Tölvumál - 01.12.1991, Blaðsíða 14

Desember 1 991
Frá Orðanefnd
Sigrún Helgadóttir, formaður orðanefndar SÍ
Fyrir nokkru var ég stödd á
fundi þar sem rætt var um tölvunet
af ýmsu tagi og tæki sem notuð
eru til þess að tengja þau saman
og stjórna umferð gagna um þau.
Þar var m.a. mikið rætt um
svokallaða leiðstjóra, sem á ensku
nefnast routers. í aprflhefti
Tölvumála skrifaði ég um heiti á
þessu tæki, sem einnig mætti
kalla bdni. Ókosturinn við orðið
beinir er sá að í þgf. ft. fellur
beygingin saman við beygingu
orðsins bein. Fyrirlesarar á fund-
inum notuðu þó bæði þessi orð
eins og ekkert væri sjálfsagðara.
Á fundinum var einnig rætt um
staðarnet, á ensku local area
network. íslenska heitið
staðarnet virðist hafa náð
nokkurri fótfestu þótt sumir tali
einnig um nærnet. í
Tölvuorðasafninu frá 1986 er
wide area network, sem nær yfir
stærra svæði en staðarnet, kallað
víðnet. Nú fmnst okkur jafnvel
betra að kalla þessa gerð nets
útnet. Hvað finnst lesendum
Tölvumála? Fundarstjórinn, Jón
Þór Þórhallsson, stakk því sfðan
að formanni Orðanefndar að
einnig þyrfti að finna íslenskt
heiti fyrir total area network eða
TAN. Eg er ekki alveg viss um
hvers kyns net þetta er; nær það
yfir heila heimsálfu eða jafnvel
allan heiminn? Fundarmenn lögðu
til heitin allsherjarnet og alnet,
Orðanefndin leggur til samnet.
Þrenningin yrði þá:
local area network, LAN
staðarnet
wide area network, WAN
útnet
total area network, TAN
samnet
Á fyrrnefndum fundi var einnig
talað um svokallaða front end
processors. Þetta eru tölvur sem
veita tiltekna þjónustu í
tölvunetum, eða "sjá m.a. um
línustýringu, meðferð skeyta,
breytingu milli kóta og
skekkjustjórn fyrir móðurtölvu"
samkvæmtTölvuorðasafni. Þar
eru þessi tæki nefnd framtölvur
á íslensku . Annaðhvort vita menn
ekki um þessa þýðingu eða finnst
hún ekki nógu góð því að flestir
töluðu um "ffont end prósessora"
eða "FEP’s". Væri fortölva
betra heiti á þessu tæki?
í janúar síðastliðnum skrifaði ég
um þýðingar á enska heitinu
multimedia. Orðanefndin hafði
þá eytt töluverðum tíma í að
reyna að finna íslensktheiti fyrir
þetta fyrirbæri. í pistli mínum
þá var ég að velta fyrir mér hvað
multimedia væri eiginlega; eins
og allir vita er erfitt að finna heiti
á óskilgreind hugtök. Nýlega
eignaðist ég tölvuorðasafn frá
skýrslutæknifélagi breskra (The
British Computer Society). Þar
stendur að multimedia sé
"framsetning á upplýsingum í
tölvu með því að nota teiknun,
lífgun, hljóð og texta" (the
presentation of information on a
computer using graphics,
animation, sound and text).
Þar sem orðið fjölmiðlun er
frátekið hafa ýmsir reynt að nota
orðið margmiðlun fyrir
multemedia. Orðið margmiðlun
hefur að vfsu sömu merkingu og
fjölmiðlun en vel mætti notast
við það. Nýlega kom fram sú
hugmynd að kalla multimedia
sammiðlun. Hvernig líst
lesendum á þá hugmynd?
Jóhann Gunnarssonhafði nýlega
samband við íslenska málstöð og
bað um aðstoð við að þýða enska
orðið scalability. Jóhann vildi
að vísu frekar fá íslenskt lýs-
ingarorð sem lýsti þeim eiginleika
kerfa að unnt er að stækkaþau og
minnka. Orðanefndinni var falið
að flalla um þetta vandamál og
var lagt til að nota lýsingarorðið
stigfrjáls. Jóhanni leist vel á
það. Sccdability yrði þá stigfrelsi.
Nýlega var rætt um það á
vinnustað formanns Orðanefiidar
hvað ætti að kalla site license. En
það er leyfi sem framleiðendur
hugbúnaðar selja t.d. háskólum
eða öðrum stórum stofnunum og
má þá Ijölrita hugbúnaðinn í
tilteknum (eða ótakmörkuðum
Qölda) eintaka íyrir starfsmenn
viðkomandi stofnunar. Lagt var
til aðkallaslíktleyfistaðarleyfi.
Að lokum vil ég leyfa mér að
koma á framfæri ábendingu um
almenna málnotkun. Á ýmsum
eyðublöðum (t.d. innleggs- og
úttektarseðlum í bönkum og
svuntum símbréfa) þarf að tiltaka
sendanda, greiðanda og
viðtakanda. Stundum stendur á
eyðublaðinu "til", "frá" eðahið
hræðilega"innborgaðaf. Þessi
stuðningsorð benda til þess að
nafn þurfi að skrifa í aukafalli
(þgf. eða ef.). Fæstir hafa þó
hugsun á því og skrifa nöfn sín
og annarra í nf. Á mörgum
slíkum eyðublöðum stendur þó
einfaldlega "greiðandi", "send-
andi", "viðtakandi" eðaeitthvað
þess háttar. Þá er eðlilegt að
nöfn séu rituð í nf. Það var
Jóhan Hendrik Poulsen, formaður
Færeysku málnefndarinnar, sem
vakti athygli mína á þessu
14- Tölvumál