Vísir - 30.03.1963, Page 9

V í SIR . Laugardagur 30. marz 1963.

i 1 - — : -

Einnar hæðar hús í sveit. Uppdrátturinn frá Teiknistofu landbúnaðarins.

Byggingamál
landbúnaðarins
Þegar byggt er í sveitum nú
á tímum, er að sjálfsögðu leit-
ast við að fullnægja nútíma-
þörfum eftir því sem efni og á-
stæður leyfa. Hvað fveruhúsin
snertir stefnir þróunin æ meir
í þá átt að byggð eru einnar
hæðar hús. Gagnvart búpen-
ingshúsunum verður hins vegar
vart vaxandi nauðsynjar á
auknum tæknibúnaði og hag-
ræðingu til vinnusparnaðar. —
í eftirfarandi viðtali við Þóri
Baldvinsson forstöðumann
Teiknistofu landbúnaðarins um
byggingamál landbúnaðarins o.
fl. er vikið að ýmsum athyglis-
verðum atriðum.
Ég spurði Þóri Baldvinsson
fyrst að þvi hversu mikið láns-
fé hefði farið til húsabygginga
og ræktunar í sveitum árið sem
leið og svaraði hann því svo:
— Það fé, sem lánað var til
útihúsa og ræktunar og ýmis
konar húsa á vegum bænda,
svo sem sláturhúsa, kjötfrysti-
húsa o. fl., var nokkru meira
1962 en 1961 eða um 60 milljón-
ir króna. Langsamlega mest af
þessu lánsfé fór til útihúsa á
jörðum. Geta má þess, að byggð
voru fjós, fjárhús fyrir um 20
þús. fjár og hlöður fyrir um 80
þús. hesta heys.
115 ÍBÚÐIR.
Or Stofnlánadeild landbúnað-
arins (áður Ræktunarsjóður og
Byggingarsjóður) voru greiddar
á árinu rúmlega 9 milljónir
króna til íbúðarhúsa á sveita-
býlum, á mismunandi bygging-
arstigi. Þar af 115 fbúða, sem
byrjað var að byggja á árinu.
LÁNIN HAFA
HÆKKAÐ.
Spurningu minni um hvort
iánin hefðu hækkað svaraði
Þ. B. svo:
Lánin hafa verið að hækka
smátt og smátt. Voru þau á
íbúð 100 þúsund krónur 1961—
1962. Nú er gert ráð fyrir 150
þúsund króna láni á íbúð.
MEÐALVERÐ ÍBÚÐA
I SVEITUM.
Hvert er meðalverð íbúða f
sveitum?
— Meðalverð þeirra er um
500 þúsund krónur. Hin minnstu
kosta 380—400 þúsund, hin
stærstu 650—700 þúsund kr.
Verðið er m. ö. o. orðið svip-
að og f bæjum og kaupstöðum
og þó kannski frekar lægra og
kemur þar til greina, að færri
meistarar vinna að húsunum,
sem í sveitunum eru byggð.
Efnisflutningar eru hins vegar
stórum dýrari og bóndinn verð-
ur aukalega að sjá starfsmönn-
um fyrir fæði og húsnæði.
HVERNIG MENN
BYGGJA.
Og hvernig byggja menn yfir-
leitt í sveitunum nú?
— Af íbúðarhúsum, sem á
síðari árum hafa risið upp í
sveitunum eru 70—80 af hundr-
aði ein hæð af „bungalow"-
gerð, kjallaralaus, oft með við-
byggðum geymsluálmum.
I þessuni húsum er að sjálf-
sögðu séð fyrir nútíma þægind-
um?
— Já, undantekningarlaust,
einkum eftir að rafmagns-
notkun fór að verða almenn f
sveitunum.
HIN NÝJA TÆKNI
OG ÚTIHÚSIN.
Fyrirspum um þetta svaraði
Þ. B. svo:
— Það er ákaflega mikill á-
hugi á að notfæra sér nýja
tækni við fóðrun og umsjá bú-
penings á vetrum, en þetta er
ekki hægt nema um stór bú sé
að ræða, og þeim fer sífellt
fjölgandi. Þegar um þetta er
rætt má benda á, að á aðal
mjólkurframleiðslusvæðunum
hér á landi mun meðalstærð
fjósa stærri en víðast hvar í
Vestur-Evrópu.
ERFIÐLEIKAR
MEÐ FÓLKSHALD.
— Hins vegar, hélt Þ. B. á-
fram, eru miklir erfiðleikar með
fólkshald og erfitt orðið að fá
útlendinga til vetrarvinnu sem
um skeið var farið að verða
nokkhð um.
Einhvers konar tækniút-
búnaður virðist þvi eina leið
in til að leysa það vanda-
mál, ef bústærð og fiárhag-
ur leyfa.
ÍSLENZK
FÆRIBÖND.
— í sambandi við þetta má
geta þess, að gerðir hafa verið
á Teiknistofu landbúnaðarins
uppdrættir af færibandi, sem
nota mætti við ýmsar tilfæring-
ar og störf á sveitaheimili.
Flutt hafa verið inn færibönd
í smærri stíl, en þau reyndust
bæði óhentug og dýr.
Verkstæði Kaupfélags Rang-
æinga á Hellu hefir látið gera
færibönd eftir þessum uppdrátt-
um og er sýnilega hægt að
framleiða þau þar ódýrara og
að ýmsu hentugri en hin er-
lendu.
Hver eru helztu not af slík-
um færiböndum?
— Þau má nota í jötur í
stórum fjósum, við tilfæringu
á heyi og jafnvel búfjáráburði.
Ég hefi skoðað þessi færibönd
í gangi ásamt Haraldi Árnasyni,
formanni Verkfæranefndar og
vélaráðunautar Búnaðarfélags
íslands.
— Mfn skoðun er, að þau
muni reynast vel, þar sem þau
eiga við.
FLEIRI NÝJUNGAR.
Einhverjar fleiri nýjungar,
sem vert væri að minnast á í
sambandi við útihúsin nýju?
— Þess má geta, að laus-
göngufjósum fjölgar hér, enda
virðast þau hentug, þegar um
stór fjós er að ræða.
Auðvelt er að koma fyrir
í þeim sérstökum mjaltabás-
um, en slíkt fyrirkomulag
tryggir bezt hreinlæti og
hraða í sambandi við mjalt-
irnar.
HEIT EÐA KÖLD
FJÁRHÚS.
í nýútkomnu Búnaðarblaði
birtist grein, sem nefnist: Köld
fjárhús betri en heit samkvæmt
norskum tilraunum. Telur þú að
fjárins vegna megi fjárhúsin
vera köld — og sé svo, mætti
þá ekki byggja miklum mun ó-
dýrari fjárhús en gert hefir
verið?
Og álit yðar eftir að hafa
séð þau f notkun?
— Fjárhúsin mega vera köld
hvað sauðfénaðinn snertir, því
hann hefir einangrunina utan á
sér, en í okkar vetrarloftslagi
væri ekki ráðlegt að hafa fjár-
húsin einangrunarlaus, en ein-
angrun eykur kostnaðinn við
fjárhúsabyggingar. Þegar kind-
urnar koma blautar í hús slaga
þau svo rnikið, að ending þeirra
verður ótrygg, ngma komið sé
í veg fyrir það með einangrun,
þótt fénaðinn saki ekki — Rann
sóknirnar í Noregi eru gerðar
við önnur veðurfarsskilyrði en
hér og mun þetta því horfa
öðru vísi við þar.
(í Búnaðarblaðinu er tekið
fram, að tilraunirnar í Noregi
hafi verið gerðar í austurhluta
landsins (landbúnaðarháskólan-
um á Asi), þar sem miklu stað-
viðrasamara er en við eigum
hér að venjast og verði því ekki
fullyrt að tilraunirnar gildi á
íslandi en mælt með tilraun-
um).
TÆKNIN OG ÁBURÐAR-
DREIFING OG NOTKUN.
Spurningu um haughúsa-
byggingar svaraði Þ. B. svo:
— Það er stöðugt byggt mik-
ið af haughúsum og yfirleitt af
lágmarksstærð, svo að þau þarf
að tæma 2—3 sinnum á vetri,
en stór og vönduð haughús
hús yrðu mjög dýr. Hér eru
ekki skilyrði til þess að flytja
húsdýraáburðinn jafnóðum á
túnin vegna bleytu og snjóa, og
þegar um stærð haughúsanna er
að ræða má minna á, að flestir
bændur eiga dreifara, svo að
fljótlegt er að tæma þessi haug-
hús, þegar viðrar til þess.
Nú er talsvert rætt um það,
að bezt not myndu fást af hús-
dýraáburðinum, ef honum værl
öllum safnað í þrær, blandaður
vatni, og borinn á í forarkenndu
ástandi. Viltu segja nokkuð um
horfur á slílcri bróun hér?
— Óhjákvæmilegt er, við
þetta fyrirkomulag, að hafa
stórar þrær, sem verða marg-
falt dýrari en aðrar, og það
krefst hræriútbúnaðar { þrónum
o. s. frv. Ég tel ekki, að mikið
verði um þetta hér kostnaðar
vegna, auk þess sem bændur
eiga fyrir viðunandi tæki til á-
burðardreifingar. Þess má £eta,
að Þjóðverjar t. d. blanda, í
vatni til helminga og því ekki
nein smáræðisaukning á flutn-
ingsmagni, sem um er að ræða.
Að síðustu: Viltu segja nokk-
Framhald á bls. 10.
|... hjoh
Rætt við Þóri Bald-
vinsson, forstöðu-
mann Teiknistofu
landbúnaðarins

oUMXfði vrA

ÚAOsrog -,r ir

Uppdráttur frá Teiknistofu landbúnaðarins af herbergjaskipan f einnar hæðar húsi í sveit.