Vísir - 07.11.1964, Blaðsíða 8

8
V í S IR . Laugardagur 7. nóvember 1964.
Útgefandi: BlaðaUtgáfan VÍSIR
Ritstjóri: Gunnar G. Schram
Aðstoðarritstjóri: Axel Thorsteinson
Fréttastjórar: Þorsteinn Ó, Thorarensen
Björgvin Guðmundsson
Ritstjórnarskrifstofur Laugavegi 178
Auglýsingar og afgreiðsla Ingólfsstræti 3
Áskriftargjald er 80 kr. á mánuði
I lausasölu 5 kr. eint. — Sími 11660 (5 línur)
Prentsmiðja Vísis — Edda h.f.
■aa——Ma—w—EaaamtMUHflauMMMBMMHMamb—
Vinarhugur Dana
\
{[Jndanfarið hafa miklar umræður átt sér stað í Dan-
mörku um íslenzku handritin í Ámasafni og í Kon-
unglegu bókhlöðunni. Ber þar fyrst að nefna fund
danska Stúdentafélagsins um málið, sem haldinn var
fyrir tæpum tveimur vikum, og einnig fyrstu umræðu
um handritafrumvarpið, sem fram fór í danska þing-
inu fyrir rúmri viku. Augljóst er, að dönsku vísinda-
mennirnir, sem harðast berjast gegn afhendingu hand-
ritíirna, telja að nú sé taflstaða þeirra slík, að unnt
muni reynast að drepa handritafrumvarpið og koma
í veg fyrir að hinar gömlu skinnbækur hverfi heim
iil ættlands Árna Magnússonar. Hernaðaraðferð þeirra
er einföld og all áhrifarík. Þeir leggja megináherzlu
á að skapa þá fullvissu hjá dönskum almenningi að
handritin séu dönsk eign og fráleitt sé að Danmörk
afsali sér svo dýrmætum menningarfjársjóðum í hend-
ur íslendinga. Sé einnig vafasamt að öll handritin séu
rituð á íslandi, eins og Bröndum Nielsen hefir látið
hafa eftir sér í blaðaviðtali hér í Vísi. Hins vegar séu
það stjórnmálamennimir, sem hafi í fljótfærni lofað
Islendingum handritunum, án þess að ráðgast við vís-
indamennina. Sé fljótfærni þessi blönduð vafasömum
hugmyndum um norræna samvinnu og ef til vill vondri
samvizku sökum samskipta Dana og íslendinga fyrr
1 á öldum. Vonast vísindamennirnir til þess að þeim tak-
i ist að skapa svo sterkt almenningsálit í landinu, að
þingmennirnir treysti sér ekki til þess að samþykkja
handritafrumvarpið á ný af ótta við reiði kjósenda.
1 Að þessu marki miðaði m. a. sjónvarpsfundurinn, þar
] sem bæði Bröndum Nielsen og formaður Árnasafns,
prófessor Westergaard-Nielsen, geystust fram á völl-
inn með herópum og bitu fast í skjaldarrendur.
Vart munum við íslendingar þurfa að óttast að her-
bragð hinna gömlu dönsku safnamanna takist. Lýð-
ræðisþing verður vart fjötrað með slíkum herbrögð-
um. Mikill meirihluti samþykkti framvarpið 1961 og
engin ástæða er til þess að óttast að þetta þing afgreiði
málið öðruvísi. Vel megum við líka skilja afstöðu
dönsku safnamannanna. Þeim er vitanlega eftirsjá í
handritunum, þótt þeir viti innst í hjarta sínu að sízt
mun slakna á rannsóknum og útgáfu þeirra, þótt þau
flyttust til Reykjavíkur. Hér er fyrst og fremst á ferð-
inni sært stolt manna, sem einhæfni vísindanna hefir
gert þröngsýnni en góðu hófi gegnir. Þess vegna er
vissulega ekki ástæða fyrir okkur íslendinga að þyrla
upp moðreyk um málið eða bera fram ásakanir um
óbilgirni á hendur dönsku vísindamönnunum. Meiri-
hluti dönsku þjóðarinnar vill að handritin séu geymd
bar sem þau voru skrifuð endur fyrir löngu. Fyrir þann
vinarhug kunnum við Dönum góðar þakkir.
Norræna tónskáldaráðið við styttu af Jean Sibelius í Járvenpaá. Frá vinstri til hægri: Borgarstjórinn í
Járvenpáá ásamt frú sinni, norska tnskáidið Johan Kvandal, sænska tónskáldið Gunnar Bucht ásamt
sinni frú, finnska tónskáldið Oiavi Pesonen, norska tónskáldið Knut Nystedt, dönsku tónskáldin Poui
Rovsing’-OIsen og Vagn Holmboe, sænska tónskáldið Hilding Hallnás og Jón Leifs.
ISLENZKA TÖLUÐ Á
NORRÆNU MÓTI
Jón Leifs, er kjörinn var
forseti Norræna tón-
skáldaráðsins á aðal-
fundi þess í Helsinki ný-
lega, tók upp þann sið
að mæla á fslenzka
tungu á samkomum þar.
TVTorræna tónskáldaráðið fól.
að afloknum aðalfundi, hin-
um nýkjörna forseta sínum
Jóni Leifs að leggja blómvönd
í þess nafn'i á leiði tónskáldsins
Sibeliusar í Járvenpáá (Vatns-
enda) 50 km. frá Heisinki við
bústað Sibeliusar. Um leið og
Jón Leifs lagði blóm'in á gröf-
ina, ávarpaði hann norrænu tón
skáldin og aðra gesti á íslenzku
eingöngu.
í lokahófi hins norræna tón-
listarmóts var Jón’i Leifs aftur
falið að ávarpa menn f nafni
Norræna tónskáldaráðsins.
Hann mælti þá bæði á íslenzku,
finnsku og sænsku. Ræða hans
fer hér á eftir:
Mælt á íslenzku: „Hæstvirti
ráðherra! Dömur og herrar!
Kæru vinir!
Það er gleðileg . kylda mín
sem forseta Norræna tónskálda
ráðsins að flytja hér hjartan-,
legar þakkir þessa ráðs til Tón
skáldafélags Finnlands og allra
sem hjálpað hafa til að gera
þessa norrænu tónlistardaga
svo ánægjulega og árangurs-
ríka.
(Ávarp þetta endurtók Jón
Leifs síðan á finnsku og
sænsku. Þá hélt hann áfram á
sænsku með eftirfarand'i orðum
þýddum á íslenzku):
Ég biðst afsökunar á því að
tala nú ekki finnsku, en mér
vannst ekki tími til að læra þá
ræðu alla, sem ég lét í dag
þýða fyrir mig á finnsku, — en
ég lofa því að halda he’ila ræðu
á finnsku þegar ég kem næst.
Hins vegar biðst ég ekki af-
sökunar á þvi að hafa byrjað
ræðu mfna hér á fslenzku, hinu
þúsund ára gamla tungumáli,
sem áður fyrr var talað eða
skilið í allri Norður. og Vest-
ur-Evrópu,- sem er h'ið eina forn
klassiska tungumál, sem ennþá
er lifandi í heiminum.
Það hefur nefnilega komið í
ljós að það er nauðsynlegt að
minna á það aftur og aftur, hve
mikil fórn það er af hálfu okk-
ar íslend'inga að læra án hagn-
aðar og af hrein .m hugsjóna-
ástæðum hin skandinavísku
tungumál og halda uppi sam-
böndum við hina norrænu sam-
vinnu.
í þessu tilliti er Finnland ein
mitt í sömu aðstöðu og ísland.
Hin tvö norrænu lýðveldi slá
hring um Skandinavíu. — Vér
viljum ekki e'ingöngu gefa. Vér
gerum líka kröfur, — um að hin
norrænu löndin reyni að læra
vort mál, — og ekki eingöngu
tungumálið, — heldur líka mál
sálarinnar, — og að þau tapi
ekki samhengi við sinn uppruna
og að þau fylgi lögmálum síns
uppruna, — einnig í listum..
Finnland er einasta norræna
landið, sem hefur tónlistina til
forystu og tónskáld sem fremsta
þjóðern'istákn.
Vér finnum til dýpsta þakk-
lætis fyrir þetta.
Flugfélag Islands hefur ákveð
ið að taka upp sérstök fjöl-
skyldufargjöld á flugleiðum fé-
iagsins innanlands, er gildi frá
og með 1. rióvember.
Fjölskyldufa-gjöldin eru þann
ig, að forsvarsmaður fjölskyldu
í ferð'inni (eiginmaður eða eig-
inkona) greiðir fullt gjald, en
aðrir fjölskyldumeðlimir aðeins
Vér þökkiun Tónskáldafélagi
Finnlands. Vér þökkum finnska
„Stefinu" Þökk Finnlandi! Sjá-
umst aftur á ísland'i!“
Seinustu setningamar endur-
tók Jón Leifs á finnsku, og
ræðu hans var tekið með mikl-
um fögnuði, einkum af hálfu
Finna.
Vér hittum Jón Leifs að máli
hér eftir heimkomuna og spurð-
um hann hvers vegna hann
hefði nú tekið upp þann sið að
mæla á íslenzku á erlendum
fundum og hátiðum. Hann
sagði:
„Það kom í ljós á alþjóða-
fundi í London í sumar í hópi
norrænna vina m'inna, sem ég
hef þekkt í 20 ár, að sumir
þeirra vissu ekki enn að við
tölum íslenzku á íslandi og
hvers konar tungumál íslenzka
er. Þess vegna gekk það upp
fyrir mér að við íslendingar
verðum að taka upp þann s'ið
að byrja á norrænum samkom-
um allar okkar ræður að
minnsta kosti með nokkrum orð
um á íslenzku. Það er lítill
vandi að velja islenzk orð, sem
skandinavar, a. m. k. Svíar, geta
skilifS — enda skildist megnið
af þVí, sem ég sagð'i á íslenzku
,í Helsinki".
háift gjald.
Fjölskylda telst í þessu til-
felli foreldrar með börn sín að
21 árs aldri.
Skilyrði fyrir fjölskyldufar-
gjaldi er, að keyptir séu tvimið-
ar og notaðir báðar leiðir og
að fjölskyldan hefji ferðina sam
an. Miðarnir g'ilda í 14 daga frá
Framhald á bls. 5.
Odýr fjölskyldu-
fargjöld FJ.
saæ:sr.iC: , "~ aa