Vísir - 28.05.1962, Page 4

Mánudagur 28. maí 1962.
VISIR
Bylting í
sjávariítvegi
Myndin er tekin af hellueiningaframleiðslu Sigurlinna Péturs-
sonar við verksmiðjuhús hans við Reykjanesbraut hjá Engidal.
1 LÖGBIRTINGABLAÐINU frá
16. maí sl. er að Iesa svohljóð-
andi auglýsingu:
„Hinn 7. maí 1962 sótti Sig-
urlinni Pétursson, bygginga-
meistari, Hraunhólum, Garða-
hreppi, Gullbringusýslu, um
einkaleyfí á vél, sem gerð er til
að beita með fiskilínu, ásamt
tilheyrandi gervibeitu.
Umsóknin nr. 1270 er til sýn-
is í ráðuneytinu.
Hinn 10. mai 1962 sótti Sig-
urlinni Pétursson, bygginga-
meistari, Hraunhólum, Garða-
hreppi, GuIIbringusýslu, um
einkaleyfi á framleiðslu og sölu
á beitu, sem gerð er til að beita
með fiskilínu, ásamt tilheýr-
andi gerviefnum.
Umsóknin nr. 1271 er til sýn
is í ráðuneytinu“.
Svo mörg voru þau orð. En
þetta með gervibeitu hljómaði
undarlega í eyrum og það
hringsnérist fyrir augunum á
blaðamanninum. Jú, þess voru
dæmi að t.d. laxar voru veidd-
ir á gervibeitu. Hví þá ekki
aðrir fiskar.
Nú var að leita uppfinninga-
manninn uppi og grennslast
nánar fyrir um þetta-. í Hafnar
fjarðarskránni fannst nafn
hans við númer 50924. En þeg-
ar þangað var hringt var Sig-
urlinni ekki heima, og jafn-
framt látið fylgja að hann væri
helzt ekki heima nema í mat-
artímanum.
Svo þegar hringt var í nr.
50924 í matartímanum var Sig-
urlinni enn ekki heima og eng-
inn vissi hvenær hans væri að
vænta. En fyrir náð, var blaða
manninum samt vísað á annað
símanúmer, sem hugsanlegt
væri að Sigurlinni næðist í. Og
það tókst.
— Hvað getið þér sagt mér
um þessar uppgötvanir yðar?
Er nokkuð í þær varið? Til
hvers eruð þér að þessu? Getið
þér lýst þeim fyrir mér?
— Á þessu stigi vil ég sem
minnst um þær tala. Má það
heldur ekki, því ég er ekki
einn um hituna. Auk þess eru
nýjar uppfinningar alltaf leynd
armál, eða ættu a.m.k. að vera
það.
— Er langt síðan að þér
fenguð hugmyndina að þessu?
Það getur þó ekki verið neitt
leyndarmál.
— Ætli það hafi ekki verið
á árunum 1934 — 35, sem mér
kom þessi möguleiki fyrst í
hug. Ég vann þá hjá húsameist
ara ríkisins, en hafði verkstæði
til eigin afnota um þær mundir
uppi á lofti í bókasafni Mennta
skólans — íþöku.
— Hvað gerðuð þér þar?
Teiknuðuð hús eða hvað?
— Fékkst við smíðar. Þarna
uppi á loftinu í íþöku smíðaði
ég tvö skip með rá og reiða og
öllu tilheyrandi.
— Nei, nú eruð þér að gera
að gamni yðar. Iþaka hefur
aldrei verið notuð sem skipa-
smíðastöð!
— Það eru ekki margir sem
vita um þetta og hinir myndu
ekki trúa því, þó þeim væri
sagt. En þetta er dagsanna.
Reyndar skulum við kalla skip-
in báta, en samt sem áður voru
þetta haffær skip. Kennarar
Menntaskólans gerðu gys að
þessu ciltæki mínu þegar þeir
séu að ég var langt kominn
með bátasmíðina og sögðu að
ég myndi aldrei koma í bátun-
Sigurlinni Pétursson
um út nema saga þá í sundur.
Pálmi Hannesson rektor stóð
hjá og kýmdi. Hann sagði að
þeir skyldu láta mig um það
að koma bátunum út úr hús-
inu í heilu líki.
— Og það gekk?
— Auðvitað gekk það. Ann-
ars hefði ég aldrei byrjað á
smíðinni i þessum húsakynn-
um. Ég reisti bátana upp á
rönd og skakkskaut þeim þann-
ig út. Það gekk ágætlega.
— Hafið þér fengizt við upp
götvanir áður?
— Ekki get ég neitað því. Ég
fékk tvö einkaleyfi viðurkennd
1932 og 1934 á uppgötvunum
mínum, en það fór allt í vask-
inn.
— I vaskinn!
— Það er alveg þýðingar-
laust að fá einkarétt viður-
kenndan á einhverri uppfinn-
ingu eftir sig nema maður geti
fylgt henni eftir. Og til að geta
það þarf maður bæði að hafa
bein í nefinu og talsvert af pen
ingum. Ég hafði hvorugt á þeim
árum.
— Hverskonar uppfinningar
voru þetta?
Önnur var súgþurrkunarút-
búnaður á heyi, sá fyrsti sem
ég veit til að gerður hefur ver-
ið. Kanadamenn voru fyrstir
til að hagnýta sér nokkurn
hluta þessarar uppgötvunar
minnar, þaðan uarst hún til
annarra landa og loks hingað
til I’slands 'aftur. Það má segja
að hún sé komin á flest sveita
býli á Islandi.
— Eruð þér þá ekki orðinn
stórríkur maður?
— Nei, það var einmitt sem
ég var að segja. Af þvf að ég
hafði ekkert bolmagn til að
fylgja þessari uppfinningu
minni eftir var hægt að stela
henni frá mér eftir vild. Eins
fór fyrir hinu einkaleyfinu, sem
ég fékk viðurkennt tveim ár-
um seinna. Það var uppgötvun
á loftþéttum gluggaútbúnaði.
Hún var síðan til sýnis fjórum
árum síðar á heimssýningunni
í New York, án þess að mín
væri þar að nokkru getið. Ég
hafði ekkert nema grínið og
gamanið af þessu öllu saman.
Sá aldrei aur, og ennþá sfður
að nafns míns væri að nokkru
getið.
— Og nú ætlið þér ekki að
láta það sama henda yður aft-
ur.
— Það veit maður aldrei.
Það er ekki það sem ég er að
hugsa um .heldur hitt að með
þessari nýju uppgötvun minni
hef ég þá skoðun að ég sé að
gera gagn, ef til vill meira
gagn en marga grunar, því ef
hún heppnast þá skapar hún
byltingu á sínu sviði. Hvorki
meira né minna.
— Þér segist hafa unnið að
henni frá því 1934 — 35?
— Ég fór að hugsa um þetta
mál þá og það hefur sótt í vax-
andi mæli á huga minn sfðan.
Árið 1947 smfðaði ég að nokkru
leyti vél til að beita með gervi
beitu. Vélin vakti það mikla
athygli þá að Fiskimálanefnd
veitti mér 3 þúsund króna
styrk til að halda verkinu á-
fram. Það var að vfsu ekki
mikill peningur, ekki einu sinni
í þá daga, en það fólst í þessu
viðurkenning og hún var mér
meira virði heldur en sjálfir
peningarnir.
— Og svo hafið þér haldið
áfram?
— Já, ég er langt kominn
með vélina. Ég fékk járnsmiði
mér til aðstoðar, og nú er vélin
sjálf ekkert vandamál lengur.
En hún byggist að mestu úr
gervibeitunni.
— Það byggist sem sagt að-
allega á gervibeitunni! Og þér
trúið þvf í alvöru að fiskarnir
láti glepjast af henni.
— Ég hef rökstudda trú á
því. Sú reynsla sem þegar er
fengin hefur gefið góða raun.
En það þarf langan tíma og
miklar rannsóknir og athugan-
ir til að skera úr um þetta.
Bæði er það að fisktegundirn-
ar eru margar og sama beitan
hentar ekki ævinlega hinum
mismunandi fisktegundum. I
öðru lagi hentar ekki sama beit
an alla tíma ársins, þótt fyrir
sömu fisktegund sé. Hún vill
þessa beiiu á vorin og hina á
haustin. Fiskurinn breytir
smekk eftir árstíðum. Og það
er þrennt sem einkum þarf
gaumgæfilegrar athugunar við,
það er útlit, litur og bragð
beitunnar. Ef þetta er allt f
samræmi við ,,smekk“ fiskjar
ins, þá er málinu borgið.
— Er búið að rannsaka öll
þessi atriði til hlítar?
— Þetta hefur að mestu
leyti verið kannað og reynzt
ágætlega. Hitt er svo annað mál
að það þarf að fá staðfestingu
á þessum tilraunum mínum og
þeirri reynslu sem ég hef fengið
persónulega.
— Og hvernig á að fara að
því?
— Reyna beituna í stórum
stíl áður en ráðist verður f stór
framkvæmdir í smíði véla. Það
þarf að fá óvilhalla menn til að
sannprófa beituna, þar sem
gengið verður úr skugga um
hvort hún dugar eða dugar ekki.
I því efni hef ég hugsað mér
að leigja mér trillubát og ráða
til mín a. m. k. tvo sjómenn,
fara síðan á einhvern stað þar
sem við getum stundað fiskveið
ar með mismunandi beitutegund
um um tveggja mánaða skeið í
ró og næði og án hnýsni ná-
ungans. Þetta er það sem mig
dreymir um í dag, en hvort úr
framkvæmd verður er ennþá
ekki víst.
— Á hverju veltur það?
— Á peningum maður. Allt
veltur á peningum. Jafnvel
triilubátsútgerð í tilraunaskyni
kostar peninga En hvar þá er
að fá er svo annað mál. Ég
geri ráð fyrir að þessi tilraun
kosti 60 — 70 þús. kr. enda þótt
ég ynni kauplaust að henni sjálf
ur. Ég hef hingað til unnið að
tilraunum mfnum og uppfinn-
ingum án endurgjalds.
— Ætlið þér að borga brús-
ann sjálfur?
— Ég get það ekki þótt ég
feginn vildi. Ég er enginn auð-
kýfingur. Og það litla fé, sem
ég hef undir höndum er fast f
byggingaframkvæmdum. Þaðan
hef ég lífsframfæri mitt. Nei,
ég hef sótt um styrk til Fiski-
málasjóðs til þessarra tilrauna.
Hvort þeir veita mér hann eða
ekki get ég ekki sagt um, eo
málin standa þannig nú.
— Hverjir eru höfuð eigin-
leikar þessarar beitu, sem þér
hafið fundi^ upp?
— Eins og einkaleyfisumsókn
in ber með sér er hún búin til
úr gerviefni. Hún er mjög ódýr
í framleiðslu, krefst ekki frysti
hússgeymslu né yfir höfuð að
tala neins sérstaks' geymslurým-
is. Það er sama hvort maður
geymir hana niður í kjallara
hjá sér eða uppi á geymslulofti.
Og gefi hún þá raun, sem ég
sjálfur vonast eftir og treysti á,
þá mun hún ásamt beitingavél-
inni, skapa algera byltingu í fisk
veiðum, ekki aðeins hjá okkur
íslendingum, heldur hjá öllum
fiskveiðiþjóðum heims, þar sem
beita er notuð til veiða.
— Þér segist hafa lífsviður-
Framh. á 10. sfðu.
Síðasta húsið, sem Sigurlinni hefur reist. Hann reisti það fyrir nokkrum dögum í Silfurtúni
við Vífilsstaðaveg. Það er með áföstum bílskúr, samtals 138 fermetrar og það telur Sigur-
linni sig geta selt á 270 þús. kr. 800 fermetra lóð fylgir.