcnn af sama
upprunalega þjóðcrni. Engin
borg í Bandaríkjunum er talin
hafa orðið fyrir jafn miklum er-
lendum áhrifum.
til Klondyke, þegar hún var
og hét.
Svartir allir
á hjólum.
Þó er einhver andi stolts
yfir þessum svertmgjmn,
það er sama hvernig klæddir |
þeir eru í sínum hverfxun,
þeir sýna sig ekki á aðalgöt-1
um borgarinnar öðruvísi en ,
Idæddir í föt eftir nýjustit|
Evróputízku, og þó að aðeins 1
fáir þeirra eigi bíla, þá kem- j
ur það ekki í veg fyrir, að,
þeir hafi farartæki. Þegar
vinna hefst á morgnana er
engu líkai-a en að maður sé
kominn til Kaupmannahafn-
ar, svo mikil er reiðhjóla-
mergðin.
Þegar óeirðirnar byrjuðu í
Kongó voru um það bil 10
þúsund hvítir menn í Eliza-
bethville, eða ekki nema
helmingur af því, sem var í
Leopoldville, en þeir hafa
miklu meira umleikis og ckki
er úr vegi að segja, að gróð-
6) Óperuhúsið í San Franc-
isco „The San Franciscco Civic
Opera“, er mikilfengleg bygg-
ing, og jafnframt ein þekktasta
sinnar tegundar á vesturhveli
jarðar. Jafnframt því sem
starfskraftar óperunnar færa
tipp í sjálfu óperuhúsinu, fcrð-
ast þeir um alla vesturströnd
Bandaríkjanna, enda eru í þeim
hópi margir heimsfrægir söngv-
arar. — — — Listir eru 'með
miklum blóma í þessari ágætu
borg. Listasöfn eru mörg, bæj-
arbókasafnið hefur að geyma
yfir 600.000 bindi, en þar að
auki eru í borginni rnargir skól-
.ar og tveir menntaskólar, sem
jafnframt eru hluti af háskóla
(tvö fyrstu árin í háskóla eru
lesin þar, eins og tíðkast í
bandarískum „colleges"). Marg-
ir frægir rithöfundar og lista-
menn sem eru heimsþekktir
eiga heimili sín þar í borg.
borgin
— San Francisco, —*
við GuIIna hliðið
— á sér einkennilega sögu að
mörgu leyti. Innsiglingin, sem
kennd er við „Gullna hliðið“ er
fræg um heim allan. En borg-
in er einnig þekkt fyrir frain-
lag sitt til framfara- og menn-
ingarmála. Og aldrei hafa jafn-
miklar vonir vcrið tengdar við
þessa borg og eimnitt nú í dag.
(Endir).
1