Vísir - 22.06.1965, Side 8

VlSIR . Þriðjudagur 22. jUu
5.
«»i
Utgetandi: Blaðaútgátan VISIR
Ritstjóri: Gunnar G. Schram
Aðstoðarritstjóri: Axel Thorsteinson
Fréttastjórar: Jónas Kristjánsson
Þorsteinn ó. Thorarensen
Ritstjórnarskrifstotui Laugavegi 178
Auglýsingar og afgreiðsla Ingólfsstræti 3
Áskriftargjald er 80 kr á mánuði
í lausasölu 7 kr. eint. — Simi 11660 (5 línur)
Prentsmiðja VIsis - Edda h.f.
Bændur og borgarbúar
Skammt er að minnast þeirra umræðna sem í vetur
áttu sér stað um stöðu landbúnaðarins í íslenzku
efnahagslífi og þá ekki sízt greiðslu útflutningsupp-
bóta úr ríkissjóði, aðallega með útfluttu dilkakjöti.
Þær uppbætur nema nú á þessu ári 184 millj. króna
eða 30 þúsund krónum á hvern bónda. Er eðlilegt
að neytendum og skattgreiðendum í þéttbýlinu vaxi
þessi upphæð nokkuð í augum. — Á aðalfundi
Stéttarsambands bænda, sem haldinn var nú um
helgina að Eiðum, ræddi landbúnaðarráðherra Ing-
ólfur Jónsson nokkuð þessi viðhorf. Kvað hann
það skoðun sína að eftir því sem ræktunin eykst og
aðstaðan batnar til búreksturs verði líkumar meiri
fyrir því að framleiða megi sauðfjárafurðir til út-
flutnings án framlaga úr ríkissjóði. Með fullkominni
tækni og vísindalegri athugun megi auka framleiðsl-
una og fá meiri arð af búunum en hingað til hafi
verið. Þannig geti framleiðslukostnaðurinn lækkað
og samkeppnisaðstaðan batnað. Gætu þá framlög úr
ríkissjóði lækkað og horfið alveg vegna landbúnaðár-
framleiðslunnar er tímar líða.
☆
Hin litla vinsæla útwarpsstöð
Radio Lnxemburg, á f vök að
verjast um þesar mundit. Stóri
bróðírinn, Frakkland, er að
gera ráðstaíanir til að ná slík
um jrfirráðum yflr útvarpsstöð-
inni, að þaðan í frá verður ekki
hægt að segja að stöðin njóti
þess frelsis eða þess að vænta
að hún geti flutt þær hlutlægu
og greinargóðu fréttir, sem hún
hefur byggt vinsæidir sínar á.
Luxemburg er eins og allir
vita sjálfstætt ríki, sem hefur
um langt skeið verið í efnahags
tengslum með Belgíu og auk
þess á síðustu árum þátttak-
andi í hinu nána efnahagssam
starfi Evrópuríkjanna.
VINSÆLASTA STÖÐIN
Yfirleitt veit fólk ekki mikið
um Luxemburg, en eitt hafa þó
flestir vitað, að þar er rekin
útvarpsstöðin Radio Luxem-
burg, sem hefur verið afar vin-
sæl um alla Evrópu. Og vin-
sældir hennar hafa byggzt á
tvennu, skemmtilegri dægur-
iagatónlist, sem unglingar um
alla álfuna hlusta á og hins veg
ar góð og hlutlæg fréttaþjón-
usta. Rekstur útvarpsstöðvar-
innar er svo tryggður með aug
lýsingum.
Útvarpsstöðin hefur verið
Y erður rödd Radio Lux-
lögguð
Franska stjórnin reynir að ná tangarhaldi
niður?
á fyrirtækinu
| þessum orðum ráðherrans felst bjartsýni, en sú
bjartsýni er á rökum reist. íslenzkir bændur hafa
sýnt það á undanförnum árum að þeir hafa verið
fljótir að taka tæknina og vísindin í þágu sína. Hjá
því verður ekki komizt, að sum árin verði um nokkra
offramleiðslu að ræða, sem selja þarf úr landi og
þá er sanngjarnt að bændur fái fyrir hana mann-
sæmandi verð. Engum er greiði ger með því að
ala á tortryggni milli sveita og bæja, þegar
slíkar aðstæður skapast. Ekki er iengra síðan
en 1960 er flytja varð inn 100 lestir af smjöri. Sýnir
það hve meðalhófið er hér vandratað. Að því verður
vissulega stefnt að útflutningsuppbætur verði sem
minnstar úr ríkissjóði. En þann hugsunarhátt ber að
varast, og þann mikla misskilning, að þar sé um ein-
hverjar ölmusugreiðslur að ræða til bænda.
Hlutverk A B
ÁJmenna bókafélagið er 10 ára um þessar mundir.
Það er ástæðá til þess að óska því til hamingju með
afmælið. Útgáfur þess náðu strax vinsældum og
hylli og flestir rithöfundar og bókmenntamenn þjóð-
arinnar hafa gengið til liðs við félagið í menningar-
starfi þess. En það er ekki aðeins að félagið hafi
þennan áratuginn gefið út 135 bækur, innlendar og
erlendar, heldur hefur það frá upphafi verið merkis
beri frjálsrai bugsunar á þessu 'landi og þeirra lýð-
ræðishugsjóna sem mikill hluti þjóðarinnar aðhyll-
ist. Þannig hefur félagið gegnt tvíþættu hlutverki á
miklum umbyltingarárum. Og það er til marks um
hve vel starf þess hefur tekizt að aldrei hefur hagur
þess staðið með meiri blóma en nú að loknum fyrstu
tíu starfsárunum.
svo mikið fyrirtæki að hún er
langtum stærri en þörf væri fyr
ir í slíku smáríki, enda er það
á allra vitorði, að íbúar 1 ná-
, grannahéruðunum, sérstaklega
í Moselle-dalnum bæði f Þýzka
landi og Frakklandi hlusta mest
á Luxemborg. Hún er þeirra
stöð, þó landamæri skilji. Á síð
ustu árum hefur sama fyrirtæk
ið svo hafið starfsemi sjón-
varpsstöðvar, en það hefur ekki
náð eins mikilli útbreiðslu og út
varpið.
MEIRIHLUTI í
HLUTAFÉLAGI
En hvernig má það vera, að
erlendir aðiljar geti náð slíku
tangarhaldi á Radio Luxem-
burg, að sjálfstæði þessa fyrir
tækis sé ógnað?
Það er einfalt mál, útvarps-
stöðin er hlutafélag og það eru
erlendir kaupsýslumenn sér-
staklega í Frakklandi sem eiga
hlutabréfin í fyrirtækinu.
Hin opinbera franska frétta
stofa Havas á 17% af hluta-
bréfunum. Frönsk bankastofn-
un Banque de Paris et des
Pays Bas á 8% og annað
franskt fyrirtæki Compteu de
Montrouge á 14%. Þá kemur
hið stóra franska sjónvarpsfyr-
irtæki CFF sem á 12%. Þegar
lagt er saman sést að þessi fjög
ur frönsku fyrirtæki eiga ein-
mitt nauman meirihluta eða
51% og de Gaulle getur því
með ýmsum aðgerðum náð
miklu valdi í fyrirtækinu.
Stærsti einstaki hluthafinn er
annars bandaríska bankafyrir-
tækið Banqué de Bruxelles.
sem á 35% hlutabréfa.
Sjálf franska ríkisstjórnin ræð-
(ur þegar yfir hlutabréfum
Havas fréttastofunnar, sem eru
S 17%. En það sem veldur Lux
emborgurum áhyggjum er það,
að frönsk yfirvöld eru að gera
ráðstafanir til að yfirtaka hluta
fé 12% það sem franska sjón
varpsfélagið CFF hefur átt. Staf
ar þetta af því að hið franska
sjónvarpsfélag sem er einkafyr
irtæki verður á næstunni að
leggja út í geysilegan kostnað
og fjárfestingu, þar sem það er
að hefja litsjónvarp. Svo virð-
ist sem það sé eitt af skilyrð-
um frönsku stjórnarinnar til
þess að veita því opinberan
stuðning, að það framselji rík
Joseph Bech hinn aldni forustu
maður Luxemborgara.
inu hlutabréfin í Radio Luxem
burg. Má geta nærri hvað þessi
þróun mála vekur miklar á-
hyggjur í Luxemborg.
SKOÐANAKÚGUN?
Hér er nefnilega ekki aðeins
um að ræða kaupsýslu. Hér
segja Luxemborgarar að anað
búi á bak við, sem þeir líta
mjög alvarlegum augum. Að-
gerðii Frakka lykta af skoðana
kúgun. Því er haldið fram, að
de Gaulle og fylgismenn hans
geti ekki þolað annað en að
fá að ráða því með öllu sjálfir
hvaða fréttir og upplýsingar
franskri alþýðu eru bomar á
borð.
Þeir hafa orðið þess óþyrmi
lega varir, að franskur almenn
ingur hlustar á Radio Luxem
burg og fær þar þann frétta
flutning sem frönsku valdhaf
arnir geta ekki þolað. Það hef
ur verið talað um það, að Radio
Luxemburg hafi haft veruleg
áhrif I frönsku bæjarstjómar-
kosningunum og de Gaulle
kenni þessari litlu útvarpsstöð
að nokkru um fylgismissi sem
Gaullistaflokkurinn varð fyrir
nú í vetur. Þvf hafi hann nú
ákveðið að láta til skarar skríða
Þegar hann hefur gripið í taum
ana, mun hann láta skipa sina
fylgjendur í stjórn og dagskrár
stjóm Radio Luxemburg. Vel
má vera, að útvarpsstöðin verði
rekin eftir sem áður með líku
sniði og áður, en þó er hætt
við að hún verði ekki svipur
hjá sjón eftir sem áður. Luxem
borgarar sjálfir munu harma
það, að rödd einu sjálfstæðu
útvarpsstöðvarinnar verði þögg
uð niður. Þeir munu lfta svo á,
að þá verði sami gaullista-áróð
urinn f allri Vestur Evrópu og
kannski hætta þeir þá sjálfir
að hlusta á sína eigin útvarps
stöð. Það er einnig ólfklegt
að Þjóðverjar og Hollendingar
muni halda trúnað við Radio
Luxemburg þegar það verður
orðið málpípa de Gaulles.
ÁHYGGJUR
SMÁÞJÓÐAR
Þannig líta menn þetta all
alvarlegum augum. Hér er i
húfi skoðanafrelsið eða hvort
allir eigi að syngja sama söng
inn. Luxemborgarar reyna að
berjast gegn þessari þróun, um
Frh. á bls. 4
nim