Vísir - 15.04.1967, Qupperneq 2

VERÐUR ÞAÐ FRAM EDA FH?
FH og Fram, andstæð
ingarnir í 1. deildinni í
handknattleik hittast
enn- einu sinni annað
kvöld í Ieik, — og nú er
enn barizt um fyrsta
sætið í þessari vinsælu í-
þróttagrein. Það hafa
þessi lið reyndar gert
undanfarin ár, og síð-
ustu þrjú árin hafa þau
leikið úrslitaleiki um sig
urinn, og aldrei hefur
munað miklu á liðunum.
FH var raunar „búið að sigra“
í 1. deild snemma í þessu móti,
a. m. k. var þaö hald manna,
en þá komu tveir leikir með
tapi eftir langvarandi sigur-
göngu. FH hitti á slæmt
tímabil í leik sínum, og þar
með var Fram aftur komið i
eltingaleikinn eftir sigurinn á-
samt Val og Haukum, sem helt-
ust siðar úr lestinni.
Og nú standa Fram og FH
eftir ein á tindinum og berjast
um það hvoru ber Islandsbikar-
inn í ár. Undanfarin tvö ár
hefur FH hlotnazt sá heiöur, en
hvað gerist nú? I fyrra vann
FH nokkuð örugglega í auka-
leik við Fram með 21:16. Árið
þar áður vann FH með miklum
yfirburðum, þó leikimir við
Fram væru alltaf hreinustu
„hrollvekjur“. FH vann þá það
afrek að vinna alla leikina í
deildinni, hlaut 20 stig, Fram
næst méð 12. Árið 1963 vann
Fram hins vegar og fékk 18
stig, Víkingur fékk 15 og FH 12.
Það er erfitt aö geta nokkuð
til um hvernig fara muni annað
kvöld, en sjón mun verða sögu
ríkari og það er raunar hægt að
lofa því, að menn munu fá góð-
an handknattleik og spenn-
ing fyrir aurana í þetta skiptið.
FH hefur komizt yfir það slæma
tímabil, sem hrjáði leikmenn,
þegar keppt var við Hauka og
Víkinga, en Framarar eru farnir
að sækjast mjög eftir hinum
fagra verðlaunagrip — og ef-
laust mun Gunnlaugur Hjálmars
son gera sitt til að krækja í
íslandsbikarinn í fyrsta sinn á
sínum langa og stranga hand-
knattleiksferli.
I kvöld fara fram úrslita-
leikir í mfl kvenna milli FH
og Vals og í 2. flokki karla,
en þar er Fram á sjónarsviðinu
enn einu sinni. F'ram og Valur
leika þama um sigurlaunin, en
Fram hefur möguleika á sigri i
öllum karlaflokkunum, hefur
þegar unniö 3. flokk og 1. flokk.
1 2. flokki kvenna hefur KR
sigrað og í 2. deild flyzt Breiða
blik upp. Fyrri leikurinn á
sunnudagskvöldið er milli Hauka
og Ármanns.
Lokadansleikur hand-
knattleiksmanna
| VALSMENN munu standa fyrir ,
lokadansleik eftir leikina á 1
sunnudagskvöldið í Lidó. Þar [
| verða meisturunum í meist-.
i araflokkum karla og kvenna af-
1 hent verðlaun, en sitthvað verð '
| ur þama til skemmtunar.
Dansinn mun duna til kl. 2 1
1 um nóttina og eflaust veröur (
| mikið mjör hjá handknattleiks- 1
i fólkinu eins og verið hefur á |
[ svipuðum samkomum undanfar ,
•in ár.
Knútur Bruun hdl.
Lögmannsskrifstofa
Grettisgöto 8 II. h.
Sími 24940.
Greinargerð Meistara-
sambands byggingamanna
Meistarasamband bygginga-
manna hefur sent Vísi eftirfarandi
greinargerð um byggingakostnað
og söluverð íbúða og um Keldna-
holtsmáliðt
V
undanförnu hafa orðið allmik-
il blaðaskrif vegna annars veg
ar upplýsinga um kostnaðarverð í-
búða í fjölbýlishúsi, sem bygginga-
samvinnufélag eitt í Reykjavík er
að reisa, en hins vegar vegna af-
skipta Meistarasambands bygginga
manna f Reykjavík, af starfsemi
málarameistara frá Keflavík í bygg
ingu Rannsóknastofnunar landbún-
aðarins að Keldnaholti. 1 því til-
efni telur Meistarasamband bygg-
-'ngamanna rétt að vekja athygli
almennings á ýmsum atriðum þess
'’ra mála, sem ekki hefur verið
’-aldið á lofti, en ættu að geta orð-
ið til þess að leiðrétta ýmsar rang-
cærslur og missagnir, sem fram
liomið á oninberum vettvangi.
'‘•’nningakostaður og söluverð
•'búöa.
Um langt skeið hefur verulega
/nkil eftirspurn verið eftir hús-
ði hér í Reykjavík og hefur sá
'Hrspurnarþrýstingur að mestu
'ðið verðlagi á íbúðarhúsnæði og
•aldið því, að kostnaðarverð eitt
' ~fur ekki ráðið söluverði íbúða.
'ttur byggingameistaranna í verö-
'.dun íbúða á almennum mark-
er óverulesur on tilhæfulaust
'^aka þí um stórfellda okurstarf
•emi o.s.frv. eins, og fram hefur
' ~mið. Að svo miklu leyti sem auk
1 framboð á húsnæði gæti orðið
'] lækkunar á almennu markaðs-
erði, hafa byggingameistarar al-
' ei látið sinn hlut eftir liggja, en
á’ hinn bóginn hefur þeim fremur
Kótt að þeim væri ekki sköpuð að-
faða til þess að byggja eins mik-
:ð og þeir hefðu sjálfir kosið.
Ein meginorsök þessarar miklu
umframeftirspurnar eftir húsnæði
er verðbólguþróun undanfarinna
ára og áratuga. Allir þeir, sem
komast yfir einhverja peninga
kappkosta að festa þá í húsnæði,
enda hefur reynslan sýnt, að það
er öruggasti sparnaðurinn og þar
verða peningamir ekki verðbólg-
unni að bráð. Og sú staðreynd að
eftirspurnin eftir húsnæði hefur
“rið miklu meiri en framboðiö
hefur gert það aö verkum, að þeir
sem hafa viljað eignast húsnæði,
hafa orðið að borga meira en beint
kostnaðarverð. Þetta er ekki vegna
þess að byggingameistarar hafi
gert „samsæri" eða myndaö sam-
tök til þess að ná óréttmætum
hagnaði, heldur fyrst og fremst af-
leiðing verðmyndunar á frjálsum
markaði.
Ibúöasöilur þeirra byggingameist-
ara, sem fengið hafa lóðir undir
fjölbýlishús, hafa yfirleitt farið
þannig fram, að byggingameistar-
arnir hafa selt íbúðifnar fyrirfram
vegna rekstursfjárskorts, þegar
byggingaframkvæmdir eru á byrj-
unarstigi. Yfirleitt eru fbúðirnar
seldar tilbúnar undir tréverk en
sameign oftast fullfrágengin, bæði
utanhúss og innan. Byggingatími
íbúðanna er alllangur 1-1 ár, en
á þeim tíma fer raunverulegur
byggingakostnaður hækkandi, bæði
efni og vinna og öll opinber gjöld,
sem greiða þarf, þannig að áætlað-
ur hagnaður byggingameistaranna
hefur oft runnið út í sandinn. En
hvert hefur hagnaðurinn þá farið?
Til viðskiptamanna byggingameist-
nrans, sem seldi á föstu verði? Og
hverjir eru þessir viðskiptamenn?
Það eru annars vegar þeir, sem
vantar húsnæði, einkum ungt fólk,
sem með dugnaði og sparsemi og
lánamöguleikum hjá Húsnæðismála
stjórn og e.t.v. lífeyrissjóði geta
eignazt eigin íbúð. Þetta fólk
kaupir oftast fbúðir tilbúnar undir
tréverk þar sem það getur ráðið
hraða lokaframkvæmda við fbúðirn
ar eftir efnum og ástæðum. Hins
vegar eru það fjármálamenn, sem
komið hafa auga á, að þeir geta
hagnazt á vinnu byggingaiðnaðar-
manna og vaxandi verðbólgu. Ef
nákvæm athugun færi fram á íbúða
viðskiptum undanfarinna ára,
mundi koma í ljós hversu ótrú-
lega stóran þátt þessir menn eiga
í umframeftirspurninni eftir íbúð-
um. Byggingamenn þekkja þess fjöl
mörg dæmi, að þeir sem hafa
keypt íbúðir í smíðum af bygg-
ingameisturum hafa selt þær aftur,
jafnvel áður en þær voru afhent-
ar, fyrir verulega hærra verð en
byggingameistarinn seldi þær upp-
haflega fyrir.
Þaö er rétt, að það komi skýrt
fram, að fleiri aðilar en bygginga-
meistarar byggja íbúðir til þess að
selja. Viö úthlutun lóða undir fjöl
býlishús í Fossvogi sumarið og
haustið 1966 fékk enginn bygginga-
meistari lóð, en hins vegar var
farið út á þá braut að úthluta allt
að 6 einstaklingum lóð undir eitt
stigahús. Menn geta hugleitt á
hvaða verði þessir aðilar mundu
selja íbúðir sínar, ef svo færi, að
þeim litist ekki á að setjast að í
húsinu. Við úthlutun lóöa undir
fjölbýlishús í Árbæjarhverfi sumar
ið 1965 fengu byggingameistarar og
fyrirtæki þeirra lóðir undir 46
stigahús, en aðrir aðilar, félög og
einstaklingar, lóðir undir 58 stiga-
hús. Það er síðan orðið ljóst, að
þessir einstaklingar og félög fengu
margir lóðirnar eingöngu til þess
að selja íbúðirnar, sem þar voru
byggðar. Það er óþarfi að geta þess
að þær fbúðir voru að öðru jöfnu
ekki seldar ódýrar en hliðstæðar
íbúðir, sem byggingameistarar
höfðu byggt. Við úthlutun lóða und
ir fjölbýlishús við Kleppsveg árið
1964 fengu nokkrir einstaklingar
lóðir undir stigahús. Vitað er, að
þær íbúðir hafa verið boðnar til
sölu og seldar á sízt lægra verði
en hliðstæðar íbúðir byggðar á
sömu slóðum af byggingameistur-
um.
Allt ber því hér að sama brunni.
Markaðsverð á íbúðum í Reykja-
vik ákveðst af framboði og eftir-
spurn, um samtök meistara til að
halda uppi verði er ekki að ræða,
því að fjöilmargir aðrir aðilar hafa
fengið tækifæri á undanfömum ár-
um til þess að byggja og selja fbúð
ir á frjálsum markaði í samkeppni
við byggingameistarana.
Keldnaholtsmálið.
1 lögum Meistarasambands bygg
ingamanna í Reykjavfk eru ákvæði
um að félagsmönnum f sambands-
félögum Meistarasambandsins sé ó-
heimilt að vinna iðnaðarvinnu ’
byggingum á félagssvæðinu, þar
sem jafnframt eru starfandi meist-
arár, sem utan sambandsins standa
Með þessu ákvæði reyna meðlimir
Meistarasambandsins að tryggja
sér forgang að verkum á félags-
svæðinu. Hliðstæð ákvæði er að
finna í lögum verkalýðsfélaganna,
en auk þess tryggja þau oft for-
gangsrétt meðlima sinna til vinnu
á ákveðnum svæðum með samn-
ingum við vinnuveitendur um, að
þeir ráði ekki til sín aðra en meö-
limi verkalýðsfélaganna. Afleiðing
af slíkum samningum hér í
Reykjavík kemur m.a. fram í þvi,
að verkamenn, sem búsettir eru ut-
an Reykjavíkur, geta ekki fengið
vinnu nema þeir gerist meðlimir f
verkamannafélaginu Dagsbrún.
Hliðstæð dæmi má nefna um fjöl-
margar aðrar stéttir. Enda þótt
enginn dragi f efa rétt sérhvers
þegns þjóðfélagsins til þess að
vinna hvar sem er á landinu, er
sá réttur þó engu að síður oft tak-
mörkunum háður vegna samninga
og samþykkta ýmissa og honum oft
óskyldra aðila.
Afskipti Meistarasambandsins af
málarameistaranum frá Keflavík
stöfuðu eingöngu af framangreindu
ákvæði í lögum Meistarasambands-
ins en stóðu í engu sambandi við
þá staðreynd að tilboð hans í verk
ið var um 30% lægra en tilboð
nokkurra málarameistara í Reykja-
vík. Þess eru mörg dæmi, að verk-
takar utan Reykjavíkur hafa tekið
að sér verk á Reykjavíkursvæðinu
og hefur Meistarasambandið ekk-
ert við það að athuga svo framar-
lega sem þessir verktakar hafa
virt og farið eftir kjara- og mál-
efnasamningum þeim, sem gilda á
vinnumarkaðinum í Reykjavík. Á
hinu er rétt að vekja athygli, að
mismunurinn á tilboðaupphæðun-
um stafar ekki af því, að reykvísku
málarameistararnir ætluðu. að
verða sér úti um óréttmætan gróða
eins og látið hefur verið í skína,
heldur aðallega af þvf að útboðs-
og verklýsingar voru afar ófull-
komnar og Reykvíkingarnir fengu
allt aðrar upplýsingar um fram-
kvæmd verksins en Keflvíkingur-
inn, þannig að í rauninni var um
tvenns konar gerólfk tilfooð að
ræða og gersamlega ósambærileg.
Meistarasamband bygginga-
manna harmar, að opinfoer stofnun,
Innkaupastofnun rikisins, sem ætti
að hafa talsverða reynslu 1 gerð
útboðs- og verklýsinga, skuli ekki
vanda betur til útboðslýsinga en
raun er á. Sem dæmi um hve ger
ólíkar forsendur lágu að baki til-
boðunum má benda á, að Keflvík-
ingurinn reiknaði með að mála
þyrfti 1117 ferm. af veggjum og
tæplega 625 m af gluggum en Reyk
víkingarnir reiknuðu með 1508
ferm. af veggjum og tæplega 940 m
af gluggum. Margir aðrir liðir í til-
boðunum voru ekki sfður ólfkir
en allt stafaði þetta af þvl að
bjóðendur fengu ekki sömu upp-
lýsingar. Allt tal um að Melstara-
sambandið hafi efnt til ,,verkfalls“
meistara við bygginguna1 til þess
að þvinga Innkaupastofnunina til
þess að taka allt of háu og ósann-
gjörnu tilboði málarameistara 1
Reykjavfk eru því algerlega stað-
Iausar fullyrðingar.
Varðandi útboð og tilboð al-
mennt má geta þess, að Meistara-
samband byggingamanna hefur um
margra ára skeið unnið að þvi að
reglur verði settar um þau mál og
átti m.a. þátt í því, að viðskipta-
málaráðherra skipaði nefnd árið
1959 til þess að semja slíkar regl-
ur. Nefndin mun hafa lokið störf
um á sfðasta ári, þótt reglumar
hafi enn ekki séð dagsins ljós.
Nýtt símanúmer
81165
Málarameistarafélag Reykjavíkur Skipholti
70
I
i ______________
!
FÓSTRUR
Lærðar fóstrur óskast að sumardvalarheim-
ilum Rauða krossins. Laun samkvæmt gild-
andi samningi. — Uppl. á skrifstofunni
Öldugötu 4.