Vísir - 16.10.1961, Blaðsíða 9

Mánudagur 16. október 1961
V f S I R
9
Ég er alltaf að Eeita
a5 sakleysL
Spjallaö viö Iagimar Erientl
Siyurösson rithöfurid.
I
í
þeir búa við sömu götu, rit-
höfundarnir tveir, Krist-
mann Guðmundsson og Ingi-
mar Erlendu,- Sigurðsson.
Þetta er vestur í Tómasar-
haga, örskammt frá hjöllum
hrognkelsafangaranna, » þar
sem sigin grásleppa fæst á
vorin og fegurstu dætúr
borgarinnar eru sagðar upp-
runnar.
Lítið hús, sem heitir Bjarg.
Þar bjó fyrrum Guðrún veit-
ingakona á Öldunni, og þar
er vígslubiskup Norðurlands
fæddur. Um hádegisbil er
komið að ábúanda að óvör-
um, húsið flengt að utan til
að vekja skáldið af draum-
um sínum eða martröð. Það
hafði gengið æði erfiðlega.
íbúarnir í Grímsstaðaholtinu'
höfðu veitt barsmíðunum
cftirtéTít ög krpkki, sem var
að leika sér að gjörð, sagðj:
— Hann pabbi sefur, því
hann var að vinna á Mogg-
anum í nótt.
Önuglegum tóni er manni
sagt að hundskast inn í bæ-
inn.
— Eg hefði átt að vita, að
þú ert viðskotaillur á morgn-
ana. — Hvað viltu?
— Þú verður skrifaður
sundur og saman, laggi, segi
eg. — Má eg fara í buxurn-
ar áður? — Hvar er konan
þín? spyr eg. — Hún fór
norður í land. —- Hvað er
hún að gera þangað? —,
Mammahennar verður sjötug
í dag. — Því í ósköpunum
fórstu ekki með henni, mað-
ur? — Vegna þess að hún
og ættingjar hennar ætla að
gefa tengdamömmu hakka-
vél í afmælisgjöf. — Er það
táknrænt? — Það á ekki að
minna konur, sem hafa strit-
að alla ævi, á þrældóminn.
Það á að gefa þeim eitthvað
fallegt, eitthvað, sem minn-
ir þær á, að þær eru konur,
en ekki þrælar, til dæmis
ilmvatn.
Meðan skáldið geispar og
rær fram í gráðið, verður
manni starsýnt á feiknlega
skjaldböku, sem flatmagar
sig á útvarpstækinu.
— Hvað ertu að gera með
þessa skjáldböku? —> Hún er
alveg ómissandi. Eg keypti
hana í Madeira í sumar: Það
var dálítið skrýtið, eg rakst
á hana í búð og fór að skoða
hana í krók og kring, en
ætlaði ekki að kaupa hana
og fór út úr búðinni. En er
eg var kominn spölkorn frá,
fannst mér allt í einu, að eg
yrði að kaupa hana. —
Hvað kom til? — Eg varð
að fá hana til að minna mig
á það, sem mér hefir alltaf
hætt til að gleyma, þessa
skel utan á fólki. — Er það
til að minna mig á að sýna
háttvísi? — Nei, veiztu ekki,
hvernig hundarnir fara að
því að veiða skjaldbökurn
ar? Þeir velta þeim ofan
poll, þá koma þær undan
skelinni. — Ferðu kannski
sams konar kenndar gagn-
vart gamalli konu, sem bjó
í sama húsi og fereldrar
mínir á Akureyri. Þessi
kona léði móður minni
stundum smjör og vildi allt-
af vera að gefa mér kandís,
en eg fekkst hvorki til að
þiggja kandísinn né bragða
á smjörinu. — Hvers^vegna
þáðurðu ekki sætindi af
gamalli konu? — Eg fann
nálykt af henni, þótt eg
vissi ekkert um dauðann.
Þessi kona dó svo í húsinu,
launar kálfur ofeldi, segi ég
— Jú, það var ofur eðlilegt,
sagði Ingimar, það munaði
minnstu, að eg yrði drepinn.
Næstu árin gat eg nefnilega
ekki skrifað staf af viti. Eg
húkti heilar nætur og nagaði
blýant.
— Anzans ári hefir læri-
faðirinn mjólkað úr þér
snillina.
— Já, eftir að eg var orð-
inn snillingur, þá skrifaði
eg bara eins og venjulegur
fimmtán ára drengur. En svo
kom ástin og bjargaði lífi
mínu, vegna þess að hún
endaði sorglega. Þá komst
eg að raun um, að menn eru
ekki snillingar, heldur geta
orðið snillingar.
hafa
er
skelin og aðferðin
komast undir hana
réttlætir sem sagt þessa
ferð, enda þótt pollurinn
verið drullugur? — Eg tel (
höfundi allt leyfilegt, “
að skrifa illa. Hann
vera miskunnarlaus, ef því ''
er að skipta..... Jafnvel
gagnvart því, sem honum
er viðkvæmast .... Já, jafn
vel gagnvart sinni eigin móð-
ur, að eg tali nú ekki um
eiginkonu. .... En fyrst og
fremst gagnvart sjálfum sér.
Þá geturðu rétt ímyndað þér
hvernig útreið þú og aðrir
geta fengið. — Samkvæmt
þessu má eg fara eins með
þig í þessu viðtali, segi eg.
— Verði þér að góðu.
Ingimar Erl. Sigurðsson.
Jngimar Erlendur Sigurðs-
son birti fyrstu smásögu
sína, Þrjár líkkistur, í Lífi
og list. Hann var þá í gagn-
fræðaskóla. Sagan vakti at-
hygli og er enn í minnum
höfð.
— Hvernig varð þetta
fyrsta pródúkt eiginlega til?
spyr eg. — íslenzkukennar-
inn skipaði okkur að skrifa
heimaritgerð um sjálfvalið
efni. Eg vissi ekki, hvað eg
átti að skrifa um.......Eg
sat úti við gluggann og
horfði á krakkana, sem voru
að leika sér í portinu. Þá
birtist þar maður, sem gekk
til lítillar telpu og ætlaði
að gefa henni brjóstsykur.
Telpan vildi ekki þiggja
hann og sagði: — Ertu bú-
inn að sleikja brjóstsykur-
inn? Þá kviknaði á perunni.
og eg mundi allt i einu eftir
því, að eg hafði fundið til
og eg kom að henni. —
Hvernig gaztu sett dauða
konunnar í sambandi við at-
vikið í portinu? — Mér
fannst þessi litla stúlka, sem
var bogin í baki, alveg eins
og gamla konan, vera hún
ehdurborin. Svo byrjaði
undirvitundin að vinna úr
efninu. Eg þurfti endilega
að skrifa.mig frá þessu vegna
áfallsins, sem eg varð fyrir,
þegar eg kom að dánarbeði
gömlu konunnar. — Þú
varðst sem sagt að losa þig
við hryllinginn með þessu
móti? — Eg varð að deyða
þessa iitlu stúlku á pappírn-
um, og þannig komst sagan
á blað. — Ein sönnunin um
fjöldamorð , og miskunnar-
leysi höfundar — ekki satt?
segi eg. — Jú, og ,það
sem verra var, sagan
komst í hendur á voða-
legum manni, sem eins-
kis sveifst og auglýsti
mig um allar trissur sem
furðusnilling. — Ja, sjaldan
— Segðu mér annars eitt,
Ingimar, hvernig byrjuðu
ósköpin, manstu það?
— Þau byrjuðu, þegar eg
var tíu ára, þá fór eg að
hátta klukkan átta á hverju
kvöldi, breiddi sængina upp
yfir höfuð og reyndi að hugsa
mér dauðann — sem ekkert.
Síðan hefi eg verið að reyna
að fylla út í þetta ekkert —
jafnvel nú, eftir að ég er
hættur að trúa, að þetta ekk-
ert sé til. — Varstu og ertu
kannski enn hræddur við
dauðann? — Eg er að
minnsta kosti hræddari við
dauðann en lífið. — Held-
urðu að til sé nokkur dauði?
— Já, sem hugsanleg and-
stæða við lífið; eini dauðinn,
sem eg get sagt með vissu,
að sé til, er andlegur dauði
.... og að selja sál sína.
^eiurðu Reykjavík og allt,
sem henni fylgir, uppfylla
nauðsynleg skilyrði til end-
urnýjunar?
— Það er hart að spyrja
jafn-ungan mann og mig um
endurnýjun. Eg er ekki enn
kominn á það stig að þurfa
sprautur eins og Adenauer.
Eg get endurnýjazt við. að
mæta ungri stúlku í rigningu
á götuhorni. Endurnýjunar-
krafturinn býr innra með
manni, að minnsta kosti með-
an maður er ungur. Og þessi
borg, þessi gleðikona, ber í
skauti sínu meiri efnivið en
eg get nokkurn tíma unnið
úr. Hugsaðu þér alla þá
hluti, sem hægt er að af-
hjúpa í þessari borg. Eg er
hræddur um, að eg komist
aldrei yfir þá.
— Þú talar um borgina
eins og Donsjúan um ást-
konur.
— Eg elska þessa borg,
götur hennar liggja gegnum
vitund mína, og hún hefir
daðrað við mig frá því eg
var smástrákur, þessi óút-
reiknanlega gleðikona, sem
er á gersamlega óútreiknan-
legum aldri, allt frá tólf ára
bekk barnaskóla upp í elli-
heimili. — Finnst þér ekki
vinan stundum nokkuð
hrottaleg?
— Hún er það, þegar vel
liggur á henni. Hefirðu ekki
séð hana klæða sig úr fötun-
um, þegar fer að nálgast
miðnætti og drýgja síðan
syndir frarn^ eftir nóttu og
rísa svo saklaus og hrein úr
rekkju, áður en dómur
manna er uppkveðinn ásamt
vondum hugsunum? Hefirðu
ekki tekið eftir því, livað
loftið er hreint, hvað það er
mikill , sannleikur í því, í
meydómi morgunsins, áður
en menn vakna til daglegs
streðs og puðs? Það væri
hægt að skrifa ný guðspjöll
um þennan tíma.
— Er ekki borgin drjúgur
þáttur í væntanlegri bók
þinni?
— Já, það eru áhrif þar frá
henni, en eg á eftir að skrifa
guðspjöllin um borgina. —
Áhrif, sagðirðu, eru það ekki
meira kynhrif? — Eg er
náttúrlega ekki steinrunn-
inn, en mér er nær að halda,
að eg sé einhver skírlífasti
seggur í Reykjavík. Siðferð-
ið gengur með sigur af hólmi
í öllum mínum sögum, en
kannski dýrkeyptan sigur,
því eg er alltaf að leita að
sakleysi — líka í syndinni.
Það verður lát á samræð-
um, og manni verður litið á
skrifborðið, þar sem eru hin-
ir og þessir einkennilegir
munir. Þar tróna tréfíll og
steinn, sem er eins og brotin
höfuðkúpa í laginu.
— Þetta eír merkilegur
steinn, segi eg.
— Eg fann hann austur í
Hornafirði, þegar eg var
túlkur fyrir ameríkanann
Framh. á bls. 10.