Vísir - 26.03.1963, Qupperneq 9

V1 S IR . Þriðjudagur 26. marz 1963.
9
Anton Eyvindsson.
neðan Laugaveg, voru kallaðir
Skuggahverfingar í þá daga. Þar
var ég fram undir fermingu. Eft
ir það var ég hér og þar um
bæinn, og alltaf í Austurbæn-
um, þang.’ð til ég fluttist hing-
að á Hringbrautina.
— Hvenær byrjaðirðu í
dbkkviliðinu?
3 varö afleysingamaður
hjá slökkviliðinu 1915 og skip-
aður fastyr starfsmaður þess ári
seinna. Ég hafði verið starfs-
maður hjá bænum og hlaupið í
skarðið, þegar einhver varð veik
ur eða fékk frí.
— llTvemig voru þá hagir og
skipulag slðkkviliðs-
ins?
— Fyrst ' voru engar skipti-
vaktir. Við vorum þrír á stöð-
inni allan sólarhringinn. Hún
hefur alltaf verið á sama stað,
við Tjörnina. Við sváfum þarna
niður frá. Guðmundur Olsen
kaupmaður var slökkviliðsstjóri,
en hann þurfti lítið að vera
þarna og kom sjaldan. Við lét-
um hann bara vita, þegar bruna-
kall kom. Já’ þegar brunakallið
kom, varð alltaf einn að hlaupa
af stað eins og fætur toguðu að
brunaboðanum, sem kallið kom
frá, til að vita hvar eldurinn
var. Hinir hlupu að áhaldahús-
unum. Þau voru tvö, annað við
Vegamótastiginn, fyrir austur-
hlutann og hitt við Brekkustíg-
inn, fyrir vesturhlutann. Þangað
kom sá sem athugaði og til-
kynnti hvar var að brenna. —
Þetta voru rnikil hlaup. Á þessu
tímabili voru handvagnar, slöng
ur og handdælur. Þetta drógum
við á staðinn.
— En breyttist þetta ekki til
batnaðar?
— Smám saman. 1 stuttan
tíma voru hestar notaðir til að
draga vagnana, um 1917, þá var
líka fengin ein dæla. önnur kom
litlu síðar. En fyrsti bíllinn kom
en seinn á staðinn, lágt gíraður.
Svo fóru að koma fleiri bílar,
hver af öðrum. Árið 1942 feng-
um við 3 bíla frá setuliðinu, þar
af einn háþrýstibfl, sem hefur
gert mikið gagn. Skömmu eftir
strlðið fengum við svo dælubíl,
með háþrýsti- og lágþrýsti dæl-
um. Stigabíl vorum við búnir
að fá 1936 eða ’37. Nýjasti bíll-
inn er nýkominn, ákaflega full-
kominn, skfnandi góður.
—fj,n hvemig urðu vaktirn
^ ar?
— Sólarhringsvaktir byrjuðu
1921 og stóðu til 1942. Þá var
unnið annan hvern sólarhring
og frí hinn. Unnið 13—13 á
sólarhringum, fimm á vakt. Það
var sem sagt aldrei frí í heilan
dag. Árið 1942 var þessu breytt
þegar bætt var við mönnum, þá
fengum við heilan dag frf í
viku, vaktir votu þrfskiptar.
— Hvaða breytingar geturð i
nefnt aðrar?
— Það var mikil breyting
1943, þegar við fengum lokaða
stúta og háþrýstidælur. Áður
þurfti maður að fara með bun-
andi vatnsslöngur um allt á leið
inni að eldinum. Það var þokka
legt f fbúðarhúsum, eða hitt þó
heldur.
—TTefurðu ekki tekið þátt í
iJL að slökkva margan
stóran brunann?
— Þeir hafa verið margir
merkilegir brunarnir. Það var
t. d. merkilegt að Hótel Island
bruninn skyldi ekki hafa verri
afleiðingar. Við fengum ákaflega
góða hjálp frá setuliðinu. Ein
tvö eða þrjú lið voru staðsett
þar sem við sögðum þeim til,
eða slökkviliðsstjórinn þá. Það
var Pétur Ingjaldsson.
Stærstu brunamir fyrir utan
brunann mikla, 1915, voru neta-
gerðarbrunarnir héma fyrir
nokkrum árum. Netagerð inn
Anton i starfi, hann er fremst á myndinni með glcraugu.
þær. Það var mikið átak að
bjarga húsum þessum.
— Tj'r starfið hættulegt?
“ — Mjög hættulegt. Við
sáum það bezt þegar við
misstum tvo menn fyrir all-
mörgum árum. Það var í út-
kalli. Slökkviliðsbifreiðin lenti í
allhörðum árekstri og tveir dóu.
Það var bíll, sem á móti kom,
er olli þessu, ljósin blinduðu,
er það ekki minnsta hættan að
oft vitum við ekki hvað er f hús
inu, sem er að brenna. Þar get-
ur verið stórhættulegt efni. Á
stríðsárunum kom það fyrir að
sprengjubrotin flugu, þegar við
voru að slökkva í bragga. Ég
hef sérstaklega eitt tilfelli f
huga.
Nú einstaka liðsmenn hafa
veikzt alvarlega og látizt af völd
um þessara veikinda, sem áttu
I HÆTTULEGU STARFI
Maður, eins og Anton
Eyvindsson, sem hefur
starfað í Slökkviliði
Reykjavíkur í nærfellt
fimmtíu ár, man tímana
tvenna. Hann starfaði á
hlaupavöktunum, svo
kölluðu, þá voru hand-
vagnar í stað bíla, þoku-
lúðrar þeyttir, þegar
mikið lá við, og kalla
þurfti út varaliðið. En
þá var „aðalliðið“ að-
eins þrír menn og
slökkviliðsstjóri, sem
jafnframt rak verzlun í
bænum. Anton er sjötug
ur í dag, byrjaði hjá
slökkviliðinu 1915 og
hefur verið varðstjóri
síðan 1943.
— TTvar ertu fæddur?
— Hreinræktaður Reyk
víkingur, alveg hreint. Ég er
Skuggahverfingur, sem kallað
var. Átti heima á Lindargöt-
unni. Allir, sem bjuggu fyrir
1920. Það var Fordbíll með
dælu. Skömmu seinna kom ann-
ar bíll, eingöngu með slöngum.
Svo bættist aftur við bíll árið
1934 — að mig minnir — þýzk-
ur bfll með dælu, sem skilaði
eitt þúsund lítrum á mfnútu.
Þetta var anzi mikið verkfæri,
við Höfða og netagerð Bjöms
Benediktssonar brunnu. Þetta
vora ákaflega miklir brunar. En
í brananum mikla 1915 brunnu,
segi og skrifa, 8 hús. En ýms-
um húsum var bjargað. Til þess
notuðum við segl og jámplöt-
ur og vatnið var látið vaða á
og slökkviliðsbíllinn lenti á öðr-
um bfl.
Fyrstu mínúturnar geta ráðið
úrslitum í baráttunni við eldinn.
Það er því nauðsynlegt að allt
geti gengið sem hraðast fyrir
sig. Undir slfkum kringumstæð-
um getur ýmislegt skeð. Og þá
mm.
Myndin er tekin þegar slökkviliðið fékk nýjan stigabQ 1924. Anton er lengst til hægri f fremri röð.
orsakir sfnar f slökkviliðsstarf-
inu.
TTvað er
starfið?
erfiðast við
— Náttúrlega þegar útkallið
kemur. Kannski verðum við að
fara út f hvaða veður sem er.
Stundum er mikill eldur og
stundum lítill sem enginn eld-
ur. Alltaf verður maður að
— Tj'ruð þið mikið gabbaðir
^ af stað?
— Ekki er svo mikið um það
núna. Hér áður fyrr var það al-
gengt. Þá var það oft sami mað-
urinn, sem lék þennan leik hvað
eftir annað. Það sannaðist. Okk
ur hefur tekizt að koma upp
um marga, sem gabbað hafa
slökkviliðið. Einu sinni var
branaboði f Austurstræti brot
inn og merki gefið. Við fóram
þangað með tvo bíla. Enginn
var við branaboðann. En við
gátum rakið slóð mannsins upp
f Mjóstræti. Hann hafði skorið
sig þegar hann var að brjóta
brunaboðann, og við gátum fylgt
lítilli bjóðslóð f nýföllnum snjón
um, heim til hans. Náunginn
hafði þá verið við skál.
Það er svo annað, þegár við
erum kallaðir út og kallið reyn-
ist ekki vera merkilegra en það
að vera sökum reyks af einu
kjötlæri 1 glóðheitum ofni, sem
Framh. á bls. 5