Vísir - 22.05.1965, Blaðsíða 7

VlSIR . Laugardagur 22. maí 196.
7
bruckbúar reistu honum minnis
merki, eitt hið frægasta og verð
mætasta sem til er í öllu Austur
rfld. Það hefur orðið víðfrægt
langt út fyrir endamörk lands-
ins og er talið eitt hið mesta
menningarverðmæti og jafn-
framt 'eitt merkasta listaverk á
sínu sviði sem til er í Austur-
ríki. Það er gert úr 24 styttum
úr súrajárni. sem frægir lista-
menn gerðu á sínum tíma, þann
ig að hver einstök stytta þykir
hreint listaverk. Styttumar,
sem venjulega ganga undir nafn
inu svörtu járnmennirnir standa
vörð um mikla steinkistu, en í
henni er hjarta keisarans varð
veitt. Til að varðveita þetta
merka minnismerki var sérstök
kirkja byggð yfir það, og í sömu
kirkju var hinni miklu frelsis-
hetju Tírólarbúa, Andrési Hof-
er, reist minnismerki nokkrum
öldum síðar.
Sigurbogin í Innsbruck.
Innsbruck hefur sinn sigur-
boga eins og Berlín og París, en
hann er byggður löngu á undan
hinum tveim, eða árið 1765. Og
hann er í rauninni ekki neinn
sigurbogi og ekki reistur til
, , , , . . ..... minningar um neina sigra —
Innsbruck á sinn sigurboga, samt ekki takn ne nna sigra í orrust- SI-gur en sv0 Hann var bygggur
um, heldur tákn mannlegs lífs með öllum þess blæbrigðum vegna allt annars tilefnis. Tilefn
frá INNSBRUCK
EFTIR
ÞORSTEIN
JÓSEPSSON
Innsbruck ber á margan hátt
menjar fornrar frægðar. í gamla
borgarhlutanum er fjöldi gam-
alla og fagurra bygginga, sem'
sumar hverjar eiga merka og
mikla sögu að baki. Þar eru
minnismerki, turnar og kast-
alar, fomar kirkjur og fagur-
skreytt hús, þröngar og dimmar
götur og víðáttumikil torg.
Frameftir öldum var borgar-
torgið í Innsbruck höfuðsam-
komustaður íbúanna. Það var
slagæð borgarinnar. Við torg-
brunninn hittust ungir og gaml-
ir konur jafnt sem karlar,
ræddu dægurmál, sögðu fréttir
eða sögur af náunganum, en
sundum hitnaði mönnum í
hamsi og urðu orðhvatari held-
ur en góðu hófi gegndL Það
gegndi ekki síðar um konur
en karla. Þá gripu verðirnir til
sinna ráða og settu kerlingamar
Elding í púðurforðann
Ýmsar meginbyggingar Inns-
bzruckborgarstóðu við borgar-
torgið, og þá fyrst og fremst ráð
húsið. Ráðhús mun hafa verið
byggt í Innsbmck fljótlega eftir
að hún var víggirt, en oftar en
einu sinni ýmist breytt, endur
bætt eða jafnvel byggð upp að
nýju. Árið 1691 skeði það óhapp
að eldingu laust niður í ráðhús
ið, en þá var púðurforði borgar
innar geymdur þar og það orsak
aði gifurlega sprengingu svo
bæði ráðhúsið sjálft og eins nær
Iiggjandí byggingar hrundu til
gninna. Það var skðmmu síðar
byggt upp að nýju og stendur
enn.
í ráðhúsinu hafa borgarstjóm
in aðsetur og hélt ráðstefnur sín
ar og fundi. Borgardómarinn
dæmdi þar sína dóma og borgar
ritarinn færði gerðir borgarráðs
inn í bækur. í sérstökum sal í
ráðhúsbyggingunni vom dans-
leikir jafnan haldnir á föstunótt
um og meiri háttar menn með
borgarréttindum máttu halda
þar brúðkaupsveizlur fyrir syni
sína eða dætur.
Gættu hlutverks klukku
Við borgartorgið stóð og
svokallaður borgartum hinn
Svipmyndir
í gapastokk á almannafæri. Við söguríkasti og þýðingarmesta
það sljákaði í þeim mesti rost- bygging í hvívetna. Hann stend
inn og þær urðu orðvarari i ur enn, en þó ekKi í sinni upp-
næsta skipti. rualegu mynd. Borgartuminn —
sá fvrsti — eyðilagðist í elds-
Alhliða samkomustaður voða árið 1368. Hann var fljót-
Borgartorgið var höfuð á- Í6gá endurbyggður, en 1669 rifn
fangastaður ferðalanga, sem til aði hann í jarðskjálfta og lá
Innsbruck komu, þar spenntu v*ð hrúni, en var þá trystur með
Þriðja grein
stjórinn gerði síðan þær ráðstaf
anir sem hann taldi þurfa
hverju sinni til að kæfa eldinn.
3450 gullslegnar
koparplötur
Gullþekjan er eitt þeirra húsa
við borgarorgið sem á hvað
lengsta sögu að baki og er í
röð skoðunarverðustu bygginga
f Innsbruck. Það var Maximilian
keisari sem lét byggja það árið
1500 og yfir innganginum er
stúka, sem er með 3450 allstór-
um gullslegnum koparplötum.
Hafði keisarinn hugsað sér hana
sem áhorfendastúku fyrir tigna
gesti við burtreiðar og aðrar
mikilvægar sýningar eða athafn
ir, sem fóru fram á borgartorg-
inu.
Önnusúlan. Hún stendur á miðri Maríu-Theresíu-götu í Innsbmck,
en sú gata er af sumum talin ein fegursta borgargata í allri Ev-
rópu. Önnusúla var reist til minningar um frækilega hetjudáð
Tírólarbúa um aldamótin 1700.
þeir ætíð frá hestunum á meðan
þeir héldu inn í eitthvert veit-
ingahúsið til að matast eða hvíl
ast. Á borgartorginu voru mark
aðir haldnir einu sinni eða oftar
í viku hverri. Ef von var tig-
inna gesta til Innsburck fór mót
taka þeirra fram þar, þar voru
burtreiðar haldnar, og ef á-
stæða þótti að gera einhvern
glæpamann eða óróasegg höfð-
inu styttri fór sú ahöfn einnig
þar fram.
járnum og vírum og seinna betr
umbættur. 1 turninum voru fang
ar geymdir um margra alda
skeið. Þar hafði og turnvörður
inn íbúð fyrir sig og konu sína.
Turnvörðurinn hafði ábyrgðar-
miklu hlutverki að gegna, og
ef hann brást þvf, eða gætti
ekki skyldu sinnar sem honum
bar, sætti hann þungri refsingu,
var jafnvel gerður útlægur.
Það féll f hlutverk turnvarðar
ins að fara upp í turninn í býti
á hverjum morgni, kl. 3 árdegis
á sumrin og kl. 4 á vetrum og
tilkynna komu hins nýja dags
með lúðrablæstri. Það var tákn
þess að tfmi væri koihinn til að
hefja störf að nýju og ekki væjá
fært að sofa lengur. Klukkan 1Ö
fyrir hádegi blés hann aftur í
lúður sinn ofan úr turninum.
Þá skyldi sezt að snæðingi, og
síðast tilkynnti hann kl. 6 að
kvöldi að vinnu skyldi hætt.
Turnvörðurinn var skyldur að
fara með vissu millibili upp í
turninn að deginum og halda
þar vörð á nóttinni ef eitthvað
óvænt bæri að dyrum, eins og
t.d. eldsvoða. Yrði hann ein
hvers staðar grunsamlegs elds
eða reyks var, bar honum að
vekja borgarstjóra óg segja hon
um fyrstum tíðindin. Borgar-
sína áður en lauk. Síðast þegar
hann kom til Innsbruck — þeirr
ar borgar sem hann unni heitar,
en nokkurri borg í ríki sínu —
var liann að vemu ;með miklu
fjjlMarliðj, En' þegar. .^ruvköm
að' bórgarhliðum dróu verðirnir
upp vindubrýr og hleyptu keis-
aranum ekki inn f borgina. Það
gerðu þeir vegna þess hvað keis
arinn var kominn í milda skuld
við gestgjafa borgarinnar og
hafði ekki sýnt lit á að borga
þær. Keisarinn varð frá að
hverfa hryggur og særður, en
skömmu síðar dó hann.
Verðmætt minnismerki.
Þrátt fyrir allt þetta voru vin
sældir hans svo miklar að Inns
ið var það að María Theresía
drottning hafði ákveðið að
halda brúðkaup Leopolds sonar
síns í Innsbruck. Þetta fannst
Innsbruckbúum að sjálfsögðu
hinn mesti heiður og í þakk-
lætis- og virðingarskyni vildu
borgarbúar á einn eða annan
hátt taka þátt í hinni væntan-
legu brúðkaupshátíð drottning-
arsonarins. Það töldu þeir bezt
gert með þvf að reisa einskonar
borgarhlið, sem brúðguminn
héldi innreið sína og föruneytis
síns í gengum þegar hann kæmi
til brúðkaupsins sunnan frá
Stalín. Það var ekki látið sitja
við orðin tóm, heldur stóðu
hendur fram úr ermum þar til
Framh. á bls. 6
•••■•••••••••••••••••«
Keisaranum ekki hleypt
inn í borgina
Maximilan keisari var ósfnx-
ur á fé og það kom honum f koll
síðar meir, enda gat hann ekki
staðið í skilum við skuldunauta
Gullþekjan, hið víðfræga hús Maximilians keisara með stúkuþaki,
hulið nær 3500 gullslegnum plötum, er talið f röð fremstu skoð-
unarverðustu og jafnframt elztu bygginga f Innsbruck. Gullþakið
sést hér efst á miðri mynd.