Vísir - 26.03.1966, Blaðsíða 11

Vísir - 26.03.1966, Blaðsíða 11
t' 1SIR . Laugardagur 26. marz 1966. n Þórarinn Guðmundsson Framh. af bls. 7 mátt halda að hann væri með- reiðarsveinn Hannesar. Og Hannes Hafstein var ekki eina glæsimennið hér í bæ, sem manni verður minnisstætt frá þeim tímum. Halldór Jónsson bankagjaldkeri, faðir Péturs heitins borgarstjóra, Jón, fyrr- verandi bankaskrifstofustjóri, sem enn er á lífi og þeirra syst- kina, var með afbrigðum höfð- inglegur maður. Og þá kembdi svo um munaði af Ásgeiri Sig- urðssyni kaupmanni, þegar hann gekk um götur i gullsaum- uðum einkennisbúningi sem brezkur aðalkonsúll, með fjaðurskreyttan hatt á höfði og sverð við hlið. — En glæsileikinn getur reynzt fallvaltur eins og annað £ heimi hér. Það sannaðist á Hannesi. Góðkunningi hans, sem heimsótti hann um skeið daglega siðustu árin, sem hann lifði, hætti því, þar eð Hannes veitti honum ákúrur fyrir það í hvert skipti, að hann léti ekki svo lítið að heim- sækja sig. Mundi ekki frá degi til dags — hið lífsglaða og glæsilega skáld, sem komst þannig að orði, meðan hann var i broddi lifsins: „Að deyða sjálfan sig, er synd gegn lífsins herra ... Að lifa sjálfan sig, er sjöfalt verra“. Þáttur af Guðmundi dúllara EITTHVAÐ mun hér líka hafa verið um sérkennilega menn í þann tíð, sem þig rekur minni til. — Jú, þeir voru til. Annars man ég bezt eftir afabróður mínum úr þeim hópi, Guðmundi Ámasyni, sem landfrægur varð fyrir sfna merkilegu tónlist, dúllið, og það svo að hvort fékk nafn af öðru, listin og listamað- urinn. Gvendur dúllari, frændi minn, var nefnilega þrælmúsi- kalskur — ég get sagt þér það þvf til sönnunar, að í þjóðlaga- safni Bjama Þorsteinssonar eru nokkur Iög, skráð eftir „Guð- mundi Ámasyni úr Ámessýslu" og dúllið hans var ekki tóm vit- leysa, þó að það væri sérkenni legt. Sjálfur var hann einstakt ljúfmenni, prúður í allri fram- komu og flugnæmur — kunni utanað stólræður fjölmargra presta; dúllið kostaði 25 aura, minnir mig, en tfu aurum meira, ef stólræða fylgdi. Guðmundur var alltat nætursakir hjá okk- ur, þegar hann var á ferð í bænum, en þó kom fyrir, að hann var svo seint á ferð, að hann vildi ekki vekja upp og leitaði þá gistingar hjá Hjálp- ræðishemum. Var hann þó slikur fyrirmaður, að honum þótti það nokkur niðurlæging, sagði við móður mina, þegar hann kom inneftir til okkar að morgni, að hann hefði sofið á „herræflinura“. — Gvendi var fleira til lista lagt en dúllið, hann skrifaði einhverja þá faliegustu rithönd, sem sást f þá daga, og sfðustu ár ævinnar var hann eins konar einkaritari Símonar Dalaskálds og fóru þeir saman um byggðir. En skáldlistin var sett ofar tónlistinni f þann tfð ... og til þess að slá föstum þeim á- litsmun, lét Sfmon Gvend alltaf ganga þrem skrefum á eftir sér. Guðmundur leit líka upp til Símonar, það sanna hin frægu andlátsorð hans. Hann bar sjálf- ur legstein sinn með ámeitlaðri áletrun austur að Barkarstöðum f Fljótshlfð þrem ámm áður en hann lézt en þar bjó frændfólk hans. Svo var það í síðasta sklptið, sem hann kom þangað gestur, að hann var að klæða sig að morgni, en húsmóðirin heyrir hann segja, eins og við sjálfan sig: — Mikið skáld var Simon ... — Hvað ertu að segja, Guð- mundur minn? varð konunni að orði, og þótti það einkennilegt, er hún fékk ekkert svar, því að Guðmundur var manna kurteis- astur. Fer hún þá að gæta að hvað valdi, og sér að Guðmund- ur er dauður, svo að ekki var við að búast að hann svaraði. Einu sinni varð ég þess var að Guðmundi mislíkaði við mig. Það var eftir að ég byrjaði að leika á fiðluna, að ég sagði ein- hvem tfma við hann, að nú gæti ég „lfka dúllað" — átti við að ég gæti leikið trillur á strengina svipað og þetta hljóð var, sem hann framleiddi. Það þótti honum óvirðing. Ekki nema sjötugur! ÞÓRARINN GUÐMUNDS- SON hefur verið svo lánsamur að lifa á miklum umbrota og framfaratfmum hvað alla tækni snertir að minnsta kosti. Hann hlustaði ungur á „dúll“ Guð- mundar frænda síns, en sú list útheimti vandasamar stellingar — svæfil undir olnboga, og svo stakk listamaðurinn fingri í aðra hlustina til þess að ná ná- kvæmri tónmvndun. Eldri hlust aði hann á sjálfan Kreizler á hljómleikum í Hamborg. — Það er hámark snilldar, sem hann glevmir aldrei; vönduðustu hljómplötur með leik þess mikla meistara gera ekki bdtur en að veita nokkra hugmynd um list hans. Og nú berst talið að fjölmiðlunartækninni: — Þeirri tækni hefur fleygt ótrúlega fram, eins og við vitum, segir Þórarinn, — en samt sem áður verður það aldrei annað en niðursoðin tónlist, sem hlust- endur fá að njóta. Dósamatur af segulböndum. Um „framúr- tónlist" vill hann ekki tala, ekki láta hafa neitt eftir sér á prenti um það. Þ6 að ótrúlegt kunni að virðast, hefur Þórarinn Hfað eingöngu af tónlistinni frá þvf er hann lauk námi, seytján ára. Hann lék með hljómsveit sinni á veitingastöðum — en það var einungis sfgild tónllst, sem þeir félagar fluttu þar — Hann sýnir mér litla bók, smekklega innbundna, skrá yfir meira en 600 sfgild og létt- sígild lög, sem hljómsveit hans var alltaf reiðubúin að leika; skráin lá á hverju borði, og gestimir gátu valið sér lög, fyrirvaralaust. Danstónlistin var lfka allt önnur en nú, lansfr og valsar, dansendumir vom sam- kvæmisklæddir, vasapelafyllerí þekktist ekki, og ekki var held- ur um að ræða vínveitingar á staðnum. Og dansað fram á morgun. — Jú, vitanlega var drukkið þá, en ekki á dans- leikjum, segir Þórarinn, — það er ekki nokkur leið að koma vasapela fyrir í kjólfötum ... Tónlistarsaga okkar verður ekki skráð án þess að Þórarins sé getið sem helzta brautryðj- anda. Hann stofnaði fyrsta vísinn að þeirri hljómsveit, sem nú hefur þróazt í sinfónfu- hljómsveit okkar. Hann og Emil heitinn Thorarensen voru fvrstu tónlistarmennirnir, sem ráðnir vom að ríkisútvarpinu; léku þar fyrst tveir einir, síðan kom útvarpskvartettinn, þá út- varpssextettinn og loks út- varpshljómsveitin, og alltaf var leikið „undir stjóm Þórarins Guðmundssonar". — Þá var lengst af leikið beint inn f hljóðnemann. Ef eitthvað mistókst, þá varð það ekki aftur tekið. En það var Ifka einu milliliðstækinu færra, og tónlistin þvf lífrænni, þegar hún náði eyrum hlustenda. Því fer fjarri að hinn sjötugi fiðlari sér beiskur, þegar hann litur yfir farinn veg, þó að hann hafi oft og tíðum orðið að leggja nótt við dag til þess að geta brauðfætt sig og sína af list sinni. Lundin hefur alltaf verið létt, skopskynið glaðvak- andi fyrir þvf broslega, en án allrar græsku. Og enn iðar hann allur af glettni, þegar hann rifjar upp slfkar endurminning- ar — enda ungur enn, ekki nema sjötugur! Loftur Guðmundsson. Handknatt- leikur Laugardaginn 26. marz verða leiknir 3 leikir í 1. deild kvenna: Vfkingur—Fram, Ármann—FH og Valur—Breiðablik. 3. flokkur karla. A-riðill: Fram —Víkingur, Haukar—Þróttur. — B-riðill: Valur—Ármann. Staðan í 1. deild kvenna er þessi: Valur FH Ármann Fram Vfkingur Breiðablik Sunnudaginn 27. marz kl. 20.15 verða leiknir 2 leikir i 1. deild karla FH—Ármann og Fram—KR. Skólamótið í frálsum íþróttum Mikið fjölmenni tekur þátt í skólamótinu í frjálsum fþróttum, sem hefst á morgun f Iþróttahúsi Háskólans á Melunum. Sagði Bene- dikt Jakobsson, fþróttakennari Há- skólans, en hann er aðalhvatamað- ur að mótinu, að lfklegt væri að á 3. hundrað mundu mæta til leiks. Hefst keppnin kl. 14 með kvenna keppni þar sem 70 stúlkur taka Þátttakendur eru aðallega frá Reykjavík, en ófærðin hefur gert keppendum frá Snæfellsnesi, Ak- ureyri og víðar erfitt fyrir og ekki víst um þátttöku þeirra. Benedikt kvað mótið ákaflega erfitt viðureignar vegna fjölmenn- isins og bað hann blaðið að koma því á framfæri að það væri mikil hjálp ef fþróttakennarar fjölmenntu og aðstoðuðu við keppnina. Stefánsmót- /ð á morgun Hið árlega Stefánsmót verður haldið í Skálafelli n.k. sunnudag 27. marz og hefst mótið kl. 12 á hádegi. Nafnakall verður f KR-skál- anum kl. II f. h. Bílferðir frá Um- ferðarmiðstöðinni kl. 9 og til bæj- arins aftur strax að móti loknu. Mót þetta er minningarmót um Stef án heitinn Gfslason, einn af mörg- um frumherjum KR í skíðaí- þróttinni. Fyrsti skáli KR var að mörgu leyti til vegna dugnaðar Stefáns heitins. Mótstjóri f ár er Ólafur Nílsson og eins og venja er j9_231 er keppt f öllum flokkum, A, B, C Yj__og kvenna, og ef næg þátttaka fæst ennfremur f telpnaflokki. I þetta sinn verður keppni f drengjaflokk- um frestað þar sem unglingameist- aramótið 1966 er háð á Akureyri um þessa helgi og flest allir kepp- endur úr drengjaflokkum eru upp- teknir við keppni á Akureyri. Þar sem þetta er opið mót og boðið til þátttöku frá öðrum héruðum verð- ur þetta án efa skemmtilegt mót og Reykvfkingar beðnir að fjöl- menna f Skálafell um helgina. 42—17 33—20 26—32 17—43 Skíðaferðir um helgina Vúnbindindi nuuðsynlegt — Laugardaginn 26. marz kl. 2 og kl. 6 eins og venjulega. Á sunnudaginn er ferð kl. 9 en ekki kl. 10 eins og venjulega f Skálafell. í skfðaskálann í Hvera- þátt og keppni sveitarflokks þar dölum, iR-skálann f Hamragili, Ár- sem þátttakendur eru álfka margir. mannsskálann f Jósefsdal er farið Kl. 16 hefst sfðan keppnin f karla-1 kl. 10 eins og venjulega. Farið flokki og eru þar á annað hundrað verður frá Umferðarmiðstöðinni, keppendur. i sími 22300. Framh af bls. 8 og örgeðja ungmennura frá þvf að lenda á þeim villigötum, sem þeir vita, að áfengið svo sorg- lega oft leiðir þá út á? Vilja þeir ekki reyna eftir megni, að efla almenningsálitið fyrir kostum bindindisins? Líf mannsins er harla inni- haldslítið ef það snýst einungis um hann sjálfan. Vorkunnsemin við sjálfan sig og tillitsleysið við aðra er hættulegt mannlegu samfélagi Sjálfsafneitun og fómir við og við á þvf, sem við teljum til gæða Ilfsins, eykur lífsgildið. Væri t. d. til of mlkils mælzt að hófdrykkjumenn okk- ar tækju sig saman, einn eða fleiri og færu f nokkra mánaða eða árs bindindi? Gerðu þeir þetta, slá þeir tvær flugur f einu höggi. Þeir sýna með breytni sinni, að hægt er, ef vilji er fyrir hendi, að neita sér um þessi svokölluðu gæði áfeng- is nautnarinnar og að njóta beri áfengis með varúð ef ekki á að hljótast illt af, en um leið sann- færast þeir sjálfir um, að þeir eru ekki enn orðnir þrælar Bacchusar, geta fullkomlega haft hemil á löngun sinni f á- fengið og hlýtur slíkt óneitan- lega aö verða til þess að auka sjálfstraust þeirra og matið á manngildi þeirra. Er það sannfæring mín, að þetta bindindi þeirra yrði í mörg um tilfellum vfsir að ævilöngu bindindi. Ef þeir svo um leið legðu til hliðar fé það, sem þeir eru vanir að nota til áfengis- kaupa og verðu þvf til að bæta hag fjölskyldu sinnar og vanda- manna eða til styrktar góðum málefnum, þá fer ekki hjá því, að þeir finna það áþreifanlega, að bindindið hefur margborgað sig: aukin vellfðan kemur f stað timburmannanna og þeir hafa eflt almenningsálitlð um kosti bindindisins. Jgf læknir er sóttur til fárveiks sjúklings, sem máske er ó- málga bam og fullkominnar at- hygli er þörf til að veitt sé rétt aðstoð ti) hjálpar eða þá að krafizt er af honum að gera f skyndingu vandasama oögerð (t. d. að hjálpa konu f barns- nauð), sem krefst fullkom'nnar dómgreindar á því hvað vera skuli; myndum við þá ekki 'yíl- ast sárri gremju og kvíða ef læknirinn mætti að sjúkrabeðn- um undir sýnilegum áhrifum á- fengis? Myndi ekki sama gremj- an og óttinn gagntaka okkur ef við værum á skipi úti á rúmsjó f aftaka veðri og skipstjómar- menn væru undir áhrifum áfeng isneyzlu? En höfum við nokkurt leyfi til að láta f ljósi andúð yfir kæraleysi þessara aðila ef, við sjálf getum ekki haft taumhald á áfengisnautn okkar? Ég hefi oft verið undrandi á skoðun og háttalagi margra sjó- manna okkar f nautn áfengis. Vitað er að þeir vinna erfitt og áhættusamt starf, fjarri ástvin- um sínum og verða að fara á mis við margvisleg þægindi og skemmtanir, sem hægt er að veita sér f landi. Það er þvf ekki nema eðlilegt og sjálfsagt, að þeir þurfi að lyfta sér upp þegar þeir koma í land eftir erfiðan túr oft og tíðum. En er nokkur ánægja að því og er það ekki nokkuð einhæf upplyfting aö sitja að sumbli, óðar en komið er í Iand, með drykkjubræðrum og systram, oft og tíðum þjótandi tilgangslaust fram og aftur f rán dýrum bílum? Er þá ekki lengi verið að eyða mesninu af þvf fé, sem þelr hafa aflað sér I sveita síns andlits. Vildu þelr nú ekki prófa það við og við er þeir koma í land, að neita sér um flöskuna, en þess í stað leita sér skemmtunar t .d. f leikhúsi eða annars staðar þar sem ekki er haft áfengi um hönd, f félags skap með ástvinum trúum vin- um eða skipsfélögum og vita hvorí þeim líður ekki betur eftir slfka landvist? Ég er sannfæröur um að álit þeirra verður ekki nema á einn veg, bindindinu til öflunar. Ég skal fúslega játa það, að freistingin er mikil og birtist f margvíslega lokkandi myndum, en sigurinn er Hka mikill ef þeim tekst að yfirstfga þær og sæmandi hverjum góó- um dreng að vinna að því. J^oks vildi ég leggja þá spum ingu fyrir ráðandi menn þjóðarinnar hvort þeir ekki haldi að jákvæður árangur yrði f þessu nauðsynjamáli, bindind- ismálinu. ef fyrirskipað væri aö lfma miða á hverja þá áfengis r’ösku, er færi út úr Áfengis verzlun rfkisins. sem á væH I*tr að Varúð? Ég held að slfk n§ð- stöfun væri ti! tmTrils gagne í þessu vandmeðfama máli, seœ áfengisneyzlan óneitanlega er. Bjami Snæbjömsson

x

Vísir

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Vísir
https://timarit.is/publication/54

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.