Vísir - 23.07.1963, Blaðsíða 4

4
V1 SIR . Þriðjudagur 23. júlí 1963,
Guðmundur Einarsson
refaskytta — níræður
/^UÐMUNDUR EINARSSON
fyrrum bóndi og refaskytta
að Brekku á Ingjaldssandi í Ön-
undarfirði var níræður síðast-
liðinn föstudag, 19. júlí.
Guðmundur stundaði refaveiðar
1 meira en hálfa öld. I þeim skóla
lærði hann svo rækilega svarta-
galdur refaveiðanna, að skolli
stóð honum hvergi snúning, enda
er gamli maðurinn þekktur víða
um land sem ein mesta refa-
skytta allra tfma.
Svo mikið orð fór af veiði-
kænsku og skotfimi Guðmundar,
að sumir töldu jafnvel, að þar
væri ekki allt með felldu. Og
þótt hann missti að mestu sjón
á hægra auga, þegar hann var
53 ára að aldri, kom það rebba
að engu haldi, þvl að upp frá
þvl brá Guðmundur byssunni
vinstra megin og miðaði með
vinstra auganu með jafngóðum
árangri. Má vissuiega segja, að sú
fþrótt tæki af allan vafa um ó-
venjulega hæfileika og leikni með
byssuna.
Á meira en hálfrar aldar veiði-
mannsferli sínum hefur Guð-
mundur auk þess orðið einn
mesti „útilegumaður" sfðari tíma.
Þessum mikia útilegumanni telst
svo til, að hann hafi alls legið
úti við grenjavinnslu 2496 nætur
og veitt samtals 2464 dýr ung
og fullorðin.
Skortir þvf lítið á, að hann
hafi að jafnaði veitt eitt dýr á
hverri útilegunótt, og verður að^
telja það góðan feng af svo
duttlungafullri veiðibráð.
Það gefur að skilja, að oft hef-
ur andað köldu um refaskyttuna
í útlegðinni, þegar vorkuldarnir
næddu um náttstaðinn f fjöllum
og óbyggðum og regnið og krapa-
hrfðin lamdi á útlaganum undir
berum himni, enda var í þá. daga
minna um skjólgóðan klæðnað
og hvers konar ferðaútbúnað en
nú á dögum, auk þess sem það
hlaut að vera takmarkað, sem
hægt var að bera með sér um
fjöll og firnindi.
En Guðmundur hefur einnig
átt margan bjartan sólardag og
yndislega vornóttina í óbvggðum.
Hann telur líka sjálfur. að
þessi langvinna sambúð við fs-
lenzka náttúru f blíðu og stríðu
fjarri öllum mannabyggðum hafi
orðið einn lærdómsrfkasti og
merkasti þátturinn f lífsreynslu
hans.
En nú er Guðmundur refa-
skytta að sjálfsögðu búinn að
leggia byssuna á hilluna, og þó
gerði hann það ekki vonum fyrr.
þvl að ekki samdi hann vopnahlé
við lágfótu, fyrr en hann var
orðinn 73 ára.
Um langa og viðburðarfka ævi
Guðmundar Einarssonar mætti
margt rita óskylt refaveiðum og
útilegum, þótt það verði ekki
gert hér.
Það hefur lfka margt verið um
hann skrifað og eru þar merk-
astar æviminningar hans, Nú
brosir nóttin, eftir Theódór Gunn.
laugsson. Sú ágæta bók kom út
1959 og fór verðskuldaða sigur-
för. Þá má einnig nefna þátt
sem Guðm. G. Hagalfn ritaði um
hann f bók sfna Þrek í þrautum.
Guðmundur Einarsson fæddist
19. júlí 1873 á Heggstöðum I
Andakflshreppi í Borgarfjarðar-
sýslu.
Faðir hans var Einar sonur
Guðmundar Ólafssonar frá Vest-
mannaeyjum, og var hann bóndi
á Háhóli í Mýrasýslu.
Föðuramma Guðmundar refa-
skyttu var Hedga dóttir Horna-
Salómons, en móðir Guðmundar
var Steinþóra Einarsdóttir, Korts-
kemur þá Irafellsmóri til sög-
unnar, ef lengra er rakið , þá átt.
Þegar Guðmundur var 11 ára
missti hann föður sinn. Það var
þungt áfall fyrir heimilið, þvf að
börnin voru mörg og sex þeirra
innan við fermingu.
Móður hans tókst þó að halda
áfram búskap í 4 ár, auðvitað
við sárustu fátækt og neyð. Guð-
mundur fór þá í vist hjá Tómasi
bónda á Skarði f Lundareykja-
dal. Þar var hann í vinnumennsku
í 7 ár, og minnist han ætíð hús-
bændanna á Skarði með hlýju og
þakklæti.
Á Skarði eignaðist hann 4 börn
með Katrínu Guðmundsdóttur,
sem þar var samtíða honum. Þau
börn eru öll á lífi, og er Herdfs
Ijósmyndari í Hafnarfirði þeirra
á meðal.
Árið 1897 fer svo Guðmundur
til Vestfjarða, í fyrstunni að
hvalveiðistöðinni að Sólbakka f
Önundarfirði. En sú för varð
lengri en gert hafði verið ráð fyr-
ir í upphafi, því að sfðan hefur
Guðmundur verið búseftur vestra.
Hann kvæntist árið 1899 Gúð-
rúnu Magnúsdóttur, Eggertssonar
bónda á Tungufelli í Borgarfirði,
og ári síðar hófu þau búskap í
Hjarðardal í Dýrafirði. Eftir 3 ár
fluttu þau að Litla-Garði í sömu
sveit og bjuggu þar f 6 ár, en
1909 settust þau að á Brekku á
Ingjaldssandi í önundarfirði, þar
sem þau bjuggu síðan óslitið, þar
til þau brugðu búi fyrir elli
sakir.
Guðmundur er nú hjá Kristjáni
syni sínum, sem tók við bú-
skapnum á Brekku, þar og hvergi
annars staðar vill gamli maður-
inn eyða síðustu ævidögunum,
og svo getur hann skroppið þar
á næstu bæi í dalnum, þegar
heilsan leyfir, en þar eru einnig
búsettar húsfreyjur þrjár af dætr-
um hans og ein dótturdóttir.
Guðrún kona hans, sem varð
86 ára 2. júlí sl„ hefur verið
mjög lasburða síðustu árin og
mest dvalið hjá Guðrfði dóttur
sinni á Flateyri.
Guðmundur á Brekku og Guð-
rún eignuðust 17 böm og eru 12
þeirra á lífi.
Þau eiga nú langan og strang-
an vinnudag að baki. Eftir þau
liggur stórt og mikið dagsverk,
sem þurft hefur óvenjulegan dug
og dáð til að Ieysa svo vel af
hendi.
Ég bið Guðmundi Einarssyni,
f^æn^a mínum, „ og . jtonu ha^.
allrar blessunar á þessurn tfma-
mótum.
Hitaveitukvik-
myndin frumsýnd
S.l. laugardag var Hitaveitu- voru. Höfundur og leikstjóri mynd-
kvikmyndin frumsýnd í Gamlabíó,
og Moskvu. Viðstaddur var meðal
gesta borgarstjóri, og flutti hann
formálsorð með myndinni. Hann
kvað myndina sérstæða að því leyti
að hún innihéldi sérstakt efni, sem
viðkæmi borgarmálunum. Hitaveit-
an væri ekki aðeins sérstæð hér-
lendis, heldur um heim allan, og
væri ástæða til þess að kynna hana
yngstu borgurunum.
Hann þakkaði aðalleikurunum,
Ragnheiði Gestsdóttur, og Guðjóni
Inga Gestssyni, fyrir þeirra þátt í
myndinni og færði þeim að gjöf
fána Reykjavíkur. Gestur Þor-
grímsson þakkaði borgarstjóra,
hitaveitustjóra, Pálj Líndal, og öðr-
um þeim er aðstoðað hefðu á ein-
hvern hátt við töku myndarinnar.
Sýningartími myndarinnar er alls
26 mínútur, og eru á þeim tíma
sýnd 1000 fet, af 11000 sem tekin

Megi síðustu ævidagar þeirra
verða þeim jafn bjartir og hlýir
og fegurstu stundirnar á heið-
björtum vornóttum, sem „útilegu-
maðurinn“ á Brekku hefur á lið-
inni ævi notið í friðsælum faðmi
vestfirzkra fjalla og dala.
Afrek þessa aldna manns,
ævistörfin sýna:
anda, sjón og hendi hans,
hæf ileikar. krýna,
Lárus Salómonsson.
arinnar var Þorgeir Þorgeirsson,
en framkvæmdastjóri Gestur Þor-
grimsson. Tónlistina samdi Jón G.
Ásgeirsson. Kvikmyndatökumaður
var Englendingur, Christopher
Nenges, og honum til aðstoðar
Donald Ingólfsson. Það er Kvik-
myndafélagið Geysir sem sýnir
myndina.
(/VWWWVWWWWVWV

..................................... . ...............:.......... ..................... ...... ■ ■■ ....... ,■'■ .'■■■.■■■.■

Ný sundlaug í Mosfellssveit
Um þessar mundir standa
yfir miklar framkvæmdir í Mos-
fellssveit. Meðal helztu mann-
virkja, sem langt eru komin í
byggingu, er ný sundlaug sem
staðsett er á íþrótta- og skóla-
svæði hreppsins, fyrir neðan
Hlégarð. Nýja sundlaugin er
25X8 metrar, en rúmmál bún-
ingsklefa er 1230 rúmmetrar.
Vinna hófst við sundlaugina ár-
ið 1961 en árið eftir var samið
við verktaka um að steypa
laugina og sundlaugarbygging-
inguna sjálfa. Byrjað var að
nota laugina í vor, en þá fór
fram í Iienni sundnámskeið fyr-
ir skólabörn og sóttu það nám-
skeið einnig börn úr næriiggj-
andi hreppum. Innréttaðir hafa
verið búningsklefar í kjallaran-
um, meðan verið er að vinna
við að ljúka hæðinni, þar sem
búningsklefarnir verða. En þeg-
ar að þeir verða teknir í notkun
fær Ungmennafélagið Aftureld-
ing búningsklefana í kjallaran-
um til afnota og bætir það
mjög aðstöðu félagsins, því
knattspyrnuvöllurinn er stað-
settur rétt við laugina. í stuttu
viðtali við Vfsi sagðist sveitar-
stjórinn Matthías Sveinsson
vonast til að hægt yrði að ljúka
við að setja hreinsitækin upp
fyrir næsta sumar.
Sundlaugin er teiknuð hjá
Teiknistofu húsameistara ríkis-
ins af Guðmundi Guðjónssyni.
Byggingarmeistari er Sigurbjöm
Ágústsson, en yfirumsjón með
verklegum framkvæmdum hef-
ur Hreinn Þorvaldsson verk-
stjóri hreppsins.