Vísir - 11.05.1962, Blaðsíða 9

Föstudagur 11. ma-í 1962.
9
VISIR
Norðmenn leita aðildar að EBE
TTm síðustu mánaðamót sam-
þykkti norska Stórþingið, að
Noregur skyldi leita aðildar að
Efnahagsbandalagi Evrópu.
Þann 2. ma‘ afhenti sendiherra
Norðmanna í Briissel síðan
stjórn Efnahagsbandalagsins
tilmæli No.rðmanna um að hefjá
viðræðu um aðild að bandalag-
inu. Sams konar tilmæli höfðu
einnig komið fram frá Bretlandi
og Danmörku.
Atkvæðagreiðsla um þetta
mál fór fram i Stórþinginu seint
á laugardagskvöldið, eftir heit-
ustu og lengstu umræðu, sem
orðið iefir í þinginu um áratuga
skeið. Stóð hún í fjóra daga og
tók samtals 40 klst. en um 130
af 150 . þingmönnum tóku til
máls.
Úrslit atkvæðagreiðslunnar
urðu þau að það var sa iþykkt
með 113 atkv. gegn 37 að leita
aðildar. Áður hafði verið felld
tillaga um að leita svokallaðr-
ar aukaaðildar.
Þeir 37 sem greiddu atkvæði
gegn aðiid voru þingmenn
bændaflokksins, hins svokallaða
Miðflokks og nokkrir vinstri-
sinnar úr stjórnarflokknum —
Verkamannaflokknum, og loks
tveir þingmenn úr Sósíaliska
þjóðflokknum sem er hópur
kommúnista er sleit samband-
inu við Moskvu fyrir nokkrum
árum.
T Tmræöurnar voru mjög æstar,
kommúnstar og róttækir
Jatnaðarmenn stofnuðu til æs-
inga og útifunda í Osló út af
málinu, sem er næstum eins
dæmi þar í borg. Héldu þessir
æsingamenn því fram, að með
inngöngu f Efnahagsbandalagið
myndu Norðmenn afsala sér
frelsinu og sáust kröfuspjöld
þar sem því var haldið fram að
Noregur yrði við slíka breytingu
þýzk nýlenda. Jafnframt þessu
hófu hinir róttæku að nýju á-
rásir á Atlantshafsbandagið.
Æsti þessi úttæki lýður sig á-
kaflega upp og var þó tiltölu-
lega "ámennur.
Sama gerðist í þinginu, a<
fulltrúar hinna rauðu áfla höfðu
í frammi stóryrði og æsingar
Smituðust aörir andstæðingar
fullrar aðildar í Miðflokknum
af þessu, þótt þeir byggðu and-
stöðu sína aðallega á efnahágs-
legum atriðum og gerðist það
jafnvel að einn foringi Mið-
flokksins sem stutt hefur At-
lantshafsbandalagið lét þau orð
frekara fylgi að tapast et hann
á ekki.að hrökklast frá völdum
Virtist í fyrstu sem Gerhardsen
forsætisráðherra væri svo ugg-
andi yfir þessum atburðum, að
hann þyrði ekki að taka af skar-
ið, en svo tók hann rögg á sig
og lýsti því skorinort yfir að
Noregur ætti samleið með Evr-
ópu.
Ef sleppt er æsingnum og
öllu þessu óvenjulega hugará-
standi, sem Norðmenn komust
f er athyglisvert að kynna sér
umræðurnar sem um þetta
urðu.
O"alvard Lange utanríkisráð-
herra túlkaði einna skýrast
afstöðu stjórnarinnar I málinu
Eftir Þorstein Thorarensen
falla sem bentu til þess að Mið-
flokkurinn myndi nú breyta um
afstöðu f landvarnarmálum og
snúast gegn NATO.
Þó andstaðan sé ekki fjöl-
menn, hafa þessar æsingar kom-
ið sér illa ryrir Verkamanna-
flokkinn. Róttækasti hluti hans
hefur snúizt gegn stjórninni i
þessu máli og getur það orðið
honum hættulegt, þar sem
flokkurinn missti meirihluta
sinn f sfðustu kosningum og má
ábyggilega engu muna o* ekkert
í merkilegri ræðu. Hann sagði
að ekkert Evrópuland ætti eins
örðugt með að standa utan við
Evrópubandalagið og Noregur.
Við getum ekki staðið einangr-
aðir sagði hann. Við þekkjum
það úr sögunni að Noregur var
áður einangraður og þaðan eru
myrkustu blöðin í sögu lands-
ins. Að vísu er engin ástæða
til að ýkja þetta og ég held þvf
ekki fram að það hefjist neitt
400 ára tímabil myrkra mið-
aida bótt vit stæðum fyrir utan
bandalagið. En hitt er stað-
reynd, að framfarir á sviði efna-
hagsmálr og menningarmála í
landinu eru nú svo örar að það
líkist sprengingu og sama er að
segja um hin stórbættu lífskjör
Þessar framfarir byggjast ekki
eingöngu á dugnaði og iðjusemi
þjóðar okkar, heldur einnig f
mjög ríkum mæli á þvf að við
gerðumst þátttakendur f hinni
evrópsku þróun þegar á s.l. öld.
strunsaði út af fyrstu ráðstefn-
unni um Marshall-áætlun, þá
lokaði hann dyrum að samstarfi
austurs og vesturs um viðreisn-
ina. Það var einn að dimmustu
dögunum i sögu Evrópu.
Það eru hagsmunir Noregs,
hélt Halvard Lange áfram, að
styðja jafnvægið á meginlandi
Evrópu, og það eru einnig hags-
munir Bandaríkjanna og Bret-
lands. Þegar Bretar ákváðu að
Frá umræðunum í norska Stórþinginu.
Halvard Lange hélt áfram:
— Aðalatriði fyrir mig, þeg-
ar ég hugsa um stjórnmálahlið
málsins er þetta:
— Er hægt að verja það út
frá hagsmunum þjóðarinnar, að
við leggjum út á aðra leið og
stillum landi okkar utan við þá
þróun sem þegar er hafin og
miðar að því að koma á samfé-
Iagi milli Vestur-Evrópulanda.
samfélag sem nú mun í fyrsta
skipti ná einnig yfir Bretland.
Að mfnu áliti er ekki um
neina aðra leið að velja.
J^ange Iagði áherzlu á það, að
allt samstarf Vestur-Evrópu-
landanna ætti upptök sín í við-
reisnarsamstarfinu. Því var ekki
beint gegn neinun öðrum. Þvi
var komið á til að uppfylla sam
eiginlega þörf. Þessi þörf var
fyrir hendi í allri Evrópu, líka
í Austur-Evrópu og Rússar
hefðu getað tekið þátt f því. En
þann dag f júlf 1947 þegar
Molotov utanríkisráðherra
leita aðildar að Efnahagsbanda-
laginu skapaðist ný aðstæða,
sem hefur mikla þýðingu fyrir
utanríkis- og efnahagsmála-
stefnu Noregs.
Að lokum sagði Lange utan-
ríkisráðherra: — Það eru lífs-
hagsmunir okkar að viðhalda
sambandinu við hin vestrænu
lönd. Hin þjóðernislega tilfinn-
ing er mjög sterk meðal okkar
Norðmanna, það sýndi sig ekki
sízt á stríðsárunum og f hernám
inu. En af því má ekki draga
þá ályktun að við eigum að loka
okkur inni eða loka umheiminn
úti til þess að halda þjóðlegum
verðmætum okkar hreinum.
'C'g er ekki svo svartsýnn þeg-
^ ar ég hugsa um þjóðernis-
legt viðnám okkar. Ég held
þvert á móti að reynslan t.d
frá hernámsárunum efli traust
okkar á það að okkur muni tak-
ast að varðveita þjóðernisleg
sérkenni okkar, jafnvel við erfið
skilyrði, — og hér er ekki um
erfiðleika að ræða
En fyrst og fremst treysti
ég þvf að þjóðmenning okkar
muni fá tækifæri til að auðgast
og auðga aðra f samskiptum
við skyldar þjóðir f álfu okkar
Við umræðurnar kom það
fram, að andstæðingar aðildar-
innar óttuðust áhrif hennar fyr-
ir vissar greinar norsks atvinnu
lífs, sérstaklega fyrir landbún-
aðinn og fyrir heimaiðnaðinn,
sem myndi eiga erfitt að keppa
við stóriðjulöndin. Hinsvegar
voru fulltrúar sjávarútvegsins á
þingi yfirleitt mjög bjartsýnir
og ákafir fylgismenn aðildar að
Evrópubandalaginu. Þeir þóttust
sjá blómatfma framundan, þeg-
ar þeir fengju tollfrjálsa mark-
aði fyrir fiskinn í hinum fjöl-
mennu löndum suður f álfu.
egn æsingum meðal andstæð-
'Jr inga Evrópubandalagsins
beittu fulltrúar stjórnar og aðr-
ir stuðningsmenn yfirleitt ró-
legri rökvísi og bentu á skýr
dæmi þess, hve góð áhrif að-
ildin myndi hafa fyrir efna-
hagslíf þjóðarinnar. En helztu
ágallarnir voru taldir felast í
því, að áhrif hinna fjármagns
sterku landa myndu verða ó-
eðlilega mikil f hinum smœrri
og fátækari löndum eins og
Noregi. Þessa áhættu kváðust
Bandalagsmenn skilja, enda
væri það ætlun stjórnarinnar
að leita eftir sérákvæðum, sem
fjölluðu aðallega um hömlur á
það að útlendingar gætu komið
sér upp fyrirtækjum í Noregi
eða komizt til mikilla áhrifa f
efnahags- og atvinulífi með er-
lendu fjármagni. Er þessi hætta
álitin það mikil, að Norðmenn
munu ekki treysta sér til að ger
ast aðiljar, nema þeir fái að
hafa eftirlit og takmarka að-
flutning hins erlenda fjármagns
inn í landið. Jafnframt vænta
Norðmenn þess, að þeir fái
stuðning úr viðreisnarsjóðum
Efnahagsbandalagsins, sem eiga
Framh. á 10. síðu.