Vísir - 09.08.1968, Blaðsíða 9

V í SIR . Föstudagur 9. ágúst 1968.
9
T fyrrinótt fór fram í Miami
Beach suður í Flórída val
forsetaefnis Republikanaflokks-
ins. Að venju eru bandarísku
flokksþingin mjög fjölmenn. Þar
safnast saman kringum 50 þús-
und manns úr öllum fylkjum, en
þó voru þaö ekki nema 1333
fultrúar sem atkvæðisrétt höföu
við val forsetaefnis.
Með öllu þessu fjölmenni eru
flokksþingin ákaflega sérkenni-
legt fyrirbrigði. Þar er öllu sam-
an blandað, amkundu til aö
taka hinar mikilvægustu pólitísk
ar ákvarðanir, kunningjafundum
skemmtun og hinum lélegustu
skrílslátum. Menn koma að úr
fjarlægustu héruðum og verður
mönnum sú för oft minnisstæð
sem merkilegasta skemmtiferð
í lífi þeirra.
Hámark hátíðarinar er svo
kvöldið þegar ákveða skal for-
setaefnið og er mikill viöbúnaö-
ur undir það. Það var orðið ljóst
í fyrrakvöld, aö þrír menn gáfu
raunverulega kost á sér sem for
setaefni, það voru þeir Richard
Nixon, Nelson Rockefeller og
Ronald Reagan. Milli þeirra
stóð keppnin. En auk þess voru
bornar fram tillögur um 9 fram
bjóðendur til viðbótar, þar sem
engin alvara var á bak við en
með framboöi þeirra er fyrst
og fremst veriö aö sýna þeim
heiður. Það eru menn, sem eru
leiötogar í sýnu fylki og þykja
hafa unniö afrek. Svo var til
dæro4'. í fyrrinótt aö bprin var
upp tillaga um lítt þekktan
mann, fylkisstjóra Alaska. En
fyrir tveimur árum vann þessi
maður það afrek, þó hann væri
Republikani, að ná kosningu í
f^ki, sem áður haföi veriö ein-
litt Demokrata-svæði og hefur
hann síöan stjórnað þar af rögg
semi og við vaxandi vinsældir.
Var rætt um það, að slíkan
mann þyrfti flokkurinn að fá,
sem gæti unniö sigur gegn ofur-
eflinu.
\ þessum úrslitafundi, þar sem
■í’*’ valiö er um frambjóðendur
eru haldnar margar ræöur, og
þær eru óvenjulegar að því
eiga ekki að standa nema í 10
mínútur og í hæsta lagi 15. En
þama var ekki fylgt neinum regl
um, svo að sfðast varð fundar-
stjóri að berja þetta niöur með
harðri hendi og fundarveröir að
ýta fólkinu út af gólfinu.
Þrátt fyrir allt hafa þessi
miklu ræðuhöld og langur fund-
ur vissa stjórnmálaþýöingu. Því
meðan á þeim stendur eru keppi
nautarnir að kanna lið sitt. Þeir
sitja ekki sjálfir þennan fund,
landinu og hallaðist þar aö auki
fremur að auknum almanna-
tryggingum og baráttu gegn fá-
tækt í landinu, en í augum
margra republikana er slík
stefna róttækar öfgar í frjáls-
lyndisátt.
menn í aö koma upp fyrirtækj-
um sem veittu mönnum atvinnu.
Hið undarlega hefur nú kom
iö í ljós, aö Rockefeller hafði
stutt að framboði Reagans bak
við tjöldin, þó að þeir væra á
öndverðum meiöi f skoðunum
um aö gera að túlka hrifninguna
með sem mestum köllum og há-
vaða, menn ímynda sér, að meö
því að sýna sem lengsta hrifn-
ingarvímu og sigurvissu í há-
vaða, sé hægt að hafa áhrif til
fylgisaukningar, fleiri veröi
hrifnir með í ákafanum. Breytist
þetta stundum í hrein skrílslæti
þegar mést þykir liggja við.
Fólkið rýkur í hundraðatali upp
úr sætum sínum, ber uppi spjöld
og merki og stórar gúmmí-
blöðrur eða nokkurs konar loft
heldur í skrifstofum sem þeir
hafa komið fyrir í nærliggjandi
hótelherber’jum og þangað
liggja allir þræðir og er þá
þjarmað að hinum atkvæðis-
Flokkshátíðin / Miazii
Richard Nixon forsetaefni Republikana.
leyti, að þær hafa inni að halda
eintómt skjali um hina líklegu
foringja. Er þeirra mannkostum
lýst með hástemmdum oröum,
hversu miklir gáfu og dreng-
skaparmenn þeir séu og öðrum
eiginleikum allt niður í ham-
ingjusamt fjölskyldulíf. Eru þess
ar ræður svo óhemju væmnar
að þær gætu drepið heilt naut
og það nægir ekki, að ein ræða
sé flutt um hvern frambjóðanda
heldur koma fjórir fram fyrir
hvem þeirra og hlaða oflofi á
sína menn. Og þar sem fram-
bjóðendur voru aö þessu sinni
12, þá var það varla nema eðli
legt að fundurinn tók einar átta
klst.
Nú nægöi það ekki að gull-
hamrar og lof væri flutt um
þessa menn í ræðum, heldur er
það regla, að stuðningsmenn
þeirra á fundargólfi reyni að
gera hróður þeirra sem mestan
og sýna í verki hvílíkt alþýðu-
fylgi þeir hafi. Þegar uppá-
stungan um hvern um sig hefur
komiö fram, upphefjast í hin-
um risastóra fundarsal hin
mestu fagnaðarlæti. Og nú er
belgir rísa upp í loftið með
nöfnum frambjóðenda, pappirs
strimlum er dreift út um allt og
jafnvel heilar hljómsveitir ryðj
ast inn á gólfið til að skapa sem
mestan hávaða.
T fyrrakvöld risu þessi skríls-
læti einna hæst, þegar fram
boð Ronalds Reagans var til-
kynnt. Þá stóöu þau samfleytt
í 25 mínútur og allan þennan
. tíma linnti ekki lófataki, hróp-
um og gargi og fleiri tonnum af
mislitum pappír var dreift víðs
vegar um loft og gólf. Sú sér-
staka ástæða var fyrjr þessu, að
Reagan hafði tiltölulega fáa
vissa stuðningsmenn, þeir voru
taldir vera í kringum 180. En
hann hafði orðið seinn til að til-
kynna aö hann ætlaði að vera í
framboði og hugði hann því, aö
í hópi þcirra sem þegar voru
orðnir bundnir Nixon væri
fjöldi manna sem vildi veita
honum stuöning. Var því um að
gera að reyna að sannfæra þá
um gífu-Iegt alþýðufylgi hans.
Sú regla gildir á þessum flokks
þingum, að slík fagnaðarlæti
bæru fulltrúum, svo a^ þeir eiga
í miklu taugastríði.
J£ins og kunnugt er, var Ric-
hard Nixon valinn frambjóð-
andi strax í fyrstu lotu. Hann
hafði frá upphafi góða aðstöðu,
þar sem hann hefur frá byrjun
kosningaundirbúningsins í
fyrstu forkosningum verið stað-
fastui og markviss frambjóð-
andi. Hann er ef svo mætti
segja frambjóðandi flokks-
vélarinnar og viðurkenndi
hann sjálfur í gær, að
hann ætti sigur siim fyrst og
fremst því að þakka, hvað hann
hefur unniö mikið að flokks-
starfinu siðan hann hvarf frá
opinberum embættum.
En aðstaöa hans varð líka góð
fyrir það að hann varð í miðj-
unni milli tveggja róttækra
manna, er stefndu sitt f hvora
áttina. Hættulegasti keppinaut-
ur hans var Rockefeller, sem
vildi stefna í aukna frjálsræöis
átt, hverfa sem fyrst frá styrj-
öldinni í Víetnam, bæta hag
svertingja í landinu, stuðla að
jafnrétti þeirra, koma á friði í
'C’n á hinn bóginn kom svo
Ronald Reagan, sem öfga-
maöur I átt til harðari og ein-
beittari stefnu. Hann vildi aö
kommúnistum í Asíu yrði kennt
hvar Davíð keypti ölið og haldið
skyldi áfram miskunnarlaust aö
auka hernaöinn þar og fjölga
herliðinu í Víetnam, þar til
kommúnistar gæfust upp. Enn
vildi hann að röstuseggjum í
borgum Bandaríkjanna yrði ekki
sýnd nein linkind heldur skyldu
róstdrnar barðar niður með her-
valdi og fólki tryggður friður
með sterkri lögregluvernd og
ennfermur yrði ólátabelgjum
meðal skólafólks sýnt í tvo
heimana. Þá geröist það til dæm
is í fyrradag á fundi sem Reagan
hélt til að auka fylgi sitt, að
svertingjaleiðtoginn Abemathy
kom þar óboðinn og tók að
leggja óþægilegar spurningar
fyrir Reagan varðandi kynþátta
mál, húsnæðismál og baráttu
gegn fátækt. Skarst i odda milli
þeirra og kom í Ijós að Reagan
vildi enga opinbera styrki eða
atvinnuleysistryggingar. Það
ætti fremur að styðja athafna-
og mun tilgangur Rockefellers
hafa verið sá, aö reyna að grafa
undan fylgi Nixons úr báðum
áttum. Slílrt er gamalt bragð
í stjórnmálum, að andstæðir
fylkingararmar sæki báðir að
miöjunni, en þá er mikið undir
því komið, hvað föst miðjan er
fyrir.
Ctyrkur Nixons var það mikill
° að hann virðist aldrei fiafa
verið í verulegri hættu. Það sem
ógnaði honum mest var til-
raun Reagans blandin kynþátta
hatri til að fá flokksmenn úr
Suðurríkjunum í lið með sér.
Var um hríð talað um það, að
þeim myndu ægja hinar frjáls-
lyndu öfgar og styrkja hina
harðskeyttu stefnu Reagans.
Var búizt við að Reagan gæti
fengið þar ein 100 atkvæði ef
vel tækist. En Suöurríkjamenn
imir urðu tregir til þvi að þeir
sáu hættuna. — ef þeir styddu
ekki Nixon, gæti svo farið að
Rockefeller kæmist að. Otséö
varð um þetta þegar foringi
sendinefndar Maryland-fylkis
1M>- 13. sfða.