Vísir - 09.12.1967, Qupperneq 5

V í VIR. Laugardagur 9. desember 1967.
Aðventa
j^ýársdagar eru margir í heimi
okkar. Einu sinni byrjaöi
nýtt ár í október. Gyðingar og
grísk-kaþólskir eiga sinn sér-
staka nýársdag. Svo mætti lengi
telja. Ekki er ósennilegt, að það
fari framhjá mörgum, að kirkj-
an á sinn eigin sérstaka nýárs-
dag. Það er fyrsti sunnudagur í
aðventu — jólaaðventu.
Aðventa er latneskt orð og
þýðir koma. En hvað er þá
koma? Er það eitthvað nýtt, sem
gerir tilveru okkar betri og ör-
uggari? Eða er aðeins um endur-
tekningu hins gamla að ræða?
Jú, wissulega er þaö endurtekn-
ing hins gamla. En við vitum
líka, að margt af hinu gamla er
með því verömætasta, sem við
eigum, og oftar það, sem við
sfzt af öllu vildum án vera, og
er alltaf eins og nýtt. Á ég þar
m. a. við mestu verömæti mann-
lífsins: trúna vonina og kær-
leikann. — Kærleikann milli
tveggja manneskja. Vonina, sem
líkja má við hinn óendanlega
sjóndeildarhring á hafinu, þar
Þann 27. okt. 1963 voru tveir
guðfræðingar vígðir til prests i
Skálholtskirkju. Þá voru liðin
rúmlega 167 ár frá síðustu
j 'prestsvígslu í Skálholti, er dr.
Hannes Finnsson vígði séra
Bjama Amgrírhsson til Mela í
Melasveit. Það var 5. iúní 1796.
Annar þeirra er hlaut heilaga
vigslu í Skálholtskirkju um vet-
' umætur fyrir 4 árum var sr.
Lárus Þ. Guðmundsson í Holti
í Önundarfirði.
Sr. Láms er Vestfiröingur að
ætt, f. á ísafirði 16. mai 1933,
varð stúdent 1955, en lauk guö-
fræðiprófi sama haust og hann
tók vígslu.
Sr. Lárus tók mikinn þátt í
félagsmálum 'á námsárum sín-
um og heima í Önundarfiröi
; hefur hann haft umsiðn með
sumardvalarheimili bama i
heimavistarskólanum í Holti.
Kona sr. Lámsar er Sigurveig
Georgsdóttir.
Kirkjusíðan i dag flytur að-
ventuhugvekju eftir sr. Láms i
HoltL
sem eitthvað er alltaf að koma
í ljós,' allt frá sjálfri sólinni,
sem hrekur myrkrið á flótta, til
skipa, sem koma hlaðin nauð-
synjum, sem okkur vanhagar
um. Og trúna, sem lýsir okkur
dag og nótt.
Hin smærri ljós leiftra og
blika, en brátt brenna þau öll
út. En mannlegur máttur fær
ekki slökkt hin himnesku ljós.
Og aðventan boðar Hann, sem
um er sungið: „Hvað er það
ljós, sem ljósið gerir bjart..
og ennfremur spyr sálmaskáldiö
og svarar:
,-,Hvað er þitt ljós, þú varma
hjartans von,
sem vefur faðmi sérhvern
tímans son ?
Guðs er það ljós
Heiðingjar ímynda sér að guð-
imir séu óvinveitt öfl, sem
mennimir nálgist skríðandi á
fjómm fótum og feli sig fyrir,
ef möguleiki er. En til Guös get-
um við komið ódulin og án þess
að felast. En ef við krjúpum,
þá er það hvorki til þess aö
felast né skríða, heldur til þess
að auðsýna auðmýkt okkar og
lotningu fyrir guðdómlegu valdi
Hans.
Eftir nýársdag kirkjunnar
.koma hátíðirnar ein af annarri.
Fyrst koma jólin með Jesúbarn-
ið í jötunni. En síðar koma svo
páskar og hvítasunna með gjafir
Frelsarans og Heilags anda til
okkar mannanna. Þannig líður
kirkjuárið til biessunar fyrir okk
ur öll. Þess vegna gerum við
rétt í því að safnast saman f
guðshúsi til þess að heyra fagn-
aðarboðskap sérhvers sunnu-
dags, er flytur okkur hverjum
og einum góðan boðskap, sem
við getum ekki veriö án, ef við
viljum lifa góðu og hamingju-
sömu lífi .Síðan getum við ein
eða í samfélagi viö ástvini okk-
ar notið leiðarljóss blessunar-
orðanna. Þessi orð hafa hljómað
yfir söfnuð Guðs í þrjú þúsund
ár. Fyrst yfir ísrael, guðs út-
valda þjóð, og síðan í hinum
nýja sáttmála: „Drottinn blessi
þig og varðveiti þig.. “ Við
skulum geyma þau vel í minni!
Viö skulum ekki geyma þau
eins og fróma ósk mann, til
annars, heldur sem h“iiagt Guðs-
orð, sem er talað beint til okk-
ar af honum sjálfum. Þetta leys-
ir okkur samt ekki frá því, að
deila kjörum með þeim heimi,
sem við lifum í og slær okkur
svo oft með nístandi vetrar-
kulda sínum, heldur á þetta að
áminna okkur og fullvissa um,
að Jesús, sem er Guð sjálfur í
mannlegri mynd, er með okkur
alla daga.
Nú er nýársdagur kirkjunnar
nýlega um liðinn. Allt hið ytra
form mannlífsins stefnir nú að
jólum. Listamenn hafa frá ó-
munatíð túlkað og tjáð jólin
með orði, í tónum, í Ijóði og lit-
um. Við þekkjum fjölmargar lýs
ingar eða tjáningar á atburði
jólanna, sem listamenn á öllum
tímum hafa gert. pftast er mið-
depillinn í þessum tjáningum
litla Jesúbamið f fangi Maríu
meyjar. Ósjaldan er það Betle-
hem, fæðingarstaður Jesú, sem
er fyrirmynd listamannsins. En
það rifjast upp fyrir mér að ég
sá einu sinni mynd eftir nútíma-
listamann, sem lýsir á sinn hátt
samtfð sinni dagana fyrir jólin.
Myndin er af hraðferð, er
geysist áfram inn I desember-
Holt í Önundarfirði hefur
jafnan verjð i fremstu röð ís-
lenzkra prestssetra og hafa set-
ið þar margir merkisklerkar.
Árin 1582—1635 var séra
Sveinr. Símonarson prestur i
Holti. Kona hans var Ragn-
heiður, dóttir Staðarhóls-Páls.
Þau voru foreldrar Brynjólfs
biskups.
Þannig segist Espólin frá :
„Ragnheiður varð léttari um
haustið (1602), hinn 14. dag
septembermánaðar á föstudag,
um miðjan aftan, og ól svein og
var sá nefndur Brynjóifur. Ragn
heiður var mikill kvenskörung-
ur, vitur, örlát og höfðingja-
djörf. Sveinn prestur var og
hinn mesti merkismaður í allri
hegðan, hvort sem hann var
ódrukkinn eður eigi, að því er
í fræöibókum segir ...“
Núverandi kirkja í Holti er
timburkirkja, reist um 1870, en
múrhúöuð utan árið 1937. —
Eins og myndin ber með sér,
skýlir þróttmikill trjágróður
helgidómi önfirðinga.
nóttina. Vagninn er yfirfullur
af farþegum, sem ætla að njóta
jólahelgarinnar. .Það er farið
eins hratt og frekast má. Hvorki
vagnstjórinn eða farþegamir
veita þvi athygli, vegna hraðans.
að vagninn er einmitt nú aö
fara framhjá viðkomustað, sem
merktur er stórum stöfum Betle-
hem.
Menn veita því heldur ekki
athygli, að á viðkomustaðnum
er komið fyrir mynd af Maríu
mey með Jesúbamið ..
Við fáum það á tilfinninguna,
aö við séum sjálf ein af farþeg-
unum í vagninum, er við stönd-
um frammi fyrir þessari nýtízku-
legu jólamynd, því að vikumar
fyrir jólin, aðventuvikumar, er-
um við svo algjörlega upptekin
við þaö, sem við svo fallega köll
um „jólaundirbúningur" Um-
stang og amstur margra okkar
kemur algjörlega heim og sam-
an við hugmynd listamannsins,
er liggur að baki jpyndarinnar
um fleygiferö mannanna fram
hjá Betlehem, þar sem myndin
er af barninu og móöur þess
Raunverulegt innihald og boö-
skapur jólanna glatast svo oft,
vegna hraöans, ef hraðferðin
nemur ekki staðar.
Jafnframt þessu á myndin að
áminna okkur um að hugsanlegt
sé, að mjög áríðandi boðskapur
eöa tilkynningu sé komið fyrir
á einum viðkomustaðnum, til-
kynningu, sfem eigi alvarlegt er-
indi til hinna verömætu manns-
Iífa ,sem í vagninum eru. Á ný-
hafinni ferð okkar inn i kirkju-
árið skulum viö ekki láta til-
kynninguna á Betlehemstöðinni
fara framhjá okkur, því aö
áframhaldandi hamingjuleg ferö
er undir því komin, aö við stönz
um ,í Betlehem.
Þar ( nágrenninu hljómuöu
orð engilsins, og þau hljóma þaö
an enn til okkar kynslóðar:
..Sjá ég boða vður mikinn fögn-
uð . . Yður er í dag Frelsari
fæddur".
Guð hefur opinberað okkur
kærleika sinn á margan hátt, en
augljósast með baminu í Betle-
hem, sem síðar kenndi okkur
bænina „Faðir vor“. Þess vegna
eru jólin lofsöngur — einnig
til þessa föðurkærleika.
Það, sem hirðarnir áttu að
hafa til marks, hina heilögu nótt
var að þeir áttu að sjá hið ótrú-
lega, lítið lifandi bam, reifaö
og liggjandi f jötui eins og það
væri í sinni eigin vöggu. hinn
fyrirheitna Frelsara.
Til þess að okkur hlotnist hiö
sama, verðum við aö fara úr
vagninum á meöan tími er til.
Ella þýtur hann fram hjá með
okkur, þvl að ferðin er svo mik-
il, og áður en varir emm viö
komin að næstu stöð. Við eigum
öll heilagt sviö -hið innra með
okkur, þar sef nefniö Betlehem
stendur skrifaö gullnum stöfum.
Með því að opna þetta sviö get-
um við bjargað jólahátíðinni
meö trú okkar og tilbeiðslu.
Húslestur á aðventu
Það er fyrsti sunnudagur í aðventu. Norðanstormurinn
næðir um snjóuga þekjuna, en það hefur engin áhrif á
fólkið, því að það veit, að konungur konunganna er að
halda innreið sína, og þá er öllu óhætt, þótt ekki fylgi
honum fagnandi múgur. — — — Á rúminu undir glugg-
anum sitja hjónin. Bjarni les lesturinn sjálfur, en Ing-
veldur hlustar á með lokuðum augum eins og hún er
vön. Á kistli viö rúm Ingveldar situr drengur, 11 eða
12 ára. Ingveldur lætur hann sitja hið næsta sér, svo
að hún sé viss um, að hann fylgist meö því, sem lesið
er. Hún er vön að spyrja hann út úr lestrinum á eftir.
... Á rúminu á móti hjónunum situr ung og tíguleg
kona ... Á rúminu undir glugganum fyrir framan hús-
dyr hjónanna situr gömul kona og unglingsstúlka.
Gamla konan heitir Elín. Ekki er hún fríö ... en dyggð-
in og trúmennskan skín út úr hverjum drætti í þessu
stórskonu. andliti. Á rúminu á móti situr önnur vinnu-
kona og þar fyrir framan situr gömul kona og ungur
maður. Á þverrúmi hjá uppganginum situr gamall mað-
ur, gráhærður, og þegar ég nú í huganum virði hann
fyrir mér, þennan blágráa hörundslit og hnýttu limi,
dettur mér í hug söngvísa, sem hann sjálfur orti einu
sinni: •
Horfinn er fagur farfi,
fölnuð er blómleg jurt.
Frá angistar stríðu starfi
stefnir minn hugur burt.
— — — Þetta er fólkið, sem hlustar á húslesturinn með
miklum fjálgleik. Hjá öllum þar er guðræknin engin
uppgerð. Hún var þar heimilisföst.
Guðbjörg í Broddanesi.