Vísir - 06.05.1961, Blaðsíða 7

Laugardaginn 6. maí 1961 *. «.' VÍSIR
Miklir atburðir gerast nú
í markaðsniálum Evrópu.
Eins og kunnugt er bá starfa
tvö markaðsbandalcg í álf-
unni, en þar er fyrst að telja
EFTA, eða Fiíverzlunar-
bandaiagið (European Free
Trade Area), sem England,
Danmörk, Noregur, Svíþjóð,
Austurríki og Portúgal til-
heyra. Hitt bandalagið er
Sammarkaðsbandalagið, en
þar eru í hópi Þýzkájand,
Frakkland, Ítalía, Holland,
Belgía og Luxemborg.
Markmið beggja þessara
bandalaga er að lœkka tolla
sín á milli á 10 og 12 ára
fresti og afnema þá með öllu
að því aðlögunartímabili
loknu, greiða fyrir viðskipt-
um innan markaðanna, auð-
eru allar horfur á að saman
gangi í viðræðunum. Þar
hefur helzti ásteitingar-
steVnninn verið' sem áður
tregða Bi eta til þess að ganga
í Sameiginlega markaðinn
sökuni þess að þá geta þeir
ekki lengur veitt vörum frá
Samveldinu sérstök tollfrið-
indi, sem vega upp á móti
hinum háu aðflutningsgjöld-
liefst í Bonn. Þar verður
leiðtogi Breta varautanríkis-
ráðhcrrann Edward Heath,
en undir hann heyra þessi
mál í Bretlandi.
Enn er þó of snemmt að
fullyrða um það að Bretland
gangi í Sameiginlega mark-
aðinn á næstunni. Þar get-
ur sérsamningur alveg eins
komið til greina. Horfur eru
á að Danmörk muni feta í
fótspor Breta, en hlutleysis-
löndin ekki ganga lengra en
til sérsamninga, áem þá
verða eingöngu viðskiptalegs.
eðlis, án þess að þar komi
til nokkrar pólitískar skuld-
bindingar.
Viðræðurnar hafa óhjá-
kvæmilcga inikla þýðingu
Wmm
am&m
mMm
r /'im
velda flutning fjármagns og
vainnuafls, korna í veg fyrir
einckun og „dumping“ or
hafa á allan hátt hvetjand
og örvandi áhrif r viðskipta
líf v'iðkomandi þjóða.
En ölium hefur veiið ljósy
hve cæskilegt það cr og dvit
urlegt að tvö síór markaðs
bandalög starfi í álfunni, þv
óhjákvæmilega hlýtur a'
myndast samkeppni þeirra á
milli, sem lilýtur að skaða
báða aðila. Auk þess hagur-
inn p.f markaðsbandalagi
venjulega meiri eftir því sen
það er stærra, og því ei Ijós
að framtíðartakniarkið er aí
þessi tvö bandalög samein-
ist. Sameinuð yrði Evrópa
markaðslieild r. borð við Sov-
étríkineða Bandaríkin og þá
væri unnt að nýta bæði iðn-
að og mannafla álfunnar á
hagsællí há't en nú er með-
an markaðaniir keppa hvor
við annan.
Undanfaiin misseri liefur
oft verið rætt um hugsan-
lega sameiningu, en þar hef-
ur hvorki gengið né rekið
fyrr en í þessari viku, er
franskir og brezkir ráðgjaf-
ar hlttust í London. Fund-
ir þeirra hafa nú staðið í
þrjá daga og skv. tilkynn-
ingu, sem út var gefin í gær
rlward Heath, varautanríkisráðherra Breta, sem fer með mark-
ðsmálin, t.h. og Brian Holt, ræðismaður Breta í Reykjavík
krafa saman úti í London. Myndin er tekin 1959 þegar íleath
gengdi embætti verkalýðsmálaráðherra.
urn slikra. vörutegunda, sem
flvtja þarf yfir hálfa veröld,
heim til Englands.
Þeim Þrándi í Götu virð-
ist nú haft ver'ið komið fyr-
ir kaitarnef og búast má við
miklum fréttum frá viðræð-
uiium innan fárra daga. Þeim
er að vísu lokið í London að
sinni, en verður haldið á-
fram á morgun á ráðherra-
fundi Evrópubahdalagsins
(Euiapean Union), sem þá
fyrir okkur íslendingn. því
nú er að því komið að við
tökum upp viðræður við
bandalögin, en fram að bessu
munu flestir hafa verið sam-
mála um það að kanna mögu-
leika á inngöngu í EFTA. —
Atburðir síðustu daga kunna
að valda hér breytingum á
En ei<t er víst: hin tvö
markaðsbandalög Evrópu
hljóta að sameinast. Ef ekki
á næstunni, þá síðar.
Sameiginlegi markaður-
inn er frá'orugðinn fríverzl-
unarbandalaginu, EFTA, af
því lcyti að markmið hans e?
elcki aðeins viðskiptalegs eðl
is, heldur leitar hann esnnij
pólitfskra áhrifa. líann e:
c.pu.þar, bahdaríkjum Evr-
ópu, þar sem trfkin hafa af
salað sér sjálfsákvörðunar-
rétti - ýmsum mikilvægun
málum f hendur sameigin-
Iegrar stjórnar. Þetta póli
tíska markmið Sameiginlega
maikaðsins varð til bess a
ríki, sem lengi hafa fylgt hlu
leysisstefnunni, svo serr
SvissJand og Svíþjóð, töldi
sér ekki fært að ganga fram
íil þáttöku og því varð það
úr að bessi ríki og fleiri stofn
uðu EFTA undir forsæt
Breta ári eftir að Sameigin-
legi markaðurinn tók ti
starfa.
Björgunarbáturinn Gísli J. Johnsen er geymdur, sem kunnugt
er, í hinu nýja húsi Slysavarnafélagsins á Grandagarði, en
fæstir raunu iiklega vita, hve lipur sá útbúnaður er, sem setur
bátinn á flot og færir hann aftur á sinn stað að aflokinni ferð.
Báíurinn hangir í „davíðum“ sem eru hreyfanlegar með vökva-
dælu. Nægir bókstaflega aö ýta á einn hnapp til þess að setja
bátinn á flot fyrirvaralaust. Myndin sýnir bátinn hangandi í
„dávíðunrm“ nokkrum augnablikum áður en hann snertir sjó,
en geymsiustaður hans er inni í skýlinu til hægri. (GK-mynd).
Ir
Flugfélagið SAS er nú búið
að tapa um 210 milljónuni
danskra lcróna, eða því sem sam-
svarar styrk þeim er það fékk
á sínum tíma frá þremur
aðildarríkjum sínum. SAS hef-
ur fjárhagslega séð verið á nið-
urleið síðan 1856. Ástæðan fyr-
ir tapinu segja forsvarsmenn
SAS vera hina hörðu samkeppn':
og ýmsar takmarkanir, sem við-
skiptalönd þess hafa sett til
verndar eigin flugfélögum, sem
eiga í samkeppni við SAS.
SAS hefur lagt í gej'si'ega
fjárfestingu til að koma sér
upp þotum til að. gcta stað-
ist samkeppni við hin stórú
flugfélög, en sú uppbygging
hefur orðið SAS dýrkeypt.
Ekki aðeins hefur það orðið að
fá sér flugvélar fyrir margfalt
verð vélanna sem féiagið átti
fyrir, heldur hefur félagið einn-
ig orðið að selja góðar vélar
fyrir brot af því sem þær voni
keyptar fyrir og þar að auki' að
breyta verkstæðum og reksturs-
fyrirkomulagi til hæfis við hin-
ar nýju flugvélar.
Reksturshalli SAS er orð-
inn svo gífurlegur að SÁS
liefur fai'ð fram á að ríkis-
j stjórnir Noregs, Danmerliur
og Svíþjóðar veiti félaginu
styrk sem nemur a. m. k. 280
miIHónuin danskra króna, til
að rétta við fjárhaginn.
| Það er ekki aðeins endurnýj-
un flugvélanna sem hefur
reynst félaginu ofviða heldur
hefur það einnig orðið fy.rir
tapi eins og t. d. á viðskiptunúm
við mexikanska flugfélagið
GAMSA og flugfélagið THAI í
Tnailandi. Stjórn SAS álítur að
ekki verði hægt að vænta hagn-
aðar á næstu þremur árum og í
ár er búizt við að rekstrarhall-
inn verði um 53 milljónir
danskra króna.
I Bergniál —
! Framhald af 6. síðu.
þegar hin óstyttta útgáía kom ú
markaðinn rann hún út eins og
heitar lummur.
Fékkst ekki sýnd.
í sumarferðalagi erlendis sá
ég talsvert getið uni kvikmvnd-
ina „En fremmed banker pá“,
m. a. hafði ég séð þess getið í
blöðum i Dyflinnij að hún heiði
ekki fengizt sýnd á kvikmynda-
hátíð i Cork, og síðar sá ég i
dönskum blöðum, að hún hefði
ekki heldur fengizt sýnd á kvik
myndahátíð í Feneyjum, og var:
þess að vísu getið, að þess hefðu
sézt merki, er loks tókst að fá
heim aftur eintakið sem. sent
var suður þangað, að því hefði
verið rennt í gegn alloft bak við.
tjö'din!
Kvikáayndina sá ég í Kauo-
ínannahöfn. Eg er ekki hneyksl-
unargjarn, en ég verð að játa
að sumatriði myndarinnar
gengu fram af mér og tel ég al-
veg fyrir neðan allar hellur,- að>
nota slík atriði sem agn. smekk-
laust, andstyggilegt og beinlín-
is hættulegt til áhrifa á litt
þroskað fólk og unglinga. Það
er nú komin fram hörð gagn-
rýni á prenti út af þessari mvnd,
, svo að þögnin um hana í blöð-
um verður ekki notuð til þess
að hindra að aðsókn að henni
verði margfalt meiri en ella.
Og myndin er sannast að segja
slik, vegna tveggja atriða, sem
ekki verða nánar rædd hér, að
ekki verður þagað.
j Enn kemur hér til, að ekkert
eða sára lítið eftirlit virðist
með því, að ungjingar sjái ekki
þær kvikmyndir, sem auglýst
er, að þeim sé óheimilt að sjá.
|
Að ciðustu —
| Á þessu rriáli er ein skynsam*
lee og hún.er sú, að Laug
| arásbíó kipoi mvndinni úr um-
ferð — í almennings þáeu og
eigin álits vegna — A. Th.
I. - ...
Ath«.
| Síðan þetta var skrifað héfur
verið skrpt um .mynd. , -I j