Vísir - 12.10.1965, Blaðsíða 7

' ;
Tveir einþáttungar
að LINDARBÆ
Það hvílir einhver skemmti-
legur og liotalegur blær yfir
leiksýningunum I Lindarbæ. Þó
að húsakvnnin séu ekki stór,
eða einmitt þess vegna, skapa
þau umsvifaminni leikhúsverk-
um hóflega umgerð — þeim, sem
„týnast“ mundu í stærri salar-
kynnum. Þannig var það um
báða þessa einþáttunga, sem þar
voru frumsýndir sl. fimmtudags
kvöld, þeir nutu sín prýðisvel
þar, en hefðu lftið erindi átt á
sviðið í Þjóðleikhúsinu. Ber að
bakka bióðleikhússtjóra það
framtak, að vinna stofnuninni
nýlendu þarna, og kom það strax
í ljós í vetur leið að sú framtak-
semi hans mundi reynast vinsáel.
Því er nú einu sinni þann veg
farið, að gildi leikhúsverka fer
ekki eingöngu eftir lengd og
leikendafjölda, ef til vill er ein
þáttungurinn hnitmiðaðasta —
og um leið erfiðasta — formið
sem leikritahöfundur á um að
velja. Hefur og sumum þeirra
tekizt að skapa stórbrotin lista-
verk innan þeirrar þröngu um-
gerðar, sem hvorki leyfir útúr-
dúra né flúr, og má þar tilnefna
einþáttung írska höfundarins
Synge, „Sjávarreið“, sem frægur
er. Kannski mætti líkja einþátt-
unginum við bað, sem ferskeyt!
an hefur orðið í fslenzkum kveð
skap, og er eitthvert hið há-
þróaðasta og um leið erfiðasta
kveðskaparform, sem um getur
meðal þjóða, enda spurning
hvort að við eigum fáðaðri gim
steina ofðsins listar en þær, sem
beztar hafa verið gerðar. Það
gegnir því í rauninni furðu, að
íslenzkir leikritahöfundar skuli
ekki hafa lagt meiri rækt við
einþáttunginn en raun ber vitni,
og þó kannski ekki tiltökumál,
þegar þess er gætt að þá höf-
unda okkar, sem tekið hafa köll
un sfna föstum tökum f verki,
má að likindum telja á fingrum
annarrar handar. ,
Eflaust er það líka þess vegna,
að við erum haldnir áberandi
minnimáttarkennd gagnvart er-
lendum leikritahöfundum. Þess
ber og að gæta, áð verk þeirra
einkennast yfirleitt af þeim kost
um, sem verk okkar innlendu
höfunda skortir tilfinnanlegast
— tæknilega framsetningu og
meðferð viðfangsefnisins. Með
öðrum orðum kunnáttu, verk-
lega kunnáttu, ef þannig má að
orði komast. Sú tækni er þó ekki
nærri alltaf, jafnvel sjaldnast,
eingöngu kunnáttusemi sjálfra
höfundanna að þakka, þvf að er-
lendis fjalla þeir ekki einir um
verk sfn, þar hefur sérhvert
meiriháttar leikhús á að skipa
sérmenntuðum og sérþjálfuðum
mönnum í þeirri list að búa leik
rit fyrir svið, slípa af þvf van-
kantana og víkja því við til sem
mestra áhrifa í samráði við höf
undinn. En þess ber einnig að
gæta, að þessi framsetningar-
tækni hefur sínar hættur f för
með sér, hún getur blekkt á-
heyrendur þannig, að leiksviðs-
verk, sem í sjálfu sér er innviða
grannt villi á sér heimildir, að
minnsta kosti f bili, að vel gerð
ar umbúðir dvlji lélegan kjarna
En nóg um það.
Þetta á sér síður stað, þegar
um einþáttunga er að ræða og
þó er það til. Á svipaðan hátt og
tæknilega fullkomin stuðlun,
miðrím og annar dýrleiki getur
geft innihaldslitla ferskeytlu
landfleyga. Að vissu leyti má
segja að einþáttungur Becketts
hins írska sé dýrt kveðinn fram
setningin tæknilega fullkomin
innan hins hnitmiðaða forms.
En það verður ekki á kostnað
efnisins, síður en svo, þó að
Samuel Beckeft:
SÍÐASTA SEGUL-
BAND KRAPPS
Þýö. Indriði G. Þorsteins-
son — Leikstj. Baldvin
Haiidórsson
*
Oddur Björnsson:
JöÐLÍF
Leikstj. Erlingur Gíslason
það geti ef til vill ekki kallazt
stórbrotið. „Síðasta segulband
Krapps" einkennist fyrst og
fremst af snilli — snjallri og ný-
stárlegri hugdettu, sem höfund-
urinn vinnur með handbragði
listamannsins og hagnýtir sér
til hins ýtrasta. En — eitthvað
var það, sem fór forgörðum af
kjarna'verksins þarna í Lindar-
bæ. Þrátt fyrir viðurkennda
hæfileika og reynslu Áma
Tryggvasonar, er ég ekki viss
um að túlkun hlutverksins sé á
hans færi. Kannski er leikstjórn
og gervi líka um að kenna. Það
var undarlegt hve leikurinn af
segulbandinu komst nær kjam-
anum en gagnsvörun leikarans
á sviðinu. Það er vandi að fara
með dýrt kveðna ferskeytlu
svo að allt komist til skila, á-
herzlunar verða að vera hár-
nákvæmar, hvorki of eða van
eigi hvorttveggja að njóta sín,
snilli framsetningarinnár og
kjarninn.
Einþáttungur Odds Björnsson
ar, „Jóðlíf" er mun lausara í reip
unum en verk hins írska, en á
þó það sammerkt, að þar er um
að ræða bráðsnjalla hugdettu.
Með hana má fara á margan hátt
— og rins mundi um hugdettu
Becketts — en Oddur hefur kos
ið að taka hana léttum tökum,
og fer ekki illa á því. Það er
laundrjúg alvara á bak við
glettnina, sem á stundum virðist
helzt til skammt sótt, en hæfir
þó oftast nær mark — þó að
laust sé. Þessi einþáttungur naut
sín prýðisvel í túlkun þeirra
Þorsteins Ö. Stephensen og Bald
vins Halldórssonar og ekki sízt
fyrir þá ytri umgerð. sem Þor
grímur Einarsson hafði gert hon
um — sém er með því snjallasta,
er hérna hefur sézt, vegna ein
faldleika síns og markvissrai
glettni í fyllsta samræmi við
verk höfundarins. Leikstjórn Erl
ings Gíslasonar virðist og mjög
heppileg.
Oddur Björnsson er sá af
ungum leikritahöfundum okkar
sem mestar vonir eru við bundn
ar, að öðrum ólöstuðum. ÞácS;-
eitt, að hann'vélur sér .éinkúmt
hið tæknilega erfiða og’ jhriit-;
miðaða form einþáttún|é,fh:sj
sýnir á sinn hátt að hann veif
hvað hann yill og að hverju
hann stefnir. Það yerýur/jijörgv
um ungúm höfundi að:’¥ótákéíli/
að hann ætlar sér ekki af, ræðst
umsvifalaust í viðfangsefni, sem
hann skortir tæknilega undir-
stöðukunnáttu og þjálfun til að
glíma við. En Oddur Björnsson
gerir sér það ljóst, að enginn
nær tökum á forminu nema fyr
ir baráttu og tilraunir. Hann hef
ur þegar sýnt að hann hefur náð
miklum árangri hvað það snert-
yL" ^ i'-wf
ir, og kannski verður þess ekki
ýkjalangt að bíða, að hann telji
sig undir það búinn að höggva
stærra.
Þegar á allt er litið var þetta
ánægjulegt kvöld í Lindarbæ.
Einþáttungur Becketts stendur
fyrir sínu, þó að hann gæti not
ið sín betur. Og yfir „Jóðlífi"
Odds hvílir óvenjulegur fersk-
leiki handahófskenndrar glettni
og gamansemi ,en þó grunnt á al
naiiuviSbun f „juuiu :
vörunni. Sennilega hefði sá
ferskleiki farið forgörðum að
einhverju eða miklu leyti, ef
hann hefði tekið viðfangsefnið
fastari tökum og ekki fyrir að
svnja, að það hefði þá runnið
honum úr greipum. Hafi hann
þökk fyrir sinn hlut þetta kvöld,
sem óneitanlega vekur vonir um
annað meira.
Loftur Guðmundsson.
Arn> íryggvason í „Síðasta
segulband Krapps“.
Rauða torgið —
Framh. af bls. 3
að þvf, að það hvarf nokkru síð
ar af miðunum og hefur ekki
sézt þar síðan. Hvað hefur
gerzt, vita menn á Norðfirði
ekki svo gjörla. Konurnar sögðu
að Rússarnir væru annars sjent-
ilmenn og höguðu sér veí, ef
þeir ættu erindi í land, sem
stundum kæmi fyrir t. d. ef þeir
þyrftu að leita læknis. Hins veg
ar stendur flestum íslenzkum
sjómönnum stuggur af komu
Rússanna, sem vonlegt er, enda
þótt þeir séu frá sjálfu „móður-
velferðarríkinu"
TTppi á Þórhól er Síldarradjó.
Þar situr Haukur Ólafsson
daga og nætur og hlustar og af-
greiðir skipin, þegar þau eru
að koma inn.
í stöðinni heyrist: „Bræðsla
er full í Djúpavogi — Bakka-
fjörður er fullur1. Annar bátur
sagði: „Við höfum ekkert loforð
fyrir þræðslu, allt lokað, segir
Dalatangi". Haukur sagði, að nú
gæti hann fengið sér blund í
nótt. Annars sagði hann að ekk-
ert lát hefði verið á vökum og
vinnu hjá sér undanfarið. — Á
morgun yrði hins vegar engin
löndun né söltun og sennilega
yrði ekkert saltað fyrr en S
föstudag en þetta var á aðfara
nótt miðvikudags j vikunni, sem
leið.
Á fimnitudagskvöld undir
miðnætti var hins vegar byrjað
að salta á ný á öllum plönunum
sex. Kiljan talar um síld og
fjósaskft í sömu andrá, sem
frægt er orðið. Fólkið í velferð-
arríkinu fyrir austan var grall-
aralaust yfir hugsunarhæt'i
nóbelsskáldsins. „Hann ætti
bara að bregða sér á sfld“,
sagði fólkið.
Höfum kaupendur
Höfum kaupðndur að 2. herb. íbúðum með
ur að 3. herb ibúð með 600 þús kr. útborgun.
400—500 þús. kr. útborgun. Höfum kaupend-
Höfum kaupendur að 4 og 5 herb. íbúðum
með 7—900 þús. kr. útborgun. Höfum einnig
kaupendur að einbýlishúsum, raðhúsum eða
sérhæðum með allt að 1. millj. kr. útborgun.
TRYGGINGAR OG FASTEIGNIR
Austurstræti 10 5 hæð. Sími 24850. Kvöldsími 37272.
V í S IR . Þriðjudagur 12. október 1965.

ÞJÓÐLEIKHÚSIÐ:
\