Vísir - 10.09.1963, Blaðsíða 9

V1SI R . Þriðjudagur 10. september 1963.
Styrkur úr sjóðí
Björgólfs
Stefónssonur
1 sumar var í fyrsta sinn veittur
styrkur úr Verðlaunasjóði Björg-
ólfs Stefánssonar, kaupmanns.
Hlaut Þórunn Felixdóttir, vélritun-
arkennari við Verzlunarskóla ís-
lands, tuttugu þúsund króna styrk
til framhaldsnáms í Englandi í
kennslugrein sinni.
Sjóðurinn var stofnaður á 25
ára afmæli Skóverzlunar B. Stef-
lánssonar, 1. okt. 1942, með gjöf
frá frú Oddnýju Stefánsson, ekkju
Björgólfs Stefánssonar. Stofnfé
sjóðsins var 25 þúsund krónur.
Tilgangur sjóðsins er að veita
efnilegu og duglegu ungu fólki,
sem lokið hefur prófi frá Verzlun-
arskóla íslands, styrk til fram-
haldsnáms erlendis, sem viður-
kenningu fyrir ástundun og dugn-
að við verzlunarstörf og verzlun-
arnám. Er svo fyrir mælt í skipu-
lagsskrá sjóðsins, að styrkir skuli
vera það háir, að þeir komi styrk-
þega að verulegum notum, frekar
en að verða lágir heiðursstyrkir.
Björgólfur fæddist á Þverhamri
f Breiðdal 12. . marz 1985. Lauk
hann prófi frá Verzlunarskólanum
árið 1906 og vann eftir það í
nokkur ár hjá Leðurverzlun Jóns
Brynjólfssonar, auk þess sem hann
fór utan til frekara náms. Eigin
skóverzlun stofnaði hann 1917.
Naut hann mikils trausts innan
stéttar sinnar og var kosinn fyrsti
formaður Félags skókaupmanna,
er það var stofr.að. Kona hans,
Oddný. hefur að undanförnu dval-
izt f Bonn, hjá dóttur sinni og
tengdasyni, Pétri Thorsteinsson,
sendiherra.
Stjórn sjóðsins skipa nú sam-
kvæmt skipulagsskrá hans, skóla-
stjóri Verzlunarskólans, Jón Gísla-
son, formaður Verzlunarráðs ís-
lands, Þorvaldur Guðmundsson og
Gunnlaugur Þorláksson, fyrir hönd
erfingja Björgólfs Stefánssonar.
Agæt humar-
ve/'ð/ d Akra-
nesi
Humarveiði hefur verið ágæt á
Akranesi í sumar. Fram til 1. sept-
ember nam humarafli 9 báta 726
tonnum. Aflahæstu humarbátarnir
voru Ásbjörn með 106 tonn, Fram
með 103 tonn og Ásmundur með
100 tonn. Til samanburðar má geta
þess, að hæstu bátar í fyrra voru
með rúm 60 tonn. Er sömu sögu
að segja af •humarveiðum á Akra-
nesi og annars staðar, að þær
hafa aukizt mjög í sumar.
í byrjun ágústmánað-
ar komu hingað til lands
25 norrænir stúdentar
til að taka þátt í ís-
lenzkunámskeiði, sem
Háskóli íslands stendur
fyrir. Árni Böðvarsson
eand. niag. hefur séð um
framkvæmd námskeiðs-
ins og því fórum við á
hans fund, er okkur
fýsti að fræðast nánar
um það.
— Námskeiðið, sem nú stend-
ur yfir, segir Árni, er 5. sum-
arnámskeiðið, sem haldið er á
íslandi fyrir norræna stúdenta.
Gert er ráð fyrir að námskeið
í norrænni kennslustund. Dr. Steingrímur J. Þorsteinsson prófessor og Árni Böðvarsson cand. mag
til hægri.
Verja
sumarle
til íslenzkunáms
sem þessi séu haldin á öllum
Norðuröndunum, sem háskóla
hafa, árlega í Danmörku, Nor-
egi og Svíþjóð en þriðja hvert
ár í Finnlandi og á íslandi. Síð-
ast var það haldið hér árið
1959 og var þá á vegum stú-
dentaráðs.
— I* ár er það heimspekideild
Háskóla Islands, sem sér um
framkvæmd námskeiðsins, og
voru til þess veittar 150 þúsund
krónur á fjárlögum yfirstand-
andi árs. Ég var fenginn til að
veita námskeiðinu forstöðu og
sjá um allan undirbúning að því.
Send voru boð um þátttöku til
allra háskóla á Norðurlöndum,
sem hafa kennslu í norrænum
fræðum. Okkur bárust margar
fyrirspurnir og endirinn varð sá
að 25 stúdentar komu, 16 stúlk-
ur og 9 piltar. Þau eru frá öll-
um Norðurlöndunum, nema Fær
eyjum, og eru Svíar fjölmenn-
astir, ellefu.
— Námskeiðið hófst 2. ágúst
og lýkur því 19. september.
Stúdentarnir kosta sjálfir ferðir
sínar hingað og uppihald, en
kennslu og ferðalög fá þeir end-
urgjaldslaust. Þeir komast nokk
uð létt af með dvalarkostnað,
því að þeir búa i heimavist Sjó-
mannaskólans. Fjárhæðin, sem
veitt er til námskeiðisins, fer í
\
að standa straum af ýmsum
kostnaði, greiða kennslulaun,
ferðalög o. fl.
— Islenzkunámskeiðið er ein-
göngu ætlað þeim stúdentum,
er leggja stund á norræn fræði,
og tilgangurinn er fyrst og
fremst sá, að kynna þeim ís-
land, íslenzka menningu, tungu
og bókmenntir og helzt að gera
þá talandi og Iæsa á íslenzkt
nútímamál. En það er ekki við
því að búast, að þeir fari allir
héðan talandi, aðeins þeir, sem
talsvert kunnu, áður en þeir
komu, tala nú málið sæmilega.
— Kunnátta stúdentanna í
málinu var mjög misjöfn, er þeir
komu. Sumir höfðu aldrei séð
eða heyrt íslenzkt orð, en aðr-
ir voru allvel talandi. Áttum
við í nokkrum erfiðleikum, bví
að auðséð var að ekki var hægt
að hafa þá alla saman. Við tók-
um þann kost að skipta þeim í
tvo hópa eftir íslenzkukunnáttu,
byrjendaflokk og framhalds-
flokk.
— Kennslan hefst kl. 8.30 á
morgnana og stendur fram und-
ir hádegi. Ég og Baldur Jóns-
son mag. art., fyrrverandi sendi
kennari í Gautaborg og Lundi,
erum aðalkennarar og höfum
með þeim fyrstu tímana. Þá er
farið í íslenzkt nútímamál, tal-
að, lesið, skrifað, farið í mál-
fræði og gerðar æfingar. Við
veljum Iestrarefnið allfjölbreytt,
svo að stúdentarnir kynnist sem
fiestum hliðum íslenzks máls.
Við lásum t. d. Vísi og Dag um
daginn, því að í dagblöðum er
að finna mörg orð og orðatil-
tæki, sem eru ekki algeng ann-
ars staðar — auk þess sem þar
má benda á ýmislegt, sem gott
er að varast. Prófessor Einar
Ólafur Sveinsson og prófessor
Steingrímur J. Þorsteinsson
hafa með þeim bókmenntir og
bókmenntasögu, Einar hefur
eldra tímabilið og Steingrímur
hið yngra.
— Auk okkar hafa ýmsir flutt
einstaka fyrirlestra. T. d. flutti
próf. Magnús Már Lárusson fyr
irlestur um menningarsöguleg
atriði í sambandi við dagheiti,
dr. Jakob Benediktsson um Arn-
grím lærða, próf. Halldór Hall-
dórsson um nýmyndun orða í
íslenzku og dr. Sigurður Þór-
arinsson sagði frá ýmsu í sam-
bandi við náttúrufræði landsins.
— Námskeiðinu lýkur með
prófi og stúdentarnir fá vottorð
um að þeir hafi tekið þátt í nám
skeiðinu og hvern árangur þátt-
takan hafi borið. Ef þeir ætla að
ná góðum árangri verða þeir að
nota tfmann vel. Ætli þeir að
fyigjast vel með í tímunum og
hafa af þeim fullt gagn verða
þeir að búa sig mjög vel undir
þá og verður það til þess að
um lítinn frítíma er að ræða,
nema þegar farið er í ferðalög.
— I sambandi við námskeið-
ið hefur verið farið í nokkur
ferðalög um borgina og landið.
Farið var í ferðalag til Þingvalla
og upp í Borgarfjörð. Þá var
farið í þriggja daga ferð inn á
Hveravelli og svo fóru nokkrir
Úr hópnum á eigin kostnað norð
ur í land, til Akureyrar og Mý-
vatns. I gær var svo síðasta
ferðin, um Suðurland, og voru
sögustaðir Njálu heimsóttir.
— Þegar stúdentarnir fara í
þessar ferðir er farið með þá
sem erlenda férðamenn, leið-
sögumaður segir sögu staða,
sem komið er á o. s. frv. Reynt
er að láta þá fá yfirsýn yfir
landið, landshagi og atvinnu-
hætti.
— Hópurinn, sem hér dvelst
nú, segir Árni að lokum, er
skipaður ágætis fólki, áhuga-
sömu og duglegu. Reynslan er
sú, að útlendingar, sem koma
hingað til lands, stunda nám
við háskólann og ná að kynn-
ast landi og þjóð, verða síðar
meðal okkar beztu fulltrúa á
erlendri grund.
sé það styrkur, að vita, að í
grenndinni hefur verið sett nið-
ur sitkatré?
Eða það, að ekki drapst
nema helmingur nýju trjáling-
anna í áhlaupinu í vor?
Var það ekki kraftaverk, að
sumir þessara suðrænu gesta
lifðu það af?
Sums staðar upp til fjalla eru
litlir sandblettir, sem þyrla
moldryki yfir heilar nálægar
sveitir. Hvað á að gera við því?
Sá í þá, rækta þá.
TJvort er meira aðkallandi
verkefni, að vinna til að
geta bent á nokkrar hjarandi,
særðar hríslur úr erlendri mold
eða að hefta sandinn, sem hylur
sólu.
Við höfum mörg dæmi um
góðap árangur af slíku starfi.
Með ötulu starfi hefur nytja-
gróðri verið markaður reitur,
þar sem áður rauk sandur.
Við höfum dálæti á orðinu
stórhugur og viljum að síðari
kynslóðir minnist okkar með
því orði. Því er það okkur verð-
ugt verkefni að sá í sand öræf-
anna. öræfin í dag eru byggðin
á morgun. Öræfasandur getur
verið skemmtilegt leiksvið Ijóss
og skugga, en hann má ekki
ráða framtíð landsins.
Verðugt verkefni skógræktar-
manna í dag og framvegis er
það, að vernda það yndislega
kjarr og skóga, sem er og verð-
ur jafnmikið sérkenni landsins
og fjöll, ár og jöklar. Það er
nóg.
Mér finnst það, að meta á-
gæti trjágróðurs eftir hæð ein-
stakra skóga skylt deilum um,
hvort nota megi trefjastöng í
stangarstökki. 1
Við þurfum ekki að hafa
minnimáttarkennd gagnvart er-
lendum, sem gengið hafa túr í
skóginum. Það er formyrkvun-
arganga, afneitun sólar.
Kjarrið okkar og smáskógar
er okkur mátulegt og verður
ekki bætt með mannanna sköp-
unargáfu. Skógræktarmenn,
verndið þetta.
Nytjaskógar? Um það á að
fjalla með þeim vísindum, sem
heita hagfræði.
íyTú langar mig til að biðja
blað það, sem þetta birtist
í, að safna upplýsingum um
það, hve miklu fé er árlega
varið annars vegar í skógrækt
og hins vegar sandgræðslu.
Hve mikið fé kemur árlega í
Landgræðslusjóð? Ennfremur
vil ég biðja blaðið að leita til
sérfróðra manna um sand-
græðslu um álit á árangri auk-
inna fjárveitinga til sand-
græðslu og hagnýti þess gróð-
urs, sem þar festir rætur.
Innlendir ferðamenn eru sem
næst réttlausar verur, sport-
skarfar, en þó verður að viður-
kenna, að þetta eru vinnuvélar
þjóðfélagsins að safna orku.
Ekki tjáir að beiða þeim greiða.
En ef rétt er, að ekki þurfi
nema tvær milljónir til að ryk-
binda Þingvallaveginn sumar-
langt, er það ekki nema smá-
peningur í Landkynningarhit-
ina, en áhrifamikil! skerf.ur, þvi
rykið þar gleymist ekki óvön-
um. Því beiðist ég útlendingum
þess greiða.
Gkógræktarmenn kunna að
segja: Þetta er bara ólaun-
uð áhugamannavinna. Hvað um
það. Ef lög þarf til að banna
niðursetningu sitka í Þórsmörk,
ber að setja þau lög.