Vísir - 11.11.1968, Blaðsíða 8

8
VlSIR . Mánudagur 11. nóvember 1968.
VISIR

Otgefandi: Reykjaprent b.l.
Framkvœmdastjóri Sveinn R. Eýjólfsson
Ritstjóri: Jónas Kristjánsson
Aðstoðarritstjóri: Axei Thorsteinson
Fréttastjóri: Jón Birgir Pétursson
Ritstjómarfulltrúi: Valdimar H. Jóhannesson
Auglýsingar: Aðalstræti 8. Simar 15610 11660 og 15099
Afgreiðsla: Aðaistræti 8. Simi 11660
Ritstjóm: Iiugavegi 178. Slmi 11660 (5 llnur)
Áskrittargjald kr. 125.00 á mánuði innanlands
í lausasölu kr. 10.00 eintakið
Prentsmiðja Visis — Edda hJ. '
Gerígið fellt i dag
fjagfræðingar Efnahagsstofnunarinnar og Seðla-
bankans hafa undanfarnar vikur gert nákvæma út-
tekt á þjóðarbúskapnum og borið saman þær leiðir
til úrbóta, sem hugsanlegt er að fara. Nokkur bið hef-
ur orðið á því, að í dagsljósið kæmu ráðstafanir byggð-
ar á þessum athugunum. Biðin stafar engan veginn
af ráðaleysi ríkisstjórnarinnar, heldur af viðræðum
þeim, sem átt hafa sér stað milli stjórnmálaflokkanna
undanfarnar vikur. Gripið var til bráðabirgðaráðstaf-
ana til að vinna tíma til viðræðnanna.
Þessar viðræður fóru út um þúfur á laugardaginn
s.l. Kom þá til kasta stjórnvalda að velja þá leið, sem
skynsamlegust þótti. Reiknaðar höfðu verið út ýmsar
leiðir, bæði hreinar og blandaðar. Gengislækkun var
af flestum talin liggja beinast við, en sumir hafa talið
réttara að fara blandaða leið, sumpart gengislækkun
og sumpart höft, hækkun söluskatts eða niðurfærslu
kaups og verðs. Endirinn varð sá, áð valin var hrein
gengislækkun.
Seðlabankinn tilkynnir í dag mikla gengislækkún,
um 35% lækkun á gengi krónunnar, sem jafngildir
55% hækkun á verði erlends gjaldeyris. Bandaríkja-
dollar hækkar úr 57 krónum í 88 krónur. Innflutnings-
gjaldið, sem sett var í haust, fellur niður. Jafnframt
leggur ríkisstjórnin í dag frumvarp fyrir Alþingi um
ýmis atriði gengislækkunarinnar. Er vonazt til, að
frumvarpið fái endanlega afgreiðslu þegar í dag, svo
að afgreiðsla gjaldeyris geti hafizt í fyrramálið.
Lítill vafi getur leikið á, að hér hefur skynsamleg-
asta leiðin verið valin. Gengislækkunin á að gefa at-
vinnulífinu þá innspýtingu, sem þarf til að hindra
geigvænlegt atvinnuleysi í vetur. Annar meginkostur
gengislækkunarinnar er, að hún stuðlar að iðnvæð-
ingarþróun, aflagar ekki verðkerfið né eykur mis-
ræmi atvinnugreina eins og aðrar ráðstafanir hefðu
gert.
Iðnaður og fiskvinnsla munu hafa mikinn hag af
gengislækkuninni, nema þau fyrirtæki. sem eru í al-
veg vonlausum rekstri. Hins vegar mun bátaflotinn
hafa takmarkað gagn af henni, nema hlutaskiptum
verði breytt. Má ekki bregðast, að þau verði nú leið-
rétt, svo að rekstrarhnútur bátanna leysist loksins.
Um leið og gengislækkunin eykur atvinnuna, rýrir
hún kjör manna. En hún rýrir þau alls ekki meira en
aðrar ráðstafanir hefðu gert, nema síður sé. Reynir
nú á manndóm leiðtoga verkalýðsfélaganna. Þéír geta
að sjálfsögðu eyðilagt gengislækkunina og efnahags-
kr-rfið í heild, ef þeir eru nógu blindir. Hækkun á
krónutölu kaups er engan veginn tímabær um og upp
úr næstu áramótum. Hins vegar er nauðsynlegt að
hindra áhrif sengislækkunarinnar á hina allra verst
settu í þjóðfélaginu, gamalmenni, sjúka og slasaða,
og þarf því að efla tryggingarnar í kjölfar hinnar nauð-
synlegu gengíslækkunar.

20. skoðanakönnun VISIS: „Teljið þér aeskilegt oð taka
upp vinbann á Islandi?"
Aðeins þriðjungur þjóðar-
innar er fylgjandi vínbanni
f engis varnadagurinn var
síðastliðinn laugardag, og
að undanförnu hefur mikið
verið ritað og rætt um þau
vandamál, sem stafa af áfeng-
isneyzlu. Bent hefur verið á
ýmsar leiðir til úrbóta og
rætt um. hvernig þjóðfélagið
gæti bezt komið áfengissjúkl-
ingum til hjálpar og gert þá
að nýtum þegnum.
AHmargir virðast beir vera,
sem álíta, að til sé fremur
einföld lausn á þessumvanda,
sem sé að ^ögleiða algert vín-
bann hér á landi. Til að
kanna, hversu mik’nn stuðn-
ing þessi hugmynd á, hefur
VÍSIR framkvæmt skoðana-
könnun, og borið upp spurn-
inguna:
© „Teliið þér æskilegt að
taka upp vínbann á ís-
Iandi?“
Þaö kom fljótlega upp úr
dúrnum, að meirihluti fólks var
á móti því aö innleiða hér á-
fengisbann, en aftur á móti átti
hugmyndin sér einnig ákveöna
stuöningsmenn.
Það sýnir vel hversu þessi
spuming er ofarlega i hugum
fólks, að einungis 6% þeirra,
sem spuröir vom, kváðust ekki
hafa teki* ákveöna afstööu til
málsins. Hlutfallstala hins ó-
ákveðna er venjulega allmiklu
hærri, en hún reyndist að þessu
sinni.
Margir kynnu að álíta að á-
fengisbann sé fremur áhugamál
kvenna heldur en karla. Sú varð
þó ekki raunin á, þvf að álíka
margar konur og karlar vom á
móti áfenginu.
Afstaða fólks fór ekki mikið
eftir því hvar það var búsett
á landinu. Að visu átti bannið
sér hvað fæsta formælendur f
Reykjavík, og einna flesta á
Akurureyri, en yfirleitt virtust
hlutfallstölurnar svipaðar hin-
um endanlegu niðurstöðum.
Ýmsir létu smáathugasemdir
fylgja til áréttingar svöram sín
um. Kona ein sagðí: „Nei, við
höfum nú haft reynsluna af því
og það reyndist ekki til neinna
bóta.
Önnur kona svaraði á þessa
leið: „Nei. Ég er sjálf ekki mikið
gefin fyrir snafsinn, en þó þykir
mér allt'í lagi að bragða vín
svona f sextugsafmælum — en
bara í hófi. Ég vil ekki láta
banna þetta alveg, en það verð-
ur bara aö vera I hófi.“
Karlmaþur f Reykjavík sagði:
„Þó að ég sé ákveðinn bindind-
ismaður og vilji allt gera til að
vinna að þeim íálum, tel ég
vín6ann vera fráleitt. Það verð-
ur að fara aðrar leiðir. Bönn
hafa oftast þveröfug áhrif."
Annar karlmaöur svaiaði: „Já,
Brennivín vil ég ekki hafa í land-
inu.“
Hláturmild kona svaraöi:
„Nei. ég held að þér séuð vit-
lausir. Fólk á aö hafa vit fyrir
sér sjálft."
Nokkrir sögöust vera hlynntir
banni vegna þess aö ekki
Niðurstöður úr 20. skoðanakönnun VÍSSS
urðu sem hér segir:
Já ••••:: 34%
Nei .. .. s 60%
éákveðiiir. 6%
Eí aðeins eru taidir þeir, sem
afstöðu tóku, er niðurstaðan ' ossi:
Já • • • • :: 36%
Nei . . . . : 64%
mundu unglingar drekka, ef vín
væri ekki fyrir þeim haft.
Áfengið er ekki nýr hlutur
með þjóð okkar. í blaðagrein
hefur Helgi Ingvarsson yfirlækn
r ir rakið hann f stuttu máli:
„Eitt af Eddukvæöunum,
Lokasenna, lýsir drykkjuveizlu
sem Æsir sátu, að Ægis. Kvæðið
er prýðilega samið og orL Mað-
ur kynnist vel skapgerð og
gáfnafari þeirra persóna, sem
við sögu koma. Tveir þjónar
ganga um beina og lofa Æsir
þá mjög. Loki þolir það ekki og
drepur annan þeirra. Þá hefst
sennan milli Loka og annarra
Ása. Loki hrúgar þar saman
svo miklu af klámi og köpuryrð-
um, að hver brennivínsberserk-
ur enn í dag gæti verið full-,.
sæmdur af. Lýsingar á hrotta-
skap og tilefnislausum mann-
vígum forföður okkar, Egils á
Borg, í drykkjuveizlu f Noregi,
era svo alkunnar, aö ekki er.
ástæða til að rekja' þær. Afkom
endur hans vega að vfsu með
öðram vopnum, en era, sumir
hverjir, litlir eftirbátar hans í,
drykkjusiðum. Hins vegar leik
ur meiri vafi á því, að þeir hinir
sömu séu jafningjar hans að
höfðingsskap, viti og föðurleg-
um kærleika.
Á seytjándu öld kastar of-
drykkjan tólfunum. Á alþingj er
málum frestað, af því að sakar-
aðilar geta ekki mætt í lögréttu,
sökum drykkjuskapar, þó aö
staddir séu á þingi. Sýslumenn
sverja embættiseiða sína „sum
ir méð öllu ódrukknir, sumir
með öllu vel ’.ukknir".
Jón biskup Árnason sendir
konungi bænaskrá, þar sem
hann fer fram á, aö konungur
banni flutning áfengis til ís-
lands, vegna geigvænlégs
drykkjuskapar presta og al-
múgans á íslandi.“
Eins og sjá.má, er hugmyndin
um vínbann ekki ný af nálinni,
og sannarlega virðist hún eiga
nokkru fvlgi að fagna, þar sem
þriðji hver maður telur þörf á
því að lögleiða vínbann hið
fyrsta.
Skoðánakönnunin var fram-
kvæmd á veniulegan hátt, þann
ig að hún endurspeelar skoöan
ir allra landsmanna. hvar í—
sem þeir búa. Aö vísu er hún
framkvæmd gegnum síma. en
það ætti vart aö geta haft áhrif
á réttmæti niðurstöðu hennar.
\