Alþýðublaðið - 09.11.1966, Side 10

**- Olíufélögin
Franihald af 6. síðu.
ísland ............................
— verðjöfnunargjald .......
Holland ...........................
Skotland (til fiskiskipa) .........
Noregur (til fiskískipa) ..........
— (til bíla) ..............
— (hitunarolía) ...........
Danmörk (til fiskiskipa) ..........
—■ (hitunarolía) . . . ....
Svíþjóð (til fiskiskipa) ..........
— (hitunafölía) ............
N-Þýzkaland (til fiskiskipa) . ... >
Shetland og Orkneyjar (til fiski-
skipa) ............................
Hebrideseyjar (til fiskiskipa) ....
Samanburður á verði á gasol
íu hér við verð í hágranhalöndUh
um sýnir því auigljóslega að verð
á gasolíu hér er mjög lágt.
f '
Skipaolíur:
Það hefur valdið nokkrum rugl
ingi £ sambandi við umræður
manna á meðal um verðlag á olí-
um hérlendis að samanburður
er iðulega gerður á svonefndum
iskipíolíum (bunker oils) við hið
almenna útsöluverð, sem hér er
ákveðið í smiásölu, Skipaolíur eru
erlendis seldar eihgðngu til stórra
viðskiptamanna. sem hafa með
höndum reikstur kauraskipa, eða
annarra stórra skipa. Hér á landi
hafa skÍDafélög, sem ihafa kaup
skip í mi'ujTandaSiglihgum, og tog
•arar, sém :hafa siglt með afla. sér
staka samninga um kaup é skipa
olíum (bunkers- samninga), senj,.
■►gefur bessum aðilum heimild tij
þess að kaupa þessar olíur á liin
um sérstöku verðum. sem ákveðin
eru fyrir þær. Skioaolíur eru í
öllum löndum undanbegnar hvers
konar toilum eða sköttum og eru
þær afgreiddar frá sérstökum toll
gevmslum fbonded stocks). Þessar
olíur eru ennfremur seldar á sér
ie!?a láeu verði af hendi hinna
stóru oliuféíaga. erída er hér um
miög stóran markað að ræða, sem
skintir milliónum tonna árle'ga.
A undanförnum árum hefur verið
ming bnrð .camkennni í nprði á
sbipaotúim. pinkum á Niðurlðnd
um og Þ',''7kalandi. ng er verð á
þessum n'nim nú ming lágt.
fTpr i landi Vipfnr aidmi vprið
Iheimilað að .cnlia cnrctakar skina
Olíur á Imern vpr*i beldnr befnr
verðipfnunin ng álrvarðanir VPrð-
Tagsvfirva’dn nn A’Uinvic; nrn pi>t
Úicdl.rvor« fv—i r alH landið kom
ið 1 ve<r f.rrjr VioK að baa'rf vaari
að taka unn slíkt k°rfi. sem ann
Frá tankbíl Skattar tniiif.
1.67 0.12
0.16
1.98 — 2.00 0.32
2.07 — 2.28 0.24
1.46 0.16
2.14 — 2.38
1.41 1.94
1.46 0.06
1.35
1.79 — 1.87 0.21
1.34 " 1.81
1.76
2.19 - 2.41 0.24
2.21 — 2.43 0.24
ars tíðkast í öllum öðrum vestræn
um löndum.
Marolía:
í þessu sambandi er þó rétt
að láta þess getið að árið 1965
gerði Olíuverzlun íslands hf. til
raun til að taka upp sölu á einni
tegund slíkrar skipaolíu. Er hér
um
þungri dieselolíu (Mariné diesel
Oil), sem nefnd hefur verið mar
olía, og notuð er aðallega af sér
um kaupskipum og skipum með
'buhgbyggðar dieselvélar.
Haustið 1964 gaf viðskiptamála
ráðuneytið heimild til þess að
selja slíka oiíu til kaupskipa í
millilandasiglin'gum. Þar sem
markaðurinn var takmarkaður
eingöngu við slík skip, var augliós
lesa um beina samkeppni að ræða
milli verðs hér 1 Reykjavík og
kaupverðs til skipanna í nágranna
löndum. Það var því frá unplhafi
forsenda fyrir sölu marolíu að
bægt væri að taka upp samkeppn
isfært verð hérlendis við Verð
í öðrum löndum. Þróunin hefur
hinsvegar orðið sú, að fjármála
ráðuneytið hefur krafizt þess að
greiddur sé söluskattur og önn
ur gjöld af marolíu, á sama hátt
og gildir um gasolíu eða aðrar ol
íutegundir, og hefúr þetta leitt til
bess að verð iá marolíu hefur
ekki orðið samkeppnisfært við
vnrð í náprannalöndunum og bví
sala á þessari olíutegund fallið
m'ður svo til algiörlega. Er óneit
anlegj) leitt til þess að vita að
hröngsvni íslenzkra yfirvalda
skuli vera slík að bau vilji held
ur láta erlend olíufélög sitja að
bpssum viðskíntum en að gefa
'sölus'katTstmdahMgu fyrir bess-
?ri vöru+egund og bannig greiða
fvrir bvi að iclenzk kaunskin
gætu keypt eldsneytisþarfir sín
ar á samkeppnisfæru verði hér í
Reykjavík.
Ég hefi hér að ofan gert í stuttu
máli grein fyrir helztu atriðum
eír varðar verðlagningu á olíum
iiérlendis. óg má af því vera ljóst
að olíufélpgin sem slík hafa miög
takmarkað friálsræði við ákvörð
un á verði söluvara sinna. en af
bví leiðir að um miög takmark
aða samkennnisaðstöðu er að
ræða mi'M olfuféiaganna innbvrð
is við núverandi aðstæður. Virðist
vafasamt að réttlátt sé að á-
snka fnrráftamenn oliufé’laganna í
bpscn pfnl hpgar vitað er að allt
fvrirlrnmulap bessara miála er á-
kvp*iS af öðrurn aðilum, þ.e. af
’-íkisvaldinu sjálfU,
SAMKEPPNI tJM GÆfJÞ
Svo sem að ofan hefur verið
rfikið hafa benzin, gasolía og
brennsluoiía verið kevnt með
iiiirikiasamnin!?! milli rflkis-
ióruar íslands og útflutnings
oMufélags Rússa frá því árið 19
53. Samniníar bessir kveða svo á
um aö kevntar séu bessar vörii
tegundir samkvæmt ákvörðunnm
eþ T samningunum.
OÞ'nr bær sem afgreiddar hafa
veria af wússnm samkvæmt. samn
ingum bessum hafa í aðalatriö
tim vériö í fnllii samræmi við
bann samning sem gerður hefur
verið á hveriiim tima Nokknð bar
bó á bví fvrst í stað að gasolfa
vröi bungflióiandi eða iafnvel
storknaöi alvpig við lágt hitasHg
en samkvæmt samningum beim.
sem gprðir bafa verið allt tímabil
íð. áiti siorknnnarmark olíunnar
að vera fvn’r ne^an -<.10° C. Staf
ar bplla pínVanlpga af bvi að ol'U
•bpssa jnnbéit mikið magn af
miVrnVristölbiðu vaxi. sem við
lágt b'tactig cezt í síur og stöðv
ar renndi otíunnar. Kom jafnvel
fvrir að diesel bílar stöðviiðust
noni á fiöllum vegna þessara tmfl
aha.
Á síðari árum hafa þessir erfið
ieikar að mestu leyti horfið. þó
kemur 'það iðulega fyrir í kulda
köflum að viðskiptamenn eru í
erfiðieikum með rennsli olíunnar
sem í mörgum tilfellum stafar af
ófullnæ.giandi frágangi á o'líu'geym
um eða leiðslum frá olíugeymum
biá viðskiotamönnum. Hafa olíu
félcgin að iafnaði reynt'eftir föng
um að greiða fvrir viðskiptamönn
um sínum við lausn á slíkum
vandræðiim begqr ppp koma.
Að öðru jpvti irí segia að olvt
cú sem afgreidd hefur verið hafi
sfaðizt þær kröfur sem til henn
ar verður að gera. Sama gildir um
benzín og brennsluolíur, að þessar
ob'utegundir, sem afgreiddar íhafa
verið af Rússum hafa staðizt
bau ákvæði sem gerð hafa verið
í samningum við Rússa .
Augljóst er að olíufélögln hafa
ekki haft neina aðstöðu til að
bjóða fram aðra gæðafiokka af
þessum olíutegundum, en þær sem
um hefur verið samið við Rússa
á nefndu tímabili og hefur því
ekki verið um neina samkeppni
í gæðum að ræða milli olíufélag
anna af þeim ástæðum. Er enn
fremur augljóst að ekki er við
olíufélögin að sakast um það að
þetta ástand hafi rlkt á greindu
tímabili.
Kópavogur
Blaðburðarbörn óskast til að bera Alþýðublað
ið til áskrifenda í Kársnesinu.
Upplýsingar hjá afgreiðslumanni blaðsins,
SÍMI 40753.
.«
9. nóvember 1966 - ALÞÝÐUBLAÐIÐ
að ræða sérstaka tegund af I gæðaflnkkum svo sem tilgreint
Styrkleiki benzíns:
Að undanförnu hafa verið op
inberlega gerðar háværar kröfur
á hendur olíufélaganna og yfir
valda að taka upp sölu á sterk
ara benzíni en því sem nú er selt
hér.
Styrkleiki benzíns er gefinn til
kynna með -svonefndum oktan-
tölum og er styrkleiki þess benz
íns, sem keypt hefur verið af
Rússum á undanförnum árum 87
oktan. Olíufélögin hafa gert til
lögur til viðskiptamálariáðuneytis
ins á mörgum undanförnum ár-
um um að hækka oktantölu benz
ins úr 87 oktan upp í 93 oktan,
sem olíufélögin ihafa talið að
mundu fullnægja megin þorra
þeirra bifreiða, sem hér eru not
aðar.
Hér á landi hefur aldrei verið
seld nema ein tegund bílabenz
íns. Stafar þetta meðal annars af
því að á því tímabili þegar mest
tframbróun hefur orðið í fjölg
un ökutækja hafa samnimzar um
‘benzínkaup verið bundrtir við
Rússland og Éússar hafa ekki get
að afgreitt sterkara benzín en 87
oktan. Var síðast staðfest af Rúss
um í símskeyti í fyrra mánuði
að betta væri óbreytt.
Innflutningsstöðvar a'lra olíu-
félaganna eru aðeins miðaðar við
eina tegund bílabenzíns, er þetta
rVðlileg afleiðin.g þess alð lekki
hefur verið leyfður innflutningur
á nema einni tegund bílabenzíns
fram til þessa. Þetta hindrar þó
enganveginn að tekinn sé upd inn
flutningur á benzíni með hærri
okta.ntölu o!g; hafa olíufélögin
lagt til að flutt verði inn 93 oktan
bílabenzín að minnsta kosti síð
•astiiðin 5 ár gagnvart viðskipta-
máiaráðuneytinu.
Tv'ifalt benzínkerfi: ,
I í greinargerð, sem olíufélögin
skrifuðu viðskiptamálaráðuneyt-
inu í bréfi í nóvember mánuði
1962 var gerð áætlun um kostnað
þann er fylgdi því að byggja upp
kerfi fyrir tvær f ^gundir bíla
benzíns, Var áætlaður kostnaður
við byggingu innflutningsstöðva
I og dreifingarstöðva fyrir aðra teg
und bílabenzíns til viðbótar því
terfi sem nú er fyrir mundi þá
kosta samkvæmt þáverandi verð-
lagi um 37 milljónir króna. Var í
beim reikningum að siálfsögðu
miðað við tvöfalt kerfi fyrir bíla
benzín yrði tekið upp i öllu land
inu, en ekki aðeins á dreifingar
svæði Reyk.iavíkur einu.
Blöndunardælur:
Á síðari árum hefur mjög færzt
í vöxt erlendis að nbtaðar séu
svonefndar blöndunardælur til af
greiðslu á benzíni í bíla. Er hér
um að ræða dælur sem draga tvær
tegundir benzíns frá jarðgeymum
aðra tegundina með lágri oktan
tölu oftast í kringum 90 oktan
en hina með hárri oktantölu
venjulega 100 oktan.
Blöndunardælur þessar geta
; síðan afgreitt til viðskiptamanna
' 5 tegundir benzíns eftir vali við
! skiptamannsins og eftir þörfum
bifreiðar hans. Gert var ráð fyrir
því í fyrrgreindri greinargerð til
viðskiþtamálaráðuneytisinis að
kostnaður við uppsetningu slíkr
ar blöndunardælu mundi valda
viðbótarfjárfestimgarkostnaði er
næmi um 17 milljónum króna.
Heildarkostnaður við uppsétningu
tvöfalds kerfis fyirir bílabenzín
með blöndunardælum mundi þann
ig miðað við áætlun olíufélaganna
frá 1962 hafa numið um 54 millj
ónum króna.
Það er að sjálfsögðu augljóst að
olíufélögin, sem bundin ihafa ver
ið með samningum við Rússland
um afgreiðslu einnar tegundar
bílabenzíns hafa ekki getað gert
neinar ráðstafanir í þá átt að
byggja upp kerfi fyrir tvær teg
undir bílabenzíns. Er au’ljóst að
ekki er urtnt að gera slíkar ráð
stafanir nema í fullu samráði við
yfirvöid landsins, iafnfnamt er
augljóst að slíkt kerfi verður ekki
byggt upp nema á alllöngum
tíma, og þarf bað veruleaan und-
irbúning jafnvel þótt 'rþigi’leg't
.fjármagn væri fyrir hendi til að
mæ.ta þessum ráðstöfunum þá
er einnig skvit, að henda á það
að slíkar ráðstafanir hlytu aug
Ijósle'ga að hafa í för með sér
hækkun verðs t.il að mæta hinni
auknu fjárfes'ingu vegna þess-
ará framkvæmda.
í bí‘>nnct,r,:
Því hefur verið haldið fram að
olíufélögin séu að rvra þá þión
ustu, sem bau hafi áður veitt,
með hinni hrevttu tilhögun á
reikningsviðskintum. Því hefur
verið lýst hér að framan me.gin
tilisangur með Ihinum nvju sölu
skilmálum sé sá að koma á betra
skipulagi að bví er varðar inm
heimtu. Mesta biónustn við við
skiptamenn er að siálfcögðu að
afhenda vöruna án greiðslu, en
fáir munu tel'a bá aðferð heppi
lega í viðskin'um. Það er þannig
augljóst að éíhennileet or, bæði
frá sjónarmiði kannanöa og seli
anda, að stofna til ór-eíðnskulda,
sem kaupanUi ipnHir f vandræðum
með að greiða sífiar Forsenda fvr
ir öllum veninlognm re'kningsvið
skiptum er bví sú að kaupandi
geri skil á reikninsi sínum sam
kvæmt samning'un Þar nm. Hinar
ný.ju regiur ■ oi'"fúi.npqnna eru
þannig skerðing á beirri þjónustu
að við.skÍDtamonn m»ftu skulda
'fram yfir umcaminn 'aialddaga.
Þetta er aueÞúciee-. eVVj til þess
að reikningsv'ðckintamenn greiði i
eitt sVinti fvrir aii óntiaða upp
hæð mánaðarúttektar cinnar, sem
tryegingu fvrir víðclHntum sín-
um og 'greiðshi heírra en reikning
ar séu síðan framvoeic; greiddir
innan tiiskiHnc eiaiap^ests í stað
þess að áður vorn slfk reiknings
ví*)?kÍDti án d íVra.r f!rv(vgingar.
Þessi fyi’irfrarncrroiíVcla eða trygg
ingragreiðsia er eini óbægindin
er skilvísir vi*'Wa‘cm,>an hafa af
hinum nýju söluskilmálum.
Að öðru levtí mun hinnusta ol
íufélaganna verða á sama hátt og
áður tíðkaðicf oaomi.art viðskipta
mönnum. Senuiieira má fuilvrða
a3 á engu sviðj viðcVintalífsins
hér á landi sén nm iafnfullkomna
þjónustu að ræða, sem hjá olíu
félögunum n^ "m harðari sam-
keppni í þiónustu við viðskipta
menn. Kemur hec<d þjónusta
starfsmanna r>li"fó1-)ranna fram
á margvíslegan hátt ng skal það
ekki rakið hér náuar og er það
flestum kunnugt sem þessi mál
varða.
Ég get þó ekH s+illt mig um
að nefna hér eina tegund þjón
Framhaia < + "í níííu.
/