Vísir - 10.11.1964, Blaðsíða 8

o
V í SIR . Þriðjudagur 10. nóvember 1984.
Otgefandi: Blaðaútgáfan VÍSIR
Ritstjóri: Gunnar G. Schram
Aðstoðarritstjóri: Axel Thorsteinson
Fréttastjórar: Þorsteinn Ó. Thorarensen
Björgvin Guðmundsson
Ritstjómarskrifstofur Laugavegi 178
Auglýsingar og afgreiðsla Ingólfsstræti 3
Áskriftargjald er 80 kr. á mánuði
f lausasölu 5 kr. eint. - Sími 11660 (5 línur)
Prentsmiðja Vísis — Edda h.f.
Mikilvægt björgunartæki
^lysavarnarfélag íslands og björgunarsveitir þess
vinna ómetanlegt starf á hverju ári. Oft er það unnið
í samvinnu við skip landhelgisgæzlunnar. Nú hefir
dómsmálaráðuneytið veitt landhelgisgæzlunni heimild
til kaupa á þyrilvængju til björgunarstarfs og mun
Slysavarnarfélagið standa jafnframt rekstri hennar.
Það er full ástæða til þess að gleðjast yfir þessum á-
fanga í starfi 'félagsins. Þyrilvængjan er hið mikilvæg-
asta tæki til björgunar, eins og reynslan sýnir, en oft
hefir Varnarliðið á Keflavíkurvelli léð þyrlur sínar til
björgunarstarfa. Megi hin nýja flugvél mörgum
mannslífum bjarga úr sjávarháska og gæfa fylgja henni
á ferðum sínum.
Herskálarnir hverfa
411ar borgir eiga sín skuggahverfi. Hér á landi hafa
þau hverfi verið braggahverfin. Flestar eru þær íbúðir
heilsuspillandi og allir hafa verið sammála um nauðsyn
hess að þeim yrði útrýmt sem allra fyrst. Á undan-
'örnum misserum hefir verið markvisst unnið að þeirri
herferð. Er þess skemmst að minnast að borgin festi
kaup á tveimur stórum sambýlishúsum við Kapla-
skjólsveg í sumar, sem hún nú leigir fólki úr þessum
búðum, auk tuga íbúða sem borgin hefir byggt að
undanförnu og selt með hagkvæmum kjörum. Ráðgert
var að rýma Pólana svonefndu þann 1. október.
Ellefu íbúðir þar hafa nú verið rýmdar en búið er enn-
þá í fjórum. Braggarnir eru einnig sem óðast að hverfa
og búa þar nú ekki nema rúmlega 200 manns. Er það
vel að nú er svo komið að sjá má fyrir endenn á notkun
þessa bráðabirgðahúsnæðis frá styrjaldarárunum.
Togararnir og landhelgin
genn kemur að því að taka verður ákvörðun um það
hvort ekki skuli leyfa íslenzku togurunum frekari veið-
ar innan 12 mílna landhelginnar en nú á sér stað. Þeir
voru sviptir mörgum sinna beztu veiðisvæða er land-
helgin var færð út og áætlað hefði verið að aflatjón
þeirra hafi numið allt að 30% vegna þess. Fiskifræðing-
ar telja að ekki sé hætta á ofveiði þó togararnir fái
að fiska innan 12 mílnanna. Hinir miklu fjárhagsörðug-
leikar þeirra valda því að með fullum rökum má spyrja
hví ekki ætti að leyfa aftur veiðar á þessum slóðum.
Landhelgisútfærzlan var bæði gerð til fiskiverndar og
til þess að auka veiðimöguleika íslenzkra skipa. Þess
vegna virðist sjálfsagt að leyfa togurunum frekari
veiðar innan 12 mílnanna, en jafnframt verði þess gætt
að það hamli ekki veiðum bátanna á þessum slóðum,
né valdi tjóni á veiðarfærum þeirra.
Bretar stofna fram-
tíð EFTA í hættu
Mikil ólga í EFTA- ríkjunum vegna 15% uuku-
tolls Wilsons ú innfluttur iðnuðurvörur
Mikil óánægja ríkir nú i
EFTA-ríkjunum með tolla-
hækkun þá, er Wilson forsæt-
isráðherra Breta hefur látið
koma til framkvæmda á öllum
innfluttum iðnaðarvörum.
Stjórn Wilsons telur nauðsyn-
legt að hækka innflutnings-
tolla í þvi skyni að draga úr
eftirspum eftir innfluttum vör-
um en mikill halli er nú á
utanríkisviðskiptum Breta. En
ríki þáu, sem eru með Bretlandi
í EFTA-fríverzlunarbandalagi
sjöveldanna segja að tollahækk
un Breta brjóti algerlega 1
bága við sáttmála EFTA um
að lækka innbyrðis tolla aðild-
arríkjanna.
Wilson forsætisráðherra
Breta boðaði ráðstafanir sínar
í efnahagsmálum 26. október
1964. Aðalatriði þeirra skyldi
vera 15 prs. hækkun tolls á
öllum innfluttum iðnaðarvörum
öðrum en tóbaki og hráefnum.
Hins vegar skyldi tollahækkun-
in ekki ná til Iandbúnaðarvara
Kom tollahækkun’in þegar til
framkvæmda. Rástafanir þær er
Wilson boðaði voru i 8 tiðum
eða þessar:
1. Tímabundin 15 prs. hækk-
un innflutningstolJa, á, ijðpgðaþ-
vörum,
2. Skattalækkanir á útflutn-
ingsfyrirtækjum, aukin lán til
útflytjenda, og stofnun útflutn-
ingsráðs fyrir verzlunina við
samveldisríkin.
3. Samráð við vinnuveitendur
og verkalýðsfélög um ráðstaf-
an’ir í því skyni að auka fram-
leiðni og tekjur launþega. Stofn
un ráðs til þess að fylgjast með
verðlagsþróuninni.
4. Ráðstafanir í því skyni að
auðvelda meiri tilfærslur á
v’innumarkaðinum.
5. Aukin aðstoð við þau
svæði er búa við atvinnuleysi.
6. Nákvæm athugun á öllum
opinberum útgjöldum og niður-
skurð þeirra í því skyni að
draga úr eftirspurn eftir gjald-
eyri og fá aukið fjármagn til
arðvænlegra hluta í framleiðsl-
unni.
7. Ný félagsmálalöggjöf.
8. Samningar við Alþjóða-
gjaldeyrissjóðinn um að Bretar
fái að nota fjármagnskvóta
s’inn hjá sjóðnum.
Sem sjá má, er höfuðtilgang-
ur ráðstafana Wilsons sá, að
binda endi á hallann í viðskipt-
um Breta við önnur lönd. En
það sem af er ársins nemur
hallinn í viðsk'iptum Breta við
önnur ríki um 100 milljörðum
íslenzkra króna.
GÓÐAR UNDIR-
TEKTIR MAUDLINGS.
Ráðstafanir Wilsons fengu
góðar undirtektir hjá Maudling
fyrrv. fjármálaráðherra Breta.
Hann sagði, að rlk’isstjórn
Verkamannaflokksins hefði
fengið vanda efnahagsmálanna
í arf frá stjórn íhaldsmanna en
svo virtist sem hún ætlaði
einnig að fá lausn vandans í
arf frá íhaldsmönnum. Með
þessum ummælum gaf Maudl-
ing í skyn að rík'isstjórn Ihalds-
flokksins mundi hafa brugðxzt
eins við vandanum eins og
Wilson. Er því ekki búizt við,
að íhaldsmern muni greiða
atkvæði gegn ráðstöfunum
Wilsons.
Ráðstafanir Wilsons höfðu
þegar góð áhrif í kauphölhnni
í London. Gengi iðnaðarhluta-
bréfa reis þegar og sterlings-
pundið hækkaði í verði.
ÓLGA INNAN EFTA.
En félagar Breta í EFTA urðu
þegar reiðir, er þe’ir heyrðu
tíðindin um ráðstafanir Wilsons
í efnahagsmálum. Per Hække-
rup utanríkisráðherra Dana
sagði í viðtali Við Politiken að
sú ráðstöfun Breta að hækka
tolla bryti algerlega í bága við
sáttmála EFTA-ríkjanna.
Harold Wilson
Hækkerup sagði: EFTA-sáttmál-
inn heimilar aðildarríki sem á
í efnahagsvanda að stríða að
setja innflutningshöft á vissar
vörur en skilyrði slíkra ráð-
stafana er að vandamálið hafi
áður verið rætt við önnur ríki
EFTA. England hefur ekki farið
þá leið, heldur lagt fyrirvara-
laust toll á vörur ríkja sem
það á að eiga samvinnu við í
markaðsbandalagi. Vegna sam-
vinnunnar innan EFTA hefði
verið eðilegt að England hefði
gert ráðstafanir, sem kom'ið
hefðu jafnt niður á enska fram-
leiðendur sem aðra innan
EFTA. England hefði getað
lagt á söluskatt eins og við
höfum gert hér í Danmörku.
Það eru fyrst og fremst dönsk
húsgögn og danskur bjór er
Frá fréttaritara Vísis
í Kaupmannahöfn.
f fyrradag var haldinn í
félagi stúdenta er fylgja radi-
kala flokknum í Danmörku og
var þar m. a, tekið til umræðu
liandritamálið. I ályktun fund-
arins er sagt að afhenda beri
verða fyrir barðinu á hinum
nýja brezka toll'i, þ. e. af dönsk
um vörum. Annars sleppa
Danir tiltölulega vel, þar eð
þeir selja fyrst og fremst land-
búnaðarvörur f Bretlandi en
iðnrekendur í Sviss, Sviþjóð og
Austurríki verða mjög illa úti.
Ráðstafanir brezku stjórnarinn-
ar verða ræddar á ráðherra-
fundi EFTA í Genf 19. og 20.
nóvember n.k. Fastaráð EFTA
hefur þegar komið saman og
rætt málið.
BJÓÐA LÆKKUN
UM ÁRAMÓT.
Er Bretar urðu varir við hin
miklu mótmæli EFTA-rfkjanna
gegn 15 prs. tollinum gerðu
þe’ir félögum sínum í EFTA
gagntilboð. Kváðust þeir ef til
vill geta lækkað grunntollinn
gagnvart öðrum EFTA-rfkjum
meira um næstu áramót en
ráðgert hefði verið. EFTA-rík-
in hafa nú þegar lækkað inn-
byrð'is tolla sína niður í 40 prs.
þess er þeir voru við stofnun
EFTA. Um næstu áramót eiga
þeir að lækka í 30 prs. Tilboð
Breta er fólgið f því, að þeir
bjóðast til þess að fara niður
í 20 prs. Ekki hefur þetta til-
boð þó vakið mikla hrifningu
enda vegur það Iítið upp á móti
hinum nýja 15 prs. tolli.
Sem dæmi má nefna, að tollur,
sem var 20 prs. við stofnun
EFTA er nú 12 prs. vegna
þeirrar Iækkunar, er þegar hef-
ur komið til framkvæmda. Sá
tollur á að lækka í 6 prs. toll
um næstu áramót en Bretar
bjóðast nú til þess að lækka
hann f 4 prs. en þeir hafa um
Ieið lagt 15 prs. aukatoll á
hinar sömu vörur þannig að
lítið mun muna um þá auknu
lækkun er þeir bjóðast til þess
að framkvæma. Að vfsu er
aukatollurinn tfmabundinn og á
ekki að standa lengi.
Þjóðverjar hafa einnig látið
f ljós mikla óánægju með hinn
nýja toll Breta, Þjóðverjar, sem
eru f Efnahagsbandalagfi Evrópu
segja það gagnstætt öllum
hefðbundnum vinnubrögðum
eftir strfð að skella slfkum tolli
á fyrirvaralaust.
Mesta hætta fyrir Breta í sam
bandi við hinn nýja toll er sú,
að önnur ríki grípi t’il mótmæla
aðgerða og setji á sams konar
innflutningstoll. Standi hinn
nýi brezki tollur lengi er mikil
hætta á slíkum ráðstðfunum og
þá yrði hagræðið af brezka toll
inum úr sögunni.
íslendingum handritin og meðal
röksemda fyrir því er talið að
afhending þeirra muni stuðla
að þvf að draga úr þjóðernis-
legri öfgastsfnu á íslandi sem
setur svip sinn á öll ung ríki
og tengja ísland nánar hinu
norræna samstarfi.
Radikalir stúdentar vilja
afhendingu handritanna