Vísir - 21.09.1968, Blaðsíða 9

VtS'I'R . Laugardagur 21. september 1988.
• VIÐTAL
DAGSINS

er v/ð Ófeig Guðnason
Jslenzk sjómannastétt hefur
fengið á sig orð fyrir harð-
sækni og dugnað, enda ekki
óverðskuldað, þvi að víöa eru
úfnir sjóar við íslandsstrendur
og viðsjálar leiðir sökum blind-
skerja. Þá eru einnig á iöngum
svæðum þannig fjörumál, aö
ekki er landtaka fær nema i lá-
deyðu.
Ekki hafa allir þeir, sem ver-
ið hafa farmenn eða fiskimenn
langa ævi, slitið barnsskónum
við brimlúða strönd. Margir
hafa á uppvaxtarárum elt fjalla-
fálur hátt til heiða og slegið
sólbitnir sumardag langan.
Ýmist hafa svo örlögin, ævin-
týraþrá eða seiður hafsins leitt
þá út að ströndinni og þar síðan
orðið þeirra starfsvettvangur
við sjósókn eða sjóverk önnur.
Jþannig er það með hinn aldna
sjósóknara Ófeig Guöna-
son, er fæddist að Hlemmi-
á Siglufiröi. Þá var ég þar í
vinnu á síldarplani. Þegar slys-
ið bar aö höndum virtist mér
sem allir yrðu ráðvana og ekki
vita til hvers skyldi nota hend-
umar, og helzt af mér mætti
nokkurra ráða vænta. Ég var
dálítið syndur en þó var svo,
að stúlkan var því nær sokkin
þegar mér lánaðist að hafa
hendur í hári hennar og koma
þannig til liðs við hana. En allt
réðist þetta vel að lokum.
Auðvitað hef ég oft lent í
hrakningum og illhleypum en
hver er sá sem ekki hefur lent
í því á svo langri leið? Oft
hefur maður komiö að landi
með brotinn reiða og lemstrað-
an bol og séð kolgræn föx út-
hafsöldunnar ónotalega nærri.
En oft hefur líka leiðið veriö
ljúft bæði út til miða og inn til
lands og hér áður fyrr var oft
grjótnógur fiskur og þá var
sjaldan dregið af sér við drátt-
Ófeigur Guðnason
Ég gútera engan óþverra
skeiði árið 1886, og er því far-
inn að tölta yfir á níunda ára-
tuginn.
Foreldrar hans voru Guðni
Jónsson frá Húsatóftum og
Ingunn Ófeigsdóttir frá Fjalli,
mikil gáfu- og fróðleikskona,
sem margt kunni og margt vissi.
Hjá foreldrunum ólst hann upp
og dvaldi fram til 18 ára ald-
urs, voru aðalstörfin tengd
sveitabúskapnum, en þó fór
hann eitthvað til róðra £ Þor-
lákshöfn.
Leiðin að heiman lá til
Reykjavíkur og þá til sjós á
skútu, og hefur hann síðan
lengst starfsævi sína á „sætrjáfn
svifið“. I Stýrimannaskólann fór
Ófeigur og tók þaðan farmanna-
próf 1913. Árið 1915 réðist hann
á flaggskip íslenzka flotans,
sem þá var ekki stór, gamla
Gullfoss.
— Hvernig geðjaðist þér svo
að glímunni við hafiö?
— Mér fell starfið fullvel. Ég
var að vísu alltaf dálítið sjó-
veikur. Það er ekki erfitt að
vera í siglingum, en togarasjó-
mennska var algjört níð áður
en vökulögin komu, þau bættu
nokkuð úr, samt var þetta mjög
erfitt, en þó lítt f frásögur fær-
andi.
Ég hef lent í talsverðum ævin-
týrum á sjó og þaö versta og
mesta í fyrra stríöinu, þá var ég
stýrimaöur á erlendu skipi. Við
vorum á leið frá Buenos Aires
til Frakklands. Tuttugu sjómílur
norður af Brest urðum við fyrir
árás og skipið var skotið í kaf.
Við komumst í skipsbátinn og
björguðumst, en þessi saga hef-
ur áður birzt og nú síðast í
Sjómannablaðinu Víkingi.. —
Finnst mér ástæðulaust að fara
að endurmála sjálfan mig, enda
ætti að vera hægt að fá efni 1
eitt síðukom án þess. Ég tel
mig hafa verið happamann á.
sjó, því enda þótt sjómennskan
hafi valdið mér heilsutjóni,
hefur mér þó lánazt að bjarga
25 manns frá sjódauða.
JjVrsta manneskjan, sem ég
bjargaði frá drukknun var
inn. Þótti að því lítill frami
ef stóð á höndunum. Ég þekki
fiskislóð víðast við fslands-
strendur ,pg hef nokk^p kynni
af ýmsum framandi þjóðum
bæöi sem formaður og fiski-
maður. Áður stunduðu menn
afla — nú nánast eyðingu.
— Þaö er sagt um ýmsa sjó-
menn að þeir séu draumspakir.
Hvað segir þú um það?
— Ta, mig hefur oft dreymt
" merkilega drauma, sem
ég tel að hafi ráðizt síðar i
ýmsu því, er mig hefur hent
í lífinu. Ég hef ætíð vitað fyrir-
búinn háska hafi mig dreymt
stálgrátt naut með stálmúl um
hausinn. I því sambandi minnist
ég þess, að eitt sinn barst mér
þetta illfygli í draumi, þótti
mér sem þaö væri í færi við
tvo hópa manna og var ég í
öðrum þeirra. Þeim hópnum
tvístraði nautið, en eyddi hin-
um meö öllu. Síðar kom þetta
fram á þann veg, að í stórveðri
missti ég tvo menn af mínum
bát, en annar fórst með öllum
mannskap.
Sjaldan hefur mig dreymt
látið fólk, hvorki vini né vanda-
menn. Einu sinni dreymdi mig
þó konu, sem gift var föður-
bróður mínum. Hafði hún legið
veik í fjögur ár og ég ekki frétt
um neina breytingu á högum
hennar. Ég hafði verið á fiskiríi
við Austurland. en þá er það
síðustu nóttina þar, að mér
finnst í draumi að ég sjái hana
sitja í stól aftan við rúmið sitt,
glaða í bragöi og vel búna. Ég
ávarpa hana og segi:
„Er þér nú batnað, Þórlaug?“
„Já, nú er mér batnað,"
svarar hún hlýlega, og mér sýn-
ist sem af henni geisli ánægjan.
Mér verður svo litið á rúmið
hennar og sé að það er mjög vel
upp búið.
„En hvað þú hefur látið búa
vel upp rúmið þitt, Þórlaug
mín “
Hún svarar: ,.Ég fer ekki aft-
ur í þetta rúm.“
Við veeginn hinum megin
var legubekkur. Þegar hún snýr
sér þangað sé ég að það er líkt
sem skugga bregöi um andlit
henni. Mér verður litið þangaö
og sé þá, að þar liggja tvær
dætur hennar í hörmulegu á-
standi.
Lengri var ekki draumurinn.
Við siglum með aflann úr
þessari veiðiför beint til Þýzka-
lands, og daginn sem við kom-
um þangað fengum við Morgun-
blaðið heiman frá íslandi, en
vegna þess hve oft viö höfðum
langa útivist, var þaö jafnan
sent til skipsins í löndunarhöfn.
í þessum blöðum las ég um lát
Þórlaugar. Dætur hennar hafa
lengi verið heilsuveilar.
— tjg trúi á Jesúm Krist og
upprisusögu hans, en
presta-vinur er ég ekki og ein-
dreginn andstæðingur kristni-
boðs, sem sagan sýnir aö oft
hefur leitt af sér hryllileg
glæpaverk, þótt nafn Krists hafi
verið notaö til að helga verkn-
aðinn.
Já, prestarnir, ætli þeir séu
ekki margir æði líkir séra Sig-
valda eins og hann kemur fram
í sögu Jóns Thoroddsens, „Manni
og konu”, svíki skatt og dragi
sér fátækra fé.
— Þú talar strítt?
— Tala ég strítt. Nú, ég er
ekki að segja neitt nema sann-
Ieikann. Hér eiga að vísu ekki
allir óskilið mál, en allt of
margir.
— Hefur þú ekki séð eða
heyrt einhver óskemmtileg fyr-
irbæri?
— Ekki fer mikið fyrir því,
en þegar móðir mín var 9 ára
gömul heima á Fjalli á Skeiðum
hjá foreldrum sínum, var þar
einnig bróöir hennar, Ófeigur
Ófeigsson. Þá var þaö eitt kvöld
á vökunni að bærinn er laminn
utan og huröin brotnaði.
Daginn eftir kom sú frétt, aö
bóndi þar í sveitinni hafði fyrir-
farið sér þá um kvöldið.
Hvaða afl er þetta? — Mér
sýnist það þvi nær áþreifanlegt.
þótt ekki veröi það skýrt.
Einu sinni þegar ég var á
Hlemmiskeiði, heyrðist eitthvert
ókennilegt buldur milli skemmu
og baöstofu. Hér var ekki um
neina o-fheyrn aö ræða, því
hvert mannsbarn í baðstofunni
varð þess áskynja.
Þennan sama dag fórst opiö
skip á Stokkseyri.
— Hvað viltu segja um
huldufólk?
— Ég get ekki rengt heiðar-
legt fólk, sem hefur bæði heyrt
þaö og séð. Og hvaö svo með
hesta og hunda, sem oft sýna
sig að vera skyggnari en menn?
— Þú hefur sitt af hverju
séð og reynt um dagana?
— t'g hef verið sjómaöur í
fjörutíu ár — stýri-
maður bæði á íslenzkum og er-
lendum skipum og víða farið.
Norðmenn eru ágætismenn og
ég var svo lánsamur að eiga
norska konu. Spánverjar eru
einnig prýðisfólk. Ameríkumenn
finnst mér ósköp sundurleitur
lýður, eiginlega engin heilsteypt
þjóð. Bretar eru góð þjóð, sið-
menntuð og vönd að virðingu
sinni. Það mundi enginn labba
með hendur í vösum inn í þeirra
„Síðumúla" og biðja um gist-
ingu.
Við íslendingar. Þetta er að
verða skrælingjaháttvísi í hegð-
un okkar. 7500 manns gista
tukthúsið á einu ári. Sjónvarp
og útvarp eru tryllandi af-
skræmistól, enda innbrot og
glæpir því nær á hverri nóttu.
— Hvers vegna er þjóðinni ekki
flutt almennilegt efni? Skáld-
skapur, ljóð, eitthvað siðbætandi
fornt og nýtt. Er ekki úr nógu
að velja fyrir ekki fjölmennari
þjóð? Er ekki nóg til í náttúr-
unnar ríki, þótt ekki sé þvælt
inn í fólkiö óraunverulegum sið-
spillandi óskapnaði eða þá dreg-
ið fram úr myrkviði sorans það
sem þar má mest ógnvekjand'
eða æsandí finna?
— Svo eru silkihanzkar
dregnir á hvern fjandann sem
er. — Já. þetta uppeldi — aga-
leysi, hiröuleysi. Ekkert hugs-
að um börnin. Þeim er kastað
ábyrgöarlaust inn' í spilltan
tortímandi heim.
Ég „gútera" engan óþverra.
Þ. M.
Hversu oft farið þér í
kirkju?
Gunnar Þorvaldsson, nemi í
Vélskóla íslands: „Ég var við
jaröarför í fyrra. Það er eina
kirkjuferö mín í langan tíma.“
Þórður Guðbrandsson, verk-
stjóri: „Ég fer í kirkju, þegar
fermt er eða skírt. Sjaldan ann-
ars — þó kemur það fyrir.“
Sigurður Þórarinsson, iðn-
nemi: „Ósköp sjaldan. Ég hef
fariö einu sinni síðan ég var
fermdur, en það var 1965.“
Óskar Ásgeirsson, sölumaður:
„Mig minnir. að ég haf; farió
um síðustu jól annars fer t
mjög sjaldan."
- f*rmm.. “

Guðlaug Konráðsdóttlr, mema-
tæknir: „Ég fer örsialdan, helzt
þó á jólun
:;as •