Alþýðublaðið - 06.12.1966, Blaðsíða 8

FYRSTI HLUTI
Síldarleifarskip og
hafrannsóknarskip
Ræða Eggerts G. Þorsteinssonar,
sjávarútvegsmálaráðherra á fundi LÍU
Hr;. fundarstjóri.
Góðir fundarmenn.
Frá því er við ræddum hér
saman fyrir einu ári síðan, höf-
um- við í sameiningu óneitan-
lega fengið ýmsar alvarlegar á-
minningar, sem knýja okkur til
að staldra við og líta um öxl.
Auk þeirra rekstrarerfiðleika,
sení nú er við að etja í ákveðn-
um; en mikilvægum greinum
sjáýarútvegsins og nánar mun
vikijð að síðar, blasa þær stað-
reyhdir við að við strendur
landsins og á hafi úti hafa far-
izt ,12 íslenzkir sjómenn.
Því fámennari sem þjóðir eru,
því dýrmætara verður hvert
mahnslíf. Þessvegna setur okk-
ur alla hljóða þegar fregnir ber-
ast;um mánnslát — ekki sízt þeg
ar menn í blóma lífsins falla frá
starfi sínu.
—o—
Seldir hafa verið úr landi fjórir
togarar samtals 2680 brúttó rúm-
lestir og sótt hefur verið um sölu
á, tveimur til viðbótar. — 32 fiski-
Itátar að brúttó rúmlestatölu 1052,
bafa verið strikaðir út af skipa-
skná ; af ýmsum ástæðum, en þó
talsverður hluti vegna bráðafúa.
Nú eru framangreindar tölur
ekki alvarlegri en á síðasta ári,
nema síður sé, en eiigi að síður sú
áminning, sem ekki verður fram-
Sjjá litið og alvarlega um hugsað.
Gléðilegri hlið þessara máia er
svo hinsvegar sú að þrefalt fleiri
sjómönnum eða 34, hefur á þess-
um sama tíma verið bjargað á
sjó, — 15 ný skip hafa komið til
landsins, sem ásamt lengingu 16
skipa eru 4745 brúttó rúmlestir.
Skal ég nú að venju reyna að
draga fram þau atriði sem mest
er um vert í sambandi við sjávar-
útvegsmál.
Síldarleitarskip
A síðasta aðalfundi Landssam-
bands íslenzkra útvegsmanna var
samþykkt tiliaga um smíði sildar-
leitarskips. Með samþykktinni var
stjórn samtakanna falið að vinna
að því, að fjár yrði aflað til kaupa
á nýju síldarleitarskipi, sem af-
hent verði hinu opinbera til rekstr
ar. Var gert ráð fyrir, að útvegs-
menn, sjómenn og síldarkaupend-
ur tækju þátt í greiðslu skipsins.
Þar áður hafði ráðuneytið falið
Jakobi Jakobssyni, fiskifræðingi,
að gera athugun á og leita tilboða
um smíði á slíku skipi. Eftir að
bréfaskriftir höfðu farið fram
milli Landssambands íslenzkra út-
vegsmanna og sjávarútvegsmála-
ráðuneytisins um mál þetta, skip-
aði sjávarútvegsmálaráðuneytið
hinn 25. marz sl. fimm menn í
nefnd, er skyldi 'hafa það hlutverk
að taka ákvarðanir um smíði og
tj\ip H síldarleitarskipi og ajð
semja uppkast að frumvarpi til
laga um innheimtu gjaldsins.
Nefndin tók við þeim upplýsing-
um, sem Jakob Jakobsson hafði
aflað og hélt áfram starfi hans.
Nefndin samdi frumvarp til laga
um smíði síldarleitarskips og um
síldargjald. Frumvarp þetta, sem
var í fullu samræmi við samþykkt
síðasta aðalfundar sambandsins,
var síðan samþykkt sem lög frá
Alþingi í maímánuði sl. Lögin
gera ráð fyrir, að skipið verði
eign ríkisins og ábyrgist það all-
ar greiðslur og skuldbindingar
vegna þess. Ríkið fær á hinn bóg-
inn, til að standa straum af þeim
greiðslum og skuldbindingum,
síldargjald það, sem lögin gera
ráð fyrir, þangað til stofnkostn-
aður skipsins ásamt tækjum og
að meðtöldum vöxtum er að fullu
greiddur. Rikið sér um innheimtu
gjaldsins. Gert er ráð fyrir í lög-
unum, að síldargjald af síld og
síldarafurðum nemi 0,3% af út-
flutningsverði síldarmjöls og síld-
arlýsis, en 0,2% af útflutnings-
verði annarrar síldar og sildaraf-
urða.
Eftir rækiiega athugun komst
nefnd sú, er áður er getið, að
tþfi(irri jnið^.rstöðu ,að (hagstætt
tilboð í fullkomið síldarleitarskip
væri fáanlegt frá skipasmíðastöð-
inni Brooke Marine Ltd. í LoweS-
toft í Englandi. Lagði nefndin til,
að tilboði þessu yrði tekið, en
skip það, sem hér um ræðir, er
í öllum aðalatriðum eins og rann-
3 6. desember 1966 ~ ALÞÝÐUBLAÐIÐ
Eggert G. Þorsteinsson, sjávarútvegsmálaráðherra.
sókna- og leitarskip, sem skipa-
smíðastöðin hefur þegar lokið
smíði á fyrir brezku fiskirann-
sóknirnar. Undirbúningur að
smíði þess skips tók sérfræðinga
langan tíma og var í alla staði
mjög til hans vandað. Var nefnd-
in þess fullviss, að hér væri um
hagstætt tilboð að ræða, ekki sízt
vegna þess, að þar nytum við
allrar þeirrar miklu undirbúnings-
vinnu, sem lögð var í brezka skip-
ið og þess öryggis og hagræðis,
sem í því felst, að skipasmíðastöð-
in hefur þegar smíðað samskonar
iskip. ítarlegar athuganir 'höfðu
vjerið gerðar f^ikningum or;
smíðalýsingu skipsins og voru
kallaðir til aðstoðar við það starf
margir íslenzkir sérfræðingar.
Ríkissjóður átti kost á allt að 80
% af andvirði skipsins að láni með
5Vá% ársvöxtum. Það var öllum
ljóst, að mjög áríðandi var að
smíði síldarleitarskips yrði lirað-
að sem mest. Með hliðsjón af
þessu tók ríkisstjórnin ákvörðun
um smíði síldarleitarskipsins í
samræmi við tillögur nefndarinn-
ar. Samningar um smíði skipsins
voru síðan undirritaðir í ráðu-
neytinu hinn 17. maí sl.
Síldarleitarskip það, sem hér
um ræðir, er um 400 rúmlestir.
Gerð þess og smíði er fyrst og
fremst við það miðuð að leitar-
hæfni fiskileitartækjanna komi að
sem mestum notum. í þessu skyni
hefur verið lögð mikil áherzla á
'frufj^na- og hávaðadreifingu í
skipinu. Auk þeirra tæknilegu ráð
stafana sem þannig hafa verið
gerðar til þess, að skipið geti sem
bezt gegnt hlutverki sínu, er það
einróma álit sérfræðinga, að hér
sé um mjög gott og traust sjó-
skip að ræða. Þá ber að geta þess,
að skipið verður útbúið til skut-
togs- og hringnótaveiða, í því
verða tvær rannsóknarstofur, þar
sem aðstaða verður til úrvinnslu
nauðsynlegra gagna við síldarleit-
ina o. fl. Smíðaverð skipsins er
um 40 millj. króna og er útlil fyr-
ir. að ríkissjóður þurfi að hlaupa
undir bagga með verulegar fjár-
hæðir, einkum á næsta ári, vegna
þess að síldargjaldið nægir þá
ekki til að standa straum af öllum
greiðslum sem inna þarf af hendi
vegna skipsins.
Smiði skopsins hófst í júnímán
uði og var kjölur að því lagður
í ágúst. Smíði á bol skipsins er
langt á veg komin. Samkvæmt
samningum á smíði skipsins að
vera lokið 1. júní 1967. Væntan-
lega verður skipið sjósett fyrir
febrúarlok n.k.
Hafrannsóknarskip
Eins og ég greindi frá hér fyrir
réttu ári síðan, hefur lengi verið
ljós þörf á íslenzku hafrannsókna-
skipi, en fastur tekjustofn til
smíði skipsins var ekki fyrir ihendi
fyrr en árið 1957, er lögbundið var
að hluti útflutningsgjalda af sjáv-
arafurðum rynni til smíði skips-
ins. Þessi byggingarsjóður nam
15,3 miiljónum króna í árslok ’65.
Árið 1964 'Skipjl.ði þóverandi
sjávarútvegsmálaráðherra. Emil
Jónsson, sérstaka Byggingarnefnd
hafrannsóknaskips. í upphafi var
að því stefnt að fá þekkta erlenda
skipasmíðastöð til að annast und-
irbúning, í samráði við íslenzka
sérfræðinga, en þegar það tókst
ckki, var ákveðið að vinna að öll-
um undirbúningi hér heima. Agn-
ar Norland skipaverkfræðingur og
Ingvar Hallgrímsson fiskifræðing-
ur voru fengriir til að sjá um all-
an undirbúning fyrir hönd nefnd-
arinnar í samráði við Hafrann-
sóknastofnunina, og verður skipið
smíðað samkvæmt teikningu Agn-
ars Norland.
Hér er um flókin undirbúnings-
störf að ræða, sem tekið hafa
lengri tíma en við var búizt, en
þeim er nú senn að verða lokið.
Skipið verður af skutlogaragerð,
um 790 rúml. brúttó, og nýtízku-
legt um margt. Það á að geta
framkvæmt rannsóknir niður á
mesta dýpi Norður-Atlantshafs,
togað á meira dýpi en nokkurt
annað íslenzkt skip, og auk þess
veitt með í'lotvörpu og nót, búið
fullkomnum dýptarmælum og as-
dic-tækjum, sem alltaf eru í réttri
stöðu, hvernig sem skipið veltur.
í skipinu verða 4 rannsóknastof-
ur, samtals um 75 fermétrar að
flatarmáli, og einnig verða í skip-
inu sérstakir geymar til að draga
úr veltu þess, og gera þannig alla
visindalega vinnu auðveldari um
borð. Vélbúnaður skipsins verður
Framhald á bls. 14.