Vísir - 28.02.1963, Qupperneq 8
8
Bji
Otgefandi: Blaðaútgáfan VlSIR.
Ritstjórar: Hersteinn Pálsson, Gunnar G. Schram.
Aðstoðarritstjðri: Axel Thorsteinsson.
Fréttastjóri: Þörsteinn Ó. Thorarensen.-
Ritstjórnarskrifstofur Laugavegi 178.
Auglýsingar og afgreiðsla Ingólfsstræti 3.
Áskriftargjald er 65 krónur á mánuði.
I lausasölu 4 kr. eint. — Sími 11660 (5 línur).
Prentsmiðja Vísis. — Edda h.f.
Komið v/ð Islendingshjartað
Gríman er fallin.
Rússneskir sendiráðsfulltrúar, sem hér njóta gisti-
vináttu íslenzka lýðveldisins hafa launað hana með
svikráðum. Leynifundir eru búnir með ungum íslend-
ing. Honum eru boðnir gull og grænir skógar ef hann
vilji afla upplýsinga um öryggismál landsins. Hann
neitar, en ágengni hinna rússnesku diplómata er svo
mikil, að þúsundum króna er þröngvað upp á hann.
Svo freklegur er ákafi hinna rússnesku gistivina. Svo
umhugað er þeim um að grafa undan sjálfstæði ís-
lenzka ríkisins.
Nú er á daginn komið hvert er hið eiginlega hlut-
verk hins fjölmenna rússneska sendiráðs í Reykjavík.
Það er ekki að efla menningar- og viðskiptasambönd,
svo sem önnur sendiráð annast. Það er að efla hinn
íslenzka kommúnistaflokk. Og ekki síður hitt: að búa
í haginn fyrir árás Sovétríkjanna á landið ef styrjöld
brýzt út. Til þess þarf að afla upplýsinga, sem að haldi
mega koma. Það er hlutverk sendiráðsmannanna í
Túngötu 9.
Ragnar Gunnarsson hefir sýnt að hann er meiri
fslendingur en kommúnisti. Fyrir það á hann þökk
skilið, því myndu allir íslenzkir kommúnistar hafa
brugðizt jafn drengilega við og hann? Hann neitar að
ganga í þjónustu erlends ríkis og fremja landráð undir
rauðum fána. Eins og hann skýrði sjálfur frá hér í blað-
inu í gær var hann sannfærður kommúnisti og
hvorki ungverska byltingin 1956 né síðari atburðir
megnuðu að veikja trú hans á ágæti kommúnismans.
Fimm ára seta hans í stjórn Dagsbrúnar fyrir komm-
únista talar hér sínu máli. Hér er það enginn ráðvillt-
ur flokksleysingi, sem hlut á að máli, heldur einn af
beztu mönnum hins íslenzka kommúnistaflokks.
En hann strýkur ekki hina rauðu slikju af brá
sinni fyrr en hann er beðinn að gerast landráðamaður.
Þá verður honum loks ljóst að komið er að innheimtu
skuldarinnar frá sumarferðinni til Rússlands. En það
skyldi enginn álasa hinum unga íslendingi. Við íslend-
ingar erum ekki vanir því að þess sé krafizt að þátt-
taka í stjórnmálaflokk þýði að sjálfsagt sé að fórna
sjálfstæði föðurlandsins á altari hans.
Hugsjón Einars Olgeirssonar
Viðbrögð Einar Olgeirssonar við fregnunum af
njósnamálinu sýna, hvemig þeim manni er farið, sem
ungur gaf fagurri hugsjón sálu sína — hugsjón, sem nú
hefir breytzt í marghöfða þurs. Hann stimplar Ragn-
ar Gunnarsson sem erindreka Sjálfstæðisflokksins, og
kveður hann hafa verið svikara í röðum sósíalista. Þó
veit Einar jafn vel og vinir Ragnars og félagar innan
sósíalistaflokksins, sem skipta hundruðum, að hér
er sagt ósatt.
En sannleikurinn skiptir ekki máli, ef um það er
að tefla að verja sína barnatrú.
V í S IR . Fimmtudagur 28. febrúar 1963.
jt
Aðalleikendur í kvikmyndinni: Kristbjörg Kjeld og Gunnar Eyjólfsson,
Edda - Film:
„ 79 AF STÖBINNI"
Höfundur: Indriði G. Þorsteins-
son.
Kvikmyndahandrit: Gunnlaugur
Rósinkranz
Leikstjóri: Erlk Balling. sa:->.v.
Aðstoðarleikstjóri: Benedikt
Ámason.
Kvikmyndun: Jörgen Skov,
D.F.F.
Tónlist: Jón Sigurðsson, Sigfús
Halldórsson.
Hljómupptaka: Hans W. Sören-
sen.
Söngur: Eily Viihjálms.
Tjegar tímar líða, mun tólfti
dagur nóvembermánaðar
1962 verða talinn merkilegur i
sögu íslenzkra menningarmála.
Að kvöldi þess dags var sem
sé frumsýnd í Háskólabíó í
Reykjavík kvikmyndin 79 af
stöðinni, eftir samnefndri sögu
Indriða G. Þorsteinssonar
og eftir kvikmyndahandriti Guð
laugs Rósinkranz. Erik Balling
frá Nord. Film K.m.h. var leik-
stjóri. Með honum unnu 9
tæknisérfræðingar um kvik-
myndatöku. Aðstoðarleikstjóri
var Benedikt Árnason leikari.
Tók myndatakan réttan mán
uð, eða frá 9 júlí til 8 ágúst.
Er það stuttur tími til slíks,
en leikstjórinn var bundinn við
starf sitt erlendis, og gat því
ekki séð af lengri tíma til þess-
arar myndatöku.
Nú er það þó ekki svo að
skilja, að ekki hafi áður verið
teknar kvikmyndir hérlendis.
Saga Borgarættarinnar (Gunnar
Gunnarsson) Hadda-Padda
(Kamban), báðar með dönskum
leikurum. Síðast Salka-Valka
(Kiljan) með sænskum. Auk
þess hafa verið gerðar nokkrar
tilraunir með íslenzkar kvik-
myndir. Ber þá fyrst að nefna
kgl hirðljósmyndara Loft Guð-
mundsson, sem gerði myndina
„Milli fjalls og fjöru“, og Óskar
Gíslason ljósm., sem framleiddi
kvikmyndirnar: „Siðasti bærinn
í dalnum" „Bakkabræður"
„Nýtt hlutverk" og „Björgunar
afrekið við Látrabjarg". Allar
voru þessar myndir sýndar viðs
vegar á Islandi, og sú síðast-
nefnda erlendis.
TZ vikmyndin 79 af stöðinni er
fyrir margra hluta sakir
stórmerkileg. I henni leika ein
göngu Islenzkir leikarar, sem
tala íslenzku. Hún er gerð eft-
ir sögu eftir íslenzkan höfund.
Kvikmyndahandritið er gert af
íslenzkum manni. Efnið er al-
íslenzkt. Islenzka kvikmynda-
félagið Edda-film hafði allan
veg og vanda af kostnaðarhlið-
inni við fyrirtækið. Fram-
kvæmdastjórinn fslenzkur. Guð
laugur Rósinkranz átti frum-
kvæðið að myndatöku þessari
og sá um fjáröflun til hennar.
Á hann miklar þakkir skildar
og viðurkenningu fyrir framtak
sitt og dugnað.
Það er skemmst frá því að
segja, að leikurinn í myndinni
og öll upptaka hennar hefur
tekizt með afbrigðum vel. —
Gerðar hafa verið nokkrar smá
athugasemdir við lýsinguna.
Æfðir fyrsta flokks fagmenn
vita vel, hvað þeir eru að gera
í þessu efni. Ekki er vitað, að
aðfinnslur þessar hafi kom-
ið opinberlega fram frá neinum
þeim er skyn bera á slíka hluti
hér.
Aðalleikararnir — Kristbjörg
Kjeld — Gunnar Eyjólfsson og
Róbert Arnfinnsson báru mynd
ina algerlega uppi svo sem vera
bar. Þau léku af djúpri innlif-
un og tilfinningahita, svo hrif-
andi var að sjá og heyra. Tókst
beim að ná þeirri spennu og
eftirvæntingu í leikþráðinn, að
maður gleymdi tímanum til
ieiksloka. Óvíst er, að nokkurt
'eikhús f smábæ hvar sem væri
erlendis gæti teflt fram þrem
ungum leikurum, sem væru
þess megnugir að bera ekki efn
ismeiri kvikmynd fram til slíks
sigurs.
Nú hefur 79 af stöðinni ver
ið sýnd víðsvegar um allt Island
við ágæta aðsókn, og standa
sýningar hér enn. Um mánaða
mótin febrúar og marz mun
hún að öllum líkindum verða
frumsýnd í Kaupm.höfn, Oslo,
Stockholm og Gautaborg, lfk-
lega samtímis.
Yið prufusýningar margra
kvikmynda á s.l. hausti í
Nordisk Film í Kaupmanna-
höfn, var 79 einnig sýnd, þó án
tals og hljómlistar. Þangað var
boðið, sem venja er til við
slík tækifæri, helztu kvikmynda
frömuðum Norðurlanda, m.a.
ritstjóra við helzta kvikmynda-
blað Svfa. Birtist eftir hann f
blaði þessu dómur um mynd-
irnar, þó aðallega um fslenzku
myndina. Fór ritstjórinn mjög
lofsamlegum orðum um 79.
Kvað hann það einu myndina,
er hafi snortið sig djúpt. Þrátt
fyrir það, að hvorki hafi tal né
tónar verið með, hafi hann frá
byrjun til enda fylgzt vel með
í hinni skýru atburðarás leik-
sins. Lauk hann miklu lofsorði
á upptökuna og leikarana, og
þá einkum aðalleikarana, fyrir
djúpa innlifun í hlutverkunum,
útlit og hæfni alla. Enginn við-
vaningsblæ þóttist hann geta
séð f leik eða framkomu hinna
nýju fslenzku kvikmyndaleik-
ara og bauð þá velkomna meðal
leikara Norðurlanda á þessum
— fyrir þá — nýja vettvangi
leiklistarinnar.
Ekki er laust við, að beðið
sé hér með talsverðri eftirvænt
ingu eftir því hvað hin erlenda
pressa segir um fyrstu alís-
lenzku kvikmyndina, eftir frum
sýningarnar C nefndum stór-
borgum.
Megi þetta verða upphaf
árlegrar kvikmyndatöku hér-
lendis, því vel er af stað farið.
Haraldur Björnsson.
kiiiL