Vísir - 20.03.1967, Blaðsíða 7

V1S19 . Mánudagur 20. marz 1967
7
„Þar sem
enginn
þekkir
mann“
ÞaÖ getur engum blandazt hugur um það, að lista-
líf á íslandi hefur tekið stórt stökk fram á við á
seinni árum, ef dæma má eftir höfðatölu þeirra,
sem leggja listir fyrir sig. Einkum hefur áhugi á
myndlist aukizt og því var það, að leitað var til
Kurt Zier, skólastjóra Myndlista- og Handíðaskól-
ans og hann spurður að því hver væri staða ís-
lenzkrar myndlistar í dag.
Kurt Zier skólastjóri Myndlista- og Handíðaskólans.
— Það sem einkennir mynd-
list íslendinga nú á dögum er,
að hún er fjölþætt. Uppi eru
ótal stefnur og því ósamstæð-
asta skipað saman. Þessar fjöl-
mörgu ólíku stefnur koma al-
menningi ókunnuglega fyrir
Ísjónir, aðallega vegna þess, aö
ekki er hægt að sjá aö hversu
miklu leyti hver stefna eöa stíll
Iy er miöað við eitthvað, sem áöur
0 . var og er leyst af hólmi af þess-
jj um nýju stíltegundum, t. d.
” myndi vera örðugt fyrir leik-
húsgesti að skilja Ionesco eða
Genet, ef þeir gera sér ekki
grein fyrir, að þar er um bylt-
ingarkenndar tilraunir að ræða
þar sem ráöist er á eldri stefnur,
sem að þeirra dómi eru orðnar
innantómar og þýðingarlausar.
Þannig er þaö einnig í myndlist-
inni. Raunsæisstefnu endurreisn
artímabilsins er varla hægt aö
skilja til fulls, ef maður veit ekki
að hún leysti af hólmi hina got-
nesku list. Hvaða uppgötvanir
impressionisminn hafði að færa
okkur verður okkur Ijóst, ef við
gerum okkur í hugarlund hvað
hann réöist harkalega á hina
dimmu akademisku list á fyrri
helming 19. aldar, en ljósadýrk-
un impressionismans er aftur á
móti leyst af hólmi af hinum
formstrangari kúbisma o. s. frv.
Þannig kemur í ljós, að hver
stefna er svar við einhverju, sem
var á undan.
Það sem einkennir afstöðu al-
1 mennings til listar á íslandi er,
i að hér vantar næstum öll milli-
stig og þar af leiöandi mæli-
kvaröa til að skilja samhengi
stefnanna á milli og meta gildi
þeirra, enda ekki furðulegt
vegna þess að myndlist er ung
hér á landi. Sem sagt, það er
mjög eðlilegt, að hér á landi
ríki öryggisleysi í að dæma nú-
tímamyndlist því að dómgreind
í þessum efnum grundvallast aö
sjálfsögðu á þekkingu. Margt
• VIÐTAL
DAGSINSj
þeirrar úlfúðar, sem stundum er
hér l umræðum um list stafar
einmitt af því, aö i stað þekk-
ingar kemur huglægt sjálfræði
i listsmekk og þetta þekkingar-
leysi skapar aftur á móti það,
sem ég hef stundum kallað list-
rænt „no-mans land“, takmarka
lauss subjectivisma. Þegar ég
nefni þetta „no-mans land“ eða
aldeyðu, þá dettur mér í hug
visa, sem segir skilmerkilega
hvað átt er við.
„Þar sem enginn þekkir mann
þar er gott að vera
því að allan andskotann
er þar hægt að gera“.
Þannig sjáum við, að margur
maðurinn tileinkar sér einhverja
stefnu í nútímalist án þess þó,
að hann geti sannfært okkur
um, að þessr „nýi stfll“ hans sé
árangur af andlegu uppgjöri
hans við sinn tíma. Sem eðli-
legt er, er æskunnar freistað,
aö leggja út 1 slíkt, en ef hún
telur Picasso, Matisse og Braque
úrelta hvað þá um Rembrandt,
Vermeer og Delacroix ? Með öðr
um orðum, þaö er auðvelt að
vera róttækur, ef þekkingu
skortir.
— Á þá að leggja hömlur á
persónulega túlkun listamanns-
ins ?
— Listaverk er að sjálfsögöu
sönn og rétt túlkun á persónu-
leik listamannsins, en persónu-
leiki listamannsins þarfnast
þroska og menntunar, þekking-
ar, innsæis og lífsreynslu, ef
tjáning hans í listaverki á að
auðga líf okkar. Listin á að vera
tjáning persónuleikans, en þá
þarf persónuleikinn aö vera til.
Ekkert er aumlegra en að sjá
listamenn, sem eru vel gefnir af
náttúrunnar hendi gefa sig á
vald einhverri tízku vegna þess
ag þá skortir menntun til að
sjá í gegn um tízkufyrirbrigðin
og þeir skilja ekki spurn. þeirar
tíma, gefa vitlaus svör út í
bláinn. Ómenntaður listamaður
getur ekki tekiö þátt í hinum
miklu samræðum um tilveru
okkar
— Hvað er þá til lausnar ?
— Sem betur fer er áhugi
almennings hér fvrir list stað-
reynd, sem ekki veröur á móti
mælt. Mikið er til af listaverk-
um á heimilum, meira en ég
þekki til annars staöar, og marg
ir eru fúsir að hjálpa ungum
listamönnum. En hitt var og
veröur alltaf aðalatriðiö, að list-
inni er hjálpað mest með því, að
gott listaverk bætist við. Ég I-
mynda mér ekki, að það þýöi
aö útskýra listina meö almenn-
um reglum eða að þaö dýpki
skilning manna á listinni, heldur
hitt, að kynna frábær listaverk.
Hvað sönn list er veröur aðeins
dregig af listaverkinu sjálfu og
allar almennar reglur eða um-
ræöur um þessi mál grundvall-
ast á tilvist þeirra. Þó má ekki
vanrækja eitt og þaö er mennt-
un á sviði myndlistar.
— Menntun er þá nauðsynleg-
ur grundvöllur fyrir skapandi
listamann ?
— Eftir því, sem greint hefur
verið að framan ætti að vera
ljóst (ef ég má leyfa mér, aö
setja þetta fram á svo einfaldan
hátt) aö þaö eru 3 atriði, er gera
listamann. Þaö fyrsta eru gáfur
hans og listrænir hæfileikar,
sem enginn skóli getur veitt að
vísu, í öðru lagi á listamaðurinn
aö læra sitt handverk og þann
lærdóm getur skólinn veitt hon-
um og í þriðja lagi verður aö
mennta verðandi listamann þann
ig, aö hann geti fylgzt með öllu,
sem er að ske á sviði menningar
lífs og menntunar Sem dæmi
mætti nefna, aö engum myndi
láta sér detta í hug, að blanda
sér inn í umræður um læknis-
fræðileg málefni, ef hann hefði
ekki sérþekkingu til að bera, en
á sviði myndlistar gegnir allt
ööru máli eins og hver maður
veit.
— Áður hefurðu minnzt á
það, að fólk almennt geri sér
ekki grein fyrir nútímamynd-
list ekki sízt vegna þess, aö
tengiliðina vanti hér á landi i
myndlistinni hvemig á þá aö
brúa bilið ?
— Hér væri kannski tilefni
að benda á það, að hér er mik-
ilvægt hlutverk listgagnrýni.
Hún á að leiðbeina, lýsa sér-
kennum einstaks listamanns og
fá fólk til að skilja samhengi
nútímalistar við heimslistina. I
því sambandi væri afar mikil-
vægt að fá góöar sýningar til
landsins. Til þessa hefur hlutur
myndlistar verið afskiptur, þeg-
ar fjölmiölunartækin, blöð, út-
varp, bíó og nú sföast sjónvarp
hafa tengt saman ýmsa þætti
menningarlífs annarra landa og
miðlaö okkur. Allt þetta er þátt-
ur í aö glöggva skilning Islend-
inga á sjálfum sér, hverjir ís-
lendingar em og hverjar aðrar
þjóðir eru. Þarna á myndlistin
einnig að eiga hlut að máli.
íslenzk myndlist á vafalaust
mikla framtíö fyrir sér og verð-
ur eins mikilvægur þáttur í
menningu þjóðarinnar og t. d.
bókmenntimar hingaö til.
*