Vísir - 10.05.1963, Blaðsíða 7

VÍSIR . Föstudagur 10. maí 1963.
7
Denisovichs
Tvær nýiítkomnur bækur:
Dagur í lífi ívans
Unnið að endurbyggingu skeneinunnar og eldhússins í Árbæ.
(Ljósm. Vísis B.G.)
Dagur í lít'i ívans Denisovichs
eftir Solzhenitsyn
rússneska sagan, sem vakið hef-
ur athygli um allan heim.erkom
in út hjá Almanna bókafélaginu
í þýðingu Steingríms Sigurðs-
sonar.
Út er komin hjá Almenna bóka-
félaginu önnur bók mánaðarins
fyrir maimánuð, hin kunna rúss-
neska saga Dagur í lífi ivans
Denisovichs eftir Alexander Solz-
henitsyn. Þýðandi er Steingrímur
Sigurðsson.
Þessi saga, sem varð heimsfræg
næstum sama daginn og hún birt-
ist í fyrsta sinn, gerist í rússnesk-
um fangabúðum á Stalínstímanum,
Ekkert þessu líkt hefur nokkru
sinni birzt í sovétbókmenntum
bergmálaði í blöðum um allan heim
en í Rússlandi seldist tímarits-
heftið. þar sem sagan birtist, upp
á nokkrum dögum, og aðalpersóna
sögunnar, Ivan Denisovichs, varð
umræddasta persóna Sovétríkj-
anna.
Höfundur bókarinnar, Alexand-
er Solzhentisy er 45 ára að aldri,
stærðfræðingur að menfitun. Hann
var liðsforingi í heimsstyrjöldinni
og hlaut þá tvisvar heiðusmerki
fyrir vasklega framgöngu. Árið
1945 var hann tekinn fastur „vegna
ógrundaðrar pólitískrar ákæru”, að
því er segir í hinu rússneska ævi-
ágripi hans. Árið 1957 var honum
veitt „uppreisn”. Hann settist þá
að í bænum Ryazan rétt hjá Mos-
kvu og kenndi þar stærðfræði við
gagnfræðaskóla fram á árið 1962
Dagur i Iifi ívans Denisovichs
er fyrsta ritverkið, sem hann send-
ir frá sér.
Bókin er 176 bls. að stærð. Kápu
teikningu hefur Atli Már gert,
prentun hefur Víkingsprent annazt
en Bókfell bókbandið.
Arbæjarsafn verður vsrður og vinarkveðiur
opnað í byrjun júní
— Það er von okkar að hægt
verði að opna Árbæjarsafmð i
byrjun júnímánaðar. þó svo að
veðráttan hafi verið okkur held-
ur erfið, sagði Lárus Sigurbjörns
son í viðtali við Vísi í gær.
— Hingað til landsins e>- von
stórra ferðamannahópa í byrj-
un júnímánaðar og aðsókn er-
lendra ferðamanna hefur alliaf
verið að aukast. Einnig hafa sum
ir þeirra, sem um hópana sjð,
spurzt fyrir um það, hvort v>5
hygðumst halda upp á Jóns-
messuna með svipuðu sniði og
í fyrravor. Og höfum við ákveð-
ið það, svo framarlega sem veð-
ur leyfir, sagði Lárus.
♦-----
FRAMKVÆMDIR
VIÐ SAFNIÐ
Um þessar mundir er unnið
að fullum krafti við safnið. Ver-
ið er að endurbyggja skemmuna
og eldhúsið í gamla bænum. Við
Dillonshúsið er unnið að innrétt-
ingu eldhúss, en í húsinu hefur
sem kunnugt er farið fram veit-
ingasala á sumrin. Við tilkomú
eldhússins skapast aukið hús-
rými í Dillonshúsi og uppgang-
ur verður mun betri upp á kistu
loft og í minningarherbergi Jón-
asar Hallgrímssonar.
— Hvað verður um Væringja-
skálann, sem fluttur var að Ár-
bæ í fyrra?
— Að miklu leyti verður það
undir skátunum komið. Skálinn
er á sérstökum æskulýðssvæði.
Við höfi’.m hlaðið torfveggi
utan á hann. En eftir er að setja
torfþak á skálann, en torfþök
vantar á tvö önnur hús á svæð-
inu. Eggert Guðmundsson hef ég
beðið um að teikna myndir úr
Islendingasögunum til þess að
setja upp í Væringjaskálanum.
Síðan vona ég að skátarnir setji
upp smá flaggstöng, girðingu og
komi fyrir gömlum minjagripum
í skálanum.
ir Ijósastaurar. Annar er frá
1876 og hinn er fyrsti gasljósa-
staurinn í Reykiavík frá 1908.
einnig hefur pósturinn frá „Baií-
arísbrunninum” verið fluttur
uppeftir.
— Hvað geturðu sagt okkur
um Skólavörðuna og Sjóbúð?
—- Ég vona að okkur takizt að
byrja í sumar á Sjóbúð, en
erfitt er að segja um Skólavörð-
una, vegna þess að komið hefur
til greina og miklar líkur eru á
að svæðið verði stækkað og að
sjálfsögðu verður Skólavarðan
að standa þar sem svæðið er
hæst. En við vinnum alltaf að
því, að viða að okkur éfni í
y<§kólavörðuna.
Að síðustu, hvernig verð-
ur fyrirkomulagið á rekstri úti-
vistarsvæðisins í sumar, Lárus?
Ég vona að allt' verði með
svipuðu sniði og undanfarin suni
ur. Komið hefur til greina að
hafa dans á laugardagskvöldum
og þá að sjálfsögðu dansaðir ein
göngu gömlu dansarnir, en veðr
áttan ræður miklu um hvað
hægt verður að hafa úti.
Vörður og vinarkveðjur Ný bók
eftir Snæbjörn Jónsson.
i Út er komín hjá Bókaverzlun
Sigfúsar Eymundssonar ný bók
eftir Snæbjörn Jónsson. Ber hún
heitið Vörður og Vinarkveðjur og
er úrval úr greinum Snæbjarnar.
Hefur dr. Finnur Sigmundsson
landsbókavörður valið efnið í sam-
ráði við höfund, en Tómas Guð-
mundsson, skáld, ritar formála.
Alls eru 32 ritgerðir í bókinni
og skiptast í tvo hiuta. Nefnist
hinn fyrri Vörður með fram veg-
inuni og er greinar ýmislegs efnis,
svo sem um bókmenntir, bókaút-
gáfu og bókaverzlun o.fl. í síðari
hlutanum Vinarkveðjum, eru minn-
ingargreinar um ýmsa látna vini
höfundarins, en hann er sem kunn-
ugt er þekktur fyrir hispursleysi
og snjallar mannlýsingar í slíkum
j greinum.
! Aftan á kápu bókarinnar segir
m.a.: Til'hennar (útgáfu bókarinn-
ar) er öðru fremur stofnað í þakk-
ar skyni við höfundinn fyrir þann
skerf, sem hann hefur lagt tii ís-
lenzkrar bókagerðar og bókmenn-
ingar á langri ævi. En einnig mátti
sín mikils nauðsyn þess, að almenn
ingur fengi greiðari aðgang en ver-
ið hefur að hinum merku og marg-
víslegu ritstörfum Snæbjarnar
Jónssonar. Þorri ritgerða haijs er
á víð og dreif í blöðum og tímarit-
um. En vegna þess hvers éðlis
margar þessara ritgerða eru, hlýtur
fyrir þeim að liggja að verða safn-
að í bækur. Fer vel á því að það
starf sé hafið, meðan höfundar-
ins nýtur enn við.
Bókin er 198 bls. að stærð. Hún
er prentuð og bundin í Prent-
smiðjunni Hólum, en Tómas Tóm-
asson hefur gert káputeikningu.
Er frágangur allur hinn snotrasti,
en einkar látlaus.
Lítil var „bragarbótin44
TVEIR MERKILEGIR
LJÓSASTAURAR.
Lárus sagði að fluttir hefðu
verið að svæðinu tveir merkileg-
Heigi íryggvason.
Lítil var „bragarbótin” hjá
Þórunni Elfu Magnúsdóttur i
Vísi 3. þ. m. við grein mína 17.
þ. m. Hún þykist eiga sökótt
við mig ,af því að ég leyni þeirri
staðreynd, að Vinnubók í landa-
fræði eftir Jón Þórðarson flytji
þann fróðleik í lestrarbókar stíl.
sem ég sé að kalla eftir til
handa börnúm á ungum aldri.
Ég talaði í grein minni nokkuð
út frá námskrá skólanna, sem
gerir ráð fyrir, að „mætti til
dæmis taka yfirlit yfir helztu
ár og vötn, helztu aðalatvinnu-
vegi“ o. s. frv. Það mun hafa
orðið lesendum ljóst, að ég vil
ekki iáta nægja yfirlitskennda
upptalningu, heldur bækur, sem
tala rækilega við hina ungu les-
endur um þau efni, sem náms-
skráin er þarna að tæpa á. Ég
vitnaði og í þá staðreynd, að til
væru allmargar bækur um hitt
og þetta á frjálsum markaði og
henta vel til að auka lestrar-
leiknina. Ályktunin auðskilin:
Við þurfum að eignast aðgengi-
legar og myndskreyttar lesbæk-
ur, sem kynna landið og þjóð-
ina og atvinnuvegi á þann hátt,
sem er áhugavekjandi fyrir börn
jafnvel neðarlega í barnaskólan-
um, en ég ræddi út frá náms-
skránni, sem tiltók tíu ára ald-
ur. Vinnubók J. Þ. getur verið
góð á sínum stað, og hann hefur
lagt í hana mikla vinnu og al-
úð, en hún fullnægir alls ekki
þeim kröfum, sem ég er að tala
um, enda aldrei ætlað að gera
það, þó að hún nefni að vísu
marga þá hluti, sem ég taldi upp
úr námsskránni. Hún gefur að
mestu stuttort yfirlit. Ef frúin
vill ræða um, hvort ofannefnd
vinnubók sé heppileg til að
vekja áhuga yngstu nemenda í
landafræði, er ég tilbúinn í þær
umræður, en þó ekki til þess
eins og gera „kjaftafag" úr öllu
saman. Ég myndi þá gera sam-
anburð við ýmsar þær eriendar
bækur, sem fyrirliggjandi eru i
búðum í höfuðborginni og hjá
okkur kennurum. Um slíkar bæk
ur getur enginn misskilningur
komizt að, hvort lesbækur séu
eða ekki, eins og greinarhöf. get
ur um viðvikjandi misskilningi
kennara á ofannefndri Vinnu-
bók. Ekki tel ég, að sá eigin-
leiki bókarinnar, sem greinar-
höf. nefnir einnig, að bókin er
öll á skriftarletri, þótt snilldar-
legt sé, en ekki prentletri, nema
kápan, bendi sérstaklega til þess
að hún sé ætluð sem Iesbók ung
um börnum. Að minnsta kosti er
slíkt ekki venja hingað til.
Að endingu þetta. Mér segir
svo hugur um, að ef við hefð-
um átt eitthvað veruiegt lestr-
arefni af því tagi, sem ég var
að óska eftir að aðrar þjóðir
leggja sinum litlu börnum upp
i hendur, til að ræða rækilega
við þau og vekja þeirra barns-
lega áhuga myndi það Iestrarefni
hafa gefið bókum J. Þ. byr I
segl, — þá hefði viðtaka þeirra
margvíslegu heimilda, sem höf.
hefur þarna safnað saman og
borið á borð, orðið alme'nnari
og kærkomnari. Meðal annars af
þessari ástæðu hefði mátt taka
vel undir mín orð um þörf á les-
bókum um land og þjóð fyrir
lítil börn.
Það er ekki von, að allir þeir,
sem fást við kennslu með nokk-
urri vinnubókargerð, séu sam-
mála um allt þar að lútandi. En
ef samstarf er ein af hinum
góðu dyggðum í slíkri starfsemi,
ætti ekki að hrúga upp óþörf-
um sundrunarefnum í umræðum
um það mál.
Helgi Tryggvason.