Vísir - 26.07.1963, Síða 8

8
V í S I R . fostudagur 26. júlí 1963.
C2
VISIR
Útgefandi: Blaðaútgáfan VlSIR.
Ritstjóri: Gunnar G. Schram.
Aðstoðarritstjóri: Axel Thorsteinsson.
Fréttastjóri: Þorsteinn Ó. Thorarensen.
Ritstjórnarskrifstofur Laugavegi 178.
Auglýsingar og afgreiðsla Ingólfsstræti 3.
Áskriftargjald er 65 krónur á mánuði.
I lausasölu 4 kr. eint. — Sfmi 11660 (5 línur).
^•■pntsrn'ðja ^tfiis. — Edda h.f.
Flokkur afturhalds og
ranglætis
Jafnvægi í byggð Iandsins er í augum Framsóknar
það að halla á kaupstaði landsins, og þó sér í lagi höf-
uðborgina. Það er í fersku minni, er málgagn flokks-
ins barðist sem mest fyrir því fyrir kosningamar 1956
að fjárfestingarhömlunum yrði aflétt í þremur lands-
fjórðungum. í þeim fjórða, Suðurlandi, átti að ríghalda
hömlunum. Þar bjuggu Reykvíkingar og þeir áttu ekk-
ert frelsi að fá. Af sama toga spunnin var umhyggja
Framsóknarflokksins fyrir íbúum Faxaflóasvæðisins í
vetur, er þeir lögðust harkalega gegn því að lánað væri
úr atvinnubótasjóði til útgerðar við Faxaflóann. Því
fólki sem þar bjó skyldi engin hjálparhönd rétt.
Það er gegn slíku misrétti, sem heilbrigð stjórnmála-
stefna hlýtur að berjast. Landsmenn á ekki að flokka
eftir gæðum eða því hvar þeir búa á landinu. Það eiga
allir að búa við jafnrétti. Það er kjami lýðræðislegra
stjórnarhátta. I* * ý„!K.i
Það er svo annar kapituli þessa máls, hve bænda-
pólitík Framsóknarflokksins hefir leitt til mikilla hags-
bóta fyrir bændur. Þeir hafa þótzt vera sjálfkjömir
málsvarar þeirra í tvo mannsaldra. Kjör bændastétt-
arinnar benda hins vegar ekki til þess að sú barátta
Framsóknar hafi verið bændum í hag.
Eitt dæmi skal tekið um það. Þegar Framsókn hrökkl
aðist frá völdum síðasta sinn, hafði flokkurinn gert
sjóði bænda gjaldþrota og skorti 30 millj. krónur upp
á að þeir ættu ekki neitt. Það er ekki fyrr en undir
forystu Sjálfstæðismanna að þeir hafa verið byggðir
upp aftur, enda hafa framkvæmdalán í sveitum aldrei
verið meiri en nú. Það er því kominn tími til að bænd-
ur sem borgarbúar snúi bakinu við Framsókn. Sá
flokkur er flokkur íhalds og þröngsýni. Megi næstu
fjögur árin gera þann flokk að smæsta flokki lands-
ins.
Verðbólguhættan
Verðbólguhættan er sú hætta, sem nú steðjar mest
að efnahag og afkomu almennings. Gróðrarskilyrði
hennar em þessa mánuðina hin ákjósanlegustu. At-
vinna er gífurleg, og svo er komið að mörgum starfs-
hópum er borgað yfir taxta. Peningar verða því mjög
miklir í umferð á næstunni, einkum ef síldarvertíðin
bregzt ekki.
Ef hér við bætist að kaup verður sprengt upp frá
því sem nú er, þarf enginn að efast um það hver af-
leiðingin verður. Verðbólgan magnast og gerir þær
kjarabætur sem náðst hafa til þessa að engu. Á næstu
mánuðum verður séð hvemig til tekst.
Ný hætta í
S-Vietnam
Suður-Vietnam tcCst til hættu
svæða heims og horfur þar eru
mjög ískyggilegar, þar sem nú
er ekki lengur aðeins um utan-
aðkomandi hættu að ræða, þ. e.
frá kommúnistlskum skænilið-
um, sem stjórninni gengur erf-
iðlega að halda ( skefjum, þótt
hún njóti stuðnings Bandaríkj-
anna, er hafi lagt henni tii
þyrlur og vopn — og sérþjáíf-
aða menn.
Þyrlur eru mjög notaðar í
sókninni gegn skæruliðurðr
Þess var getið nýlega í fréttum, :
að Bandaríkjamenn hefðu misst
samtals 100 menn I sókninni,
frá upphafi hennar, og varð þá
einum öldungadeildarþingmanni
f Washington að orði, að eitt
einasta hermannslíf væri of
mikits virði til þess að fórna því
í Suður-Vietnam, og bæri að
hætta efnahagsstuðningnum við
það.
En líklega fá þessi orð ekki
hljómgrunn þeirra, sem ráða,
því að þeir óttast, að Suður-
Vietnam yrði þá kommúnistum
að bráð, en þeir njóta stuðnings
frá Norður-Vietnam og Kína, og
nái kommúnistar S.V., fer að
verða þröngt fyrir dyrum hjá
ríkjunum I Suðaustur-Asíu-
bandalaginu (SEATO).
En hættan er ekki öll frá
kommúnistum komin. Það er
komin af stað öflug hreyfing I
landinu sjálfu til þess að vinna
gegn stjóm Ngo Dinh Diems,
sem Bandarlkin raunar eru
hvergi nærri ánægðir með.
HIN NÝJA HÆTTA.
Hún er frá Buddhistum kom-
in, en þeir eru fjölmennir I
landinu, og krefjast jafnréttis
við kristna menn. Þeir beita
ekki hemaðarlegum vopnum,
en þeirra vopn kunna að reyn-
ast enn hættulegri, og and-
stæðurnar koma æ skýrara í
ljós.
Forsætisráðherrann á það nú
á hættu, að missa alveg stuðn-
ing þeirra, þvl að æ fleiri ger-
ast þátttakendur I baráttu
þeirra, og þeir eru mjög fjöl-
mennir I landinu. Kristnir menn
eru aðeins 20% landsmanna —
og helmingurinn flóttamenn frá
Norður-Vietnam. — Buddhistar
eru um 70% landsmanna og það
hefir verið komið fram við þá,
eins og til þeirra þyrfti ekkert
'tillit að taka. Þeir eru beittir
misrétti eins og tíðkast hefir
allt frá þeim tíma, er landið
var frönsk nýlenda.
Gremja Buddhista brauzt út í
Suður-Vietnam 8. maí þegar
Varpað var plastsprengju að
fylkingu buddhista I Hue.
Nokkrir biðu bana og enn fleiri
særðust og þegar buddhistar
söfnuðust saman til þess að
fara I kröfugöngur skaut lög-
reglan á mannfjöldann og biðu
þá margir bana tit- viðbótar og
ennmíflðlw .særðust., Stjórnin
reyndi að skella allri skuld á
kommúnista, en buddhistar neit
uðu að taka þá skýringu gilda.
ÓLGA.
Kom nú til mikillar ólgu I
landinu og uppþota. Hinn 15.
maí tók Diem forseti á móti 8
trúarleiðtogum buddhista og
hét forsetinn þeim,
að buddhistar mættu fram-
vegis draga trúarfána að hún á
lóðum mustera,
að ættingjum þeirra, sem
féllu eða særðust í Hue, yrðu
greiddar bætur, og —
að buddhistar skyldu nú
njóta þess trúfrelsis, sem gert
er ráð fyrir I stjórnarskránni
að allir njóti.
ÓÁNÆGJA.
En daginn eftir tilkynnti
varaformaður buddhista-munk-
anna 1 S.-V., að sendinefndin
væri óánægð með svar forsetans
við mótmælum þeirra gegn trú-
arlegu misrétti.,
HUNGURVERKFALL.
Og þ. 28. maí birti formaður
Landssambands buddhista yfir-
lýsingu þess efnis, að allir
munkar og nunnur I buddhista-
musterum landsins skyldu
hefja hungurverkfall til stuðn-
ings kröfum buddhista, sem
eru: 1. Afnám bannsins á trúar-
fánum, 2. Jafnrétti við kristna
menn. 3. Að hætt verði ofsókn-
um og brottrekstri buddhista.
4. Að buddhistar skuli hafa
fullt frelsi til þess að útbreiða
trú sína, 5. Að þeir, sem eiga
um sárt að binda í Hue fengju
bætur.
Þessar kröfur leiða nokkurn
veginn skýrt I ljós hvað liggur
til grundvallar hinum trúarlegu
og stjómmálalegu deilum í
landinu. En til viðbótar yfirlýs-'
ingunni var sagt, að budðhistar
væra ekki andstæðingar stjórn-
arinnar, en óskuðu þess aðeins
að hún breytti neikvæðri af-
stöðu sinni gagnvart buddhism-
anum.
FRÁVIKNINGAR.
Kom nú til hungurverkfalls
um land allt og ríkisstjórnin
neyddist til að víkja frá tveimur
hátt settum lögreglumönnum í
Hue, en hinn 5. júní stofnuðu
14 öflugustu buddhistafélög.
landsins nefnd til þess að hafa
forustu til verndar buddhisman-
um. Formaður hennar sendi
samdægurs beiðni símleiðis um
stuðning bæði til Kennedys
Bandaríkjaforseta og U Thant
framkvæmdastjóra Sameinuðu
þjóðanna — en stjórnarvöldin
stöðvuðu símskeytin. Þá gerist
það að munkurinn Thich Quang
Duc fórnar lífi sínu á torgi í
Saigon með því að kveikja í
sjálfum sér og þegar logarnir
léku um hann sat hann f bæn-
arstöðu tii þess að draga athygli
heimsins að málstað buddhist-
anna.
OTVARPSRÆÐA.
Nú var aðstaðan orðin erfið
fyrir Diem, sem ávarpaði þjóð-
ina í útvarpi og harmaði hið
„ónauðsynlega sjálfsmorð hins
æruverðuga munks“. Hinn 14.
júní tók stjórnin aftur upp sam-
komulagsumleitanir við buddh-
ista og féllst í grundvallarat-
riðum á kröfur þeirra um jafn-
rétti, að því er varðaði notkun
trúarfána og trúboðsréttindi.
En nú létu buddhistar þetta sér
ekki nægja. Hvaðanæva úr land-
inu bárust kröfur um, að
buddhistamunkar skyldu undan-
þegnir herskyJdu og að þeir
skyldu fá Ieyfi til þess að gegna
prestsstörfum I hernum eins og
kaþólskir stéttarbræður þeirra.
TRU, HEIMSPEKI.
Sagt er, að stjórnin veigri sér
við að fallast á þetta, þar sem
buddhisminn sé ekki trú, held-
ur heimspeki. Og um miðbik
júll ,kom tilp nýrra uppþota í
Saigon og blóðugra átaka. Tala
handtekinna var yfirlOO, flestir
hinna handteknu voru munkar
og nunnur.
SAMÚÐ.
Samúð var nú farið að láta í
ljós í löndum buddhista. Sihan-
uk prins I Kambódíu sendi
skeyti til Kennedys forseta, U
Thants og Macmillans og bað
um stuðning i baráttu buddhista
fyrir jafnrétti og buddhistar á
Ceylon krefjast þess, að málið
verði tekið fyrir á vettvangi
Sameinuðu þjóðanna.
ÁHYGGJUR.
Þróun hefir orðið sérlega erf-
Framh. á bls. 13