Vísir - 09.10.1965, Blaðsíða 9

V1SIR . Laugardagur 9. október 1965.
Í3 orgarbúar og reyndar landsmenn allir urðu
skelfingu lostnir er þeir fréttu um hið hörmulega
slys, sem átti sér stað á Langholtsvegi um síðast-
liðna helgi. Lauk þar hættulegum bílaleik þriggja
drukkinna pilta og vinkonu þeirra með dauða ungs
manns, meiðslum konu hans og leigubílstjóra svo
og meiðslum piltanna þriggja og. stúlkunnar. —
Dauðaslys í umferðinni er því miður ekki eins-
dæmi, þau eiga sér alltaf stað öðru hverju. En fá
umferðarslys hafa slegið jafn miklum óhug á fólk
og vakið það til jafnmikillar umhugsunar um um-
ferðina og unglingavandamál og þetta slys. Því
leitaði Vísir til nokkurra aðila sem hafa með að
gera unglingamái og slysa- og umferðarmál og
lagði fyrir þá eftirfarandi spurningu:
Hvað á að gera til þess að koma í veg fyrir að
slys eins og Langholtsvegarslysið endurtaki sig?

I
VúiiB og ábyrgðarleysið veldur slysumm
Sigurjón Björnsson sál-
fræðingur.
Hver stendur ekki orðvana
andspænis svo skelfilegum at-
burði og hver getur svarað því
hvernig eigi að koma í veg fyrir
atvik sem þessi. Annars skilst
mér að svarið felist að nokkru
leyti í spurningunni, því að
gera má ráð fyrir að til þess
sé ætlazt að sálfræðingur reki
afglöp þessara bræðra til upp-
eldis og bollaleggi síðan um-
bætur. Nú er mér algerlega ó-
kunnugt um þessa menn og for-
tíð þeirra. Hitt veit ég að það
er nýtilkomið ef réttarvitund
almennings telur ölvun við
akstur mikinn glæp. Enda hefur
löggjöfin tekið silkihönzkum á
slíkum yfirsjónum. Er ekki má)
að linni?
Vitaskuld væri ólíkt skemmti-
legra ef við gætum leyft okkur
milda löggjöf, sem hentar sið-
uðu fólki. En fyrst við erum
ekki á hærra stigi verður að
beita þeim ráðum sem duga.
Ég segi við og það eru ekki
pennaglöp. Án þess að ætla að
afsaka gerðir bræðranna, þá
er það líklega tilviljun að þeir
yrðu valdandi að slysinu, en
ekki einhver af öllum hinum,
sem fara líkt að. Og þá má
kannski spyrja: Er ekki eitthvað
bogið við uppeldismálin, fyrst
svo margir eru undir sömu sök
seldir: Vissulega. Hver hefur
efazt um það? Enda erum við
ósköp frumstætt og siðlítið
fólk, sem hvorki kunnum að
stjórna okkur sjálfum né böm-
um okkar. Það er hið stóra
vandamál okkar, hvemig úr því
verði bætt.
Séra Árelíus Níelsson
Þessi spuming er erfiðari úr-
lausnar en virðast kann í fljótu
bragði.
Rætumar að svona löguðum
atburðum liggja djúpt í menn-
ingarlífi eða öllu heldur menn-
ingarskorti þjóðarinnar. En
stærsta og þýðingarmesta orsök
þess að slíkt getur gerzt er það
axlaypptingarhugarfar allsherj-
ar kærulevsis okkar íslendinga,
sem kemur fram í orðunum:
„Allt í Iagi“ og: „Hann var
fullur greyið". Og síðan ekki
söguna meir.'
Það fyrsta sem þarf að gera
er auðvitað að rannsaka öll til-
drög að svona slysi, líkt og um
flugslys væri að ræða og taka
síðan ákvarðanir um varkárni í
framtíðinni samkvæmt því. En
líklega gleymast ræður fljótt og
lítið tillit verður tekið til
þeirra.
Þá kæmi fljótt í ljós að
bræðurnir i bílnum, sem á-
keyrslunni olli eru naumast ein-
ir í sökinni, heldur vafalaust
uppeldi þeirra, aðstæður og svo
áfengistízka og áfengislöggjöfin
yfirleitt. Líklega 'emm við öll
meira og minna sek f svona
slysum.
Uppeldi og efling ábyrgðartil-
finningar og virðing fyrir öðrum
yfirleitt, líðan þeirra og per-
sónuleika, gleymist bæði á
heimilum, sem hafa oft lítil tök
á börnum sínum og þá ekki
síður í skólum, sem verða að
Árelíus Níelsson
nota mestan tíma í tölur. nöfn
og málfræðisparðatining, sem
er harla fjarlægt mannlegri til-
finningu og samúðarkennd, sem
bezt mundi eflast með sögum
og söngvum.
Mér væri því efni til umhugs-
unar í heilar bækur. En svarið
átti að vera stutt og því reyni
ég að koma hér að nokkrum at-
riðum, sem gætu bætt um í bili.
1. Birtið nöfn og mýndir allra,
sem teknir eru ölvaðir við akst-
ur. Ég er á móti slíku við önn-
ur brot yfirleitt, en þetta snýr
flestu fremur að almenningi,
sem á að geta verið öruggur á
götu sinnar borgar. En fullir
menn á vélknúnu farartæki í ös
og önn borgar eru hættulegri
en tígisdýr.
2. Hækkið sektir þeirra sem
aka undir áhrifum áfengis.
3. Sviptið hina sömu ökuleyfi
í 5 ár við fyrsta brot og ævi-
langt við annað brot.
4. Gefið ekki ökuleyfi yngra
fólki en tvítugu. Unglingar,
einkum galsafengnir drengir eru
ákaflega oft kærulausir í um-
ferð og gripnir töfrum hraðans.
5. Dæmið þá, sem valda
slysum, til starfa á sjúkrahús-
um í skemmri eða lengri tíma,
einkum þar sem hjúkra þarf
slösuðu fólki.
6. Dæmið aðra, sem ekki
komast að á sjúkrahúsum eða
reynast óhæfir til starfa við
aðgerðir á brotnum bílum.
7. Hafið sérstakt sálfræðilegt
eftirlit með bömum frá heim-
ilum fráskilinna og einstæðra
mæðra.
8. Leyfið ekki yngra fólki en
tvítugu að eiga bíl eða ráða yfir
farartæki.
9. Látið þá, sem slysum
valda, kynnast högum og þján-
ingum hinna slösuau og hörm-
um ástvina þeirra og bæta þeim
skaðann persónulega, svo sem
í mannlegu valdi stendur.
10. Lokið áfengisbúðum borg-
arinnar og seljið aldrei meira en
örlítinn skammt áfengis í einu.
Meðhöndlið áfengi að öllu leyti
sem eiturlyf. Það er hið eina
hættulega eitur, sem fslending-
ar eiga í höggi við.
Egil! Gestsson Vátrygg-
ingafélaginu h.f.
Meðan ábyrgðarleysi ríkir
hjá mönnum þá er alltaf hætta

Egill Gestsson
á slysum sem þessu. Það vita
allir, að maður með fulla á-
byrgðartilfinningu sezt ekki
drukkinn undir stýri, setjist
hann undir stýri, þá er hann
ekki svo drukkinn að hann geri
sér ekki grein fyrir hvað hann
er að .gera. Ábyrgðarleysið nú
til dags virðist vera einhver
meinloka í mannssálinni og
helzt fyrir sálfræðing að athuga
hvað þar verður gert til úr-
bóta.
Slysum verður aldrei útrýmt
frekar en glæpum almennt. Það
eina, sem tryggingafélögin geta
gert, er að reyna að opna augu
manna fyrir hættunni sem staf-
ar af ábyrgðarleysinu. Með
því að stilla bílunum, pem eyði-
lögðust í Langholtsvegarslysinu,
upp á almannafæri, er reynt að
vekja menn til umhugsunar um
þessa hættu. Fólk les um slys í
blöðum og sér meira eða minna
óljósar myndir af þeim, en það
virðist ekki vera nóg. frétt-
irnar gleymast jafn óðum. Það
er áhrifaríkara að sjá bílana
svona samanklessta, það verður
þeim sem sjá, minnisstætt. Og
sjái einhver ábyrgðarleysinginn
sig um hönd og vakni til um-
hugsunar um þessi mál, hefur ef
til vill einu mannslífi verið
bjargað og þá má segja að til-
gangi okkar sé náð.
Ásbjörn Stefánsson
framkv.stj. Bindindis-
félags ökumanna.
Ölvunaraksturinn, eða drykkju
aksturinn, sem ég hefi kallað
þetta lagabrot. heldur áfram,
hér á landi og annars staðar,
þrátt fvrir lagabönn, og áróður
gegn því. Lög eru alltaf brotin,
einnig 'þau, sem mikil viðurlög
liggja við. Hvað yrði, ef viður-
lög væru engin, veit ég ekkC
en held þó að þá myndi á-
standið í heild versna að mikl-
um mun.
Drykkjuakstur hygg ég að
hafi ekki farið minnkandi hér-
lendis, þrátt fyrir allt sem á
móti honum hefur verið unnið,
en þar eru ekki allir á sama
máli, því honum hefur líka ver-
ið mælt bót, opinberlega. Ég
mun þó halda mér við það, að
hann sé eitt hið versta brot, sem
hægt sé að drýgja í umferð,
enda er hér ástæðuna að finna
fyrir sennilega vel flestum
hryllilegustu umferðarslysunum.
Að auki hafa margir umferða-
sérfræðingar erlendis fært sterk
rök fyrir því, að til drvkkju-
aksturs megi rekja miklu fleiri
tjón og slys en kemur fram i
opinberum skýrslum.
Vitanlega er brot þetta mjög
misjafnlega saknæmt, enda
sýkna öll umferðarlög. þar sem
Framh. á 6. síðu
Ásbjöm Stefánsson
sse i3esM*Bœ2a»M3in