Vísir - 13.06.1962, Qupperneq 10

10
VISIR
Miðvikudagur 13. júní 1962.
Ingibjc
sson
7.9. nu
5.6. 1962
„Óðum fækkar aldamótavinum“,
kemur oss oft í hug, oss, sem
munum aldamótaárin öllu betur en
síðustu 20 til 30 árin. Og það er
ekki sársaukalaust að verða þess
var hvað íljótt þeir hálfgleymast,
sem flestir íslendingar könnuðust
vel við um 1900. „Manst þú nokk-
uð eftir Hannesi Þorsteinssyni?“
spurði miðaldra maður mig nýlega.
Hann var nýbúinn að lesa ævisögu
hans, og þótti bókin góð. Ég svar-
aði: „Hann var fjárhaldsmaður
minn öll Latínuskólaár mín, og ég
borðaði miðdegisverð á heimili
hans. fyrsta skólaárið mitt“. Hver
var eiginlega ''ifía Jóhannsd.“,
heyrði ég unga stúlku spyrja á
Hvítabands fundi fyrir löngu. Um
það spurði enginn, held ég, þegar
Ólafía var að stofna Hvítabandið.
— Enn eru nokkrar gamlar konur
á Elliheimilinu Grund, sem segja
stundum við mig: „Konan yðar
reyndist mér vel þegar ég átti
bágt“. En það líður brátt að þeim
tíma að fólk fer að spyrja: „Hver
var hún eiginlega þessi Guðrún
Lárusdóttir?"
Allt þetta og annað svipað rifj-
ast upp fyrir mér, þegar ég frétti
um andlát Ingibjargar Ólafsson 5.
þ. m., sama daginn og biskup
íslands tilkynnti blöðunum, að
prinsessa Despina Karadja hefði af-
hent sér 50 þús. kr. að gjöf og
stofnað með því fé minningarsjóð
Ingibjargar. Á sá sjóður að styrkja
íslenzkar stúlkur, sem eru að und-
irbúa sig til kristllegrar starfsemi,
og þar á meðal kvenstúdenta, sem
ætla sér að verða prestar. —
Væntanlega hefir það vakið eftir-
tekt að þetta er í fyrsta sinn sem
prinsessa stofnar sjóð á íslandi,
og þetta mun vera fyrsti sjóður
Norðurlanda til styrktar væntan-
legum kvenprestum.
Því mun margur spyrja: „Hver
i Þorsteinsdóttur Briem ekkju sr.
Eggerts Ó. Briem prests á Höskulds
stöðum. Frú Ragnhildur var óvenju
lega þroskuð trúkona, og miklu
opinskárri um trú sína en þá var
Despina Karadja.
er þessi Ingibjörg Ólafsson og
þessi prinsessa?“
Ingibjörg er fædd á Másstöðum
í Vatnsdal 7. 9. 1886. Foreldrar
hennar voru Jón Ólafsson, síðar
bóndi á Mýrarlóni í Kræklinga-
hlíð, og kona hans Guðrún Ólafs-
dóctir, ættuð úr Svartárdal. Eftir
aidamótin fluttist hún til Reykja-
vikur og bjó þá hjá frú Ragnhildi
Ingibjörg Ó:..: on.
almennt. Varð trú hennar til mik-
illar blessunar fyrir Ingibjörgu,
og mér er nær að halda að frú
Ragnhildur hafi styrkt hana fjár-
hagslega til að sækja hvern skól-
ann eftir annað innanlands og ut-
an. Fátæk var hún, en námsgáfur
og viljaþrek voru í bezta lagi og
þegar hún kom aftur til ■ Reykja-
víkur árið 1909, hafði hún sótt 2
beztu lýðháskóla Dana. Kennara-
háskólann I Kaupmannahöfn og
Kingsmead College í Englandi.
Árin 1910-r-1912 var hún fram-
kvæmdastjóri K. F. U. K. í Reykja-
vík, og vildi þá þegar fara að
aðgreina það frá K.F.U.M. og reisa
kristilegt kvennaheimili, svipað og
tíðkaðist í erlendum borgum þar
sem þau félög starfa. En áhugafólk
ið hafði engan áhuga á þeim að-
skilnaði: Árið 1912 gaf hún út ritið:
„Nokkur orð um siðferðisástandið
á fslandi“, sem vakti töluverða
andúð, einkum heldra fólksins í
Reykjavík, því þótti þar ofmjög
sneytt að sér. Þetta tvennt varð til
þess að Ingibjörg tók boði K.F.U.
K. í Danmörku og fór alfarin frá
íslandi. — Kom tvisvar til fs-
lands eftir það, en aðeins snögga
ferð. Fyrst var hún 4 ár fram-
kvæmdastjóri K.F.U.K. í Vejle, þá
3 ár ferðafulltrúi félagsins í Dan-
mörku, árin 1919—22 aðalfram-
kvæmdastjóri í Kaupmannahöfn,
og síðar 8 ár ferðafulltrúi um öll
Norðurlönd, en ofbauð heilsu sinni
á þeim ferðalögum og varð að
draga sig í hlé. Þessi upptaln. sýnir
að Danir kunnu að meta starfs-
krafta hennar Sérstaklega fannst
gömlum vinum hennar hérlendis
eftirtektarvert að henni skyldi fal-
ið aðaltrúnaðarstarf K.F.U.K. í
Kaupmannahöfn um það leyti, sem
skilnaðarmálið vakti andúð margra
Dana gegn I’slandi — en samt
sendu Danir hana til Þýzkalands
1919 til að kynna sér hallærið,
sem þar var þá, — og til Ameríku
: 1924 til að heimsækja danska söfn-
: uði. íslands gleymdist samt ekki,
j en hún veitti mikla aðstoð mörg-
um íslenzkum stúlkum 1 Kaup-
mannahöfn — og síðar á Englandi.
Hún Var í stjórn „Ðansk — ísl.
Samfund 1918 — 26 og „Dansk —
ísl. Kirkesag" 1919—1938, og var
fulitrúi ísl. biblíufélagsins á fund-
um sameinuðu biblíufélaganna.
fslenzka biblíufélagið gerði hana
að heiðursmeðlimi og ríkisstjórn
íslands sæmdi hana með riddara-
krossi.
Þegar Ingibjörg var hætt ferða-
lögum skrifaði hún 8 bækur eða
fleiri á dönsku og ensku, og tíma
ritagreinar óteljandi. Ég held
Bjarmi hafi flutt þær fyrstu.
Um 1930 fluttist hún alveg til
Englands og átti úr því heima £
bænum Rottingdean í Sussex
ásamt vinkonu sinni, prinsessunni,
sem fyr er nefnd. Karadja-ættin er
margra alda gömul grísk fursta-
ætt, £ engum ættartengslum við
konunga Grikklands. Faðir prins-
essunnar var sendiherra £ Sviþjóð
og kvæntist sænskri aðalskonu,
svo hún er bæði grfsk og sænsk.
Afi hennar var sendiherra Grikkja
i Berlfn, en faðir hans var ríkis-
stjóri í Valatfu og Moldavfu, sem
nú heita einu nafni Rúmenía.
Despina Karadja hefir starfað að
K.F.U.K. málum á Englandi um
langt skeið. Hún var fulltrúi það-
an á alþjóðafundi þeirra félaga í
Búdapest árið 1928, þar sem við
hjónin kynntumst henni. — Og
ég man að Ingibjörg skrifaði mér
einu sinni frá Rottingdean: „Vin-
kona mín er, eins og oftar í fyrir-
lestrarferð“.
Um Ingibjörgu skrifaði prinsess
an mér í vetur sem leið:
„Ég get aldrei þakkað Guði
sem skyldi, að hann gaf mér aðra
eins vinkonu og Ingibjörg er. Það
j hefir verið mér ósegjanleg bless-
un að fá að vera í sambýli við
hana dag eftir dag og ár eftir ár.
Hún hefir stöðugt sýnt mér
hvernig kristið samfélagslíf með
Guði á að vera og getur orðið.
Með hverju ári vex virðing mín,
aðdáun, þakklæti og vinátta í
hennar garð“.
Ingibjörg var sí og æ að skrifast
á við vini sína fjær og nær. Ég
man að Tilcher biskup f Sindney
í Ástralfu skrifaði mér einu sinni:
„Ætli I. Olafsson sé veik, ég hefi
ekki fengið bréf frá henni í 2 mán-
uði?“ Seinustu 2 árin gat hún
hvorki lesið né skrifað, og um síð
ustu páska fór hún alveg í rúmið.
En hjúkrunin var ágæt. „Ég hélt
í hendina á henni síðasta sólar-
hringinn, en nú er hún með Kristi,
sem er miklu betra", skrifaði prins
essan mér 7. þ.m.
Sigurbjörn Á. Gíslason.
Rofrelknir —
Framh. af 4. síðu.
uð við vísinda- eða tæknirann-
sóknir hér á landi?
— Já, til þess hafa þær verið
notaðar nokkuð, segir Helgi Sig
urðsson. Einkum hafa þær unn-
ið verk fyrir raforkumálastjórn-
ina, þar sem allar vatnamæling-
ar eru færðar inn á gataspjöld.
Þá er búið að gata í spjöld allar
veðurfarsathuganir hér á landi
frá fyrstu tíð og er það talið
mjög hagkvænn við veðurspár
að hafa slíkar gamlar veðurlýs-
ingar aðgeng" .gar. Er það fram
tíðardraumur veðurfræðinga að
gefa veðurspár út með rafreikn-
um,
Rafreiknar eru notaðir feiki-
lega mikið erlendis við alls kyns
rannsóknir. Þeir hafa t.d. flýtt
um mörg ár framförum á sviði
kjarnorkuvísinda og nú gegna
þeir mikilvægu hlutverki við
geimrannsókir, því að án þeirra
gætu vísindamenninir lítið unn-
ið úr þeim upplýsingum sem
þeir fá úr mælitækjum gervi-
tunglanna.
Það er nú annars svo komið,
að það er hægt að beita stærð-
fræðilegum reglum við flest fyr-
irbæri í mannlegu lífi. Hugsum
okkur t.d. fyrirtæki sem vill
setja nýja vöru ámarkað. Það
lætur framkvæma markaðskönn
un, sem rafreiknirinn er fljótur
að vinna úr. Eða t.d. við að fá
sem ódýrasta blöndun á skepnu-
fóðri, sem innihaldi þó nægilega
mikið af næringarefnum, þar
sem hægt er að velja milli
margra misjafnra tegunda í
blönduna. Slíkt gæti tekið mik-
inn tíma að reikna út, en það
verk er unnið fljótt og vel með
rafreikni.
JOafreiknirinn sem nú er vænt-
anlegur hingað er fyrst og
fremst ætlaður til reiknings-
halds, segir Otto Michelsen.
Hann getur að vísu nokkuð
komið að gagni við vísindalegar
rannsóknir, en þó væri nauðsyn
legt að fá hingað annan raf-
reikni, einhverja gerð, sem sér-
staklega er ætluð til vísinda-
legra útreikninga, hann þyrfti
þá ekki að vera eins hraðvirk-
ur í útskrift, en hefði stærri
geymslur til að geyma marghátt
aðar upplýsingar. Nú er það vit-
að að háskólar út um allan heim
leggja megináherzlu á að fá
slík tæki og líta á þau sem und-
irstöðu alls rannsóknarstarfs.
Skýrsluvélar þær sem við höf
um nú þegar, hafa orðið m. a.
nauðsynleg hjálpartæki við rann
sóknir Stefáns Aðalsteinssonar
á kynblöndun sauðfjár til að
fá fram fínni ull og nú er verið
að gata spjöld í ræktunartil-
raunum á korni. Við tilkomu raf
reiknis aukast möguleikarnir
enn, en til þess að góðum ár-
angri verði náð væri það mikil-
vægt að fá vísindalegan raf-
reikni. Verkefnin eru mjög mik-
il, jafnvel á sviði sálfræði og
erfðafræði. Það gæti jafnvel
komið til mála að hægt væri að
skipuleggja fiskveiðar á grund-
velli útreikninga úr rafreiknum.
Við höfum svo fáa sérfræð-
inga í vísindum og tækni, að
það væri mikilsvert ef hægt
væri að létta á þeim við út-
reikninga úr rannsóknum
þeirra, svo þeir gætu tekið fleiri
verkefni fyrir og unnið betur og
nákvæmar úr tilraunum sínum.
Þess vegna gæti ég varla hugs
að mér neitt meira framfaramál
fyrir Háskóla okkar og yfirleitt
vísindin segir Helgi Sigvalda-
son, en áð þau fengju slíkan
vísindalegan rafreikni. Verði
það eklji gert er og hætt við að
við drögumst aftur úr öðrum
þjóðum. Samfara því sem raf-
reiknum fjölg; verða nú stöð-
ugt meiri framfarir á sviði þess-
arar tækni, aðallega í merkja-
máli þvi sem notað er í við þá,
sem auðveldar þá mjög í notk-
un.
SfáStsfeHsmeMBi —
Framh. af 7. síðu.
sér í lagi að sjá meðal kjör-
dæmisráðsmanna hinn aldna
þingskörung Pétur Ottesen,
bónda á Ytra-Hólmi, sem sat
fundinn. Formaður flokksins
flutti ýtarlega ræðu um stjórn-
málaviðhorfið. Iíom hann víða
við, ræddi sveitarstjórnarkosn-
íngarnar í síðasta mánuði og
úrslit þeirra, vék að kaupgjalds
málunum, talaði um efnahags-
málastefnu ríkisstjórnarinnar og
árangur hennar og kom inn á
hin þýðingarmestu mál, svo
sem stóriðju á íslandi, fram-
kvæmdaáætlun ríkisstjórnarinn-
ar og efnahagsbandalag Evrópu.
Var góður rómur gerður af
ræðu formanns og fögnuðu
fundarmenn mjög komu hans á
stofnfund kjördæmisráðsins.
Síðan tóku til máls Jón Árna
son, alþingismaður, Sigurður
Ágústsson, alþingismaður, Pét-
ur Ottesen, fyrrv. alþingismað-
ur, Ásgeir Pétursson, sýslumað-
ur í Borgarnesi og Halldór
Finnsson, oddviti Grafarnesi.
Fundurinn sendi fyrrv. for-
manni Sjálfstæðisflokksins ,Ólafi
Thors, forsætisráðherra, kveðj-
ur og árnaðaróskir.
í fundarlok ávarpaði formað-
ur kjördæmisráðsins, Hinrik
Jónsson, sýslumaður, fundinn.
Þakkaði hann traust það, sem
sér og meðstjórnarmönnum sín
am væri sýnt með því að fela
þeim stjórn kjördæmisráðsins
og mælti hvatningarorð til fund
armanna og hét á þá að vinna
að eflingu flokksstarfseminnar
í kjördæminu.
Að lokum tók fundarstjóri,
Guðmundur Jónsson, skóla-
stjóri, til máls. Kvað hann skýrt
hafa komið fram, að fundar-
menn væru ákveðnir í því að
treysta hið nýja skipulag flokks
ins og efla starfsemi hans sem
mest í kjördæminu. Þakkaði
hann formanni flokksins og
framkvæmdastjóra fyrir kom-
una, svo og öllum kjördæmis-
ráðsmönnum og sleit síðan
fundi.
Brutust inn í sumurbústuð
Aðfaranótt hvítasunnudags brut-
ust þrír piltar inn í sumarbústað
sem Júlíus Schopka ræðismaður á
gegnt Stíflisdal. Piltamir voru
hand knir kvöldið eftir og fiuttir
til Reykjavíkur.
Piltar þessir voru á leið úr
Reykjavík og höfðu farið Kjósar-
skarðsveg, en á leiðinni bilaði bif-
reið þeirra og héldu þeir úr þvi för
sinni áfram gangandi. Komu þeir
um nóttina 'ð húsi, sem þeir
hugðu vera eyðibýli, enda var
þarna búið áður fyrr, en Júlíus
Schopka keypti síðan húsið og
hefur notað það fyrir sumárbústað
undanfarið.
■'arna brutu piltarnir rúðu,
skriðu inn u. gluggann og sváfu
það sem eftir var nætur Inni f
húsinu náðu þeir í niðursoðin
matvæli, sem þeir gerðu sér gott
af, ennfremur hagnýttu þeir sér
ilmvötn eftir beztu getu til að
„lykta“ sem bezt. Loks tóku þeir
haglabyssu húseigandans og skutu
úr henni nokkrum skotum, m. a.
á rúðu í útihúsi og brutu hana.
Ekki stálu þeir samt byssunni
heldur skiluðu henni á sinn stað
aftur.
Á sunnudaginn sáu þeir hross
í haga, en þau voru frá bænum
Fellsenda. Náðu þeir hrossunum
og hugðust fá sér reiðtúr, en urðu
þá mannaferða varir og hættu við
útreiðar. Héldu þeir síðdegis
heim að Stíflisdal, en höfðu þá þau
ölvunarlæti í frammi að heimilis-
fólkið taldi ástæðu til að beiðast
hjálpai lögreglu og fóru lögreglu-
þjónar frá Þingvöllum á staðinn
og handtóku piltana.
Auk innbrots cg þjófnaðar niunu
pil.ar þessir verða kærðir fyrir ölv
un við akstur.