Dagur - 14.10.1997, Blaðsíða 5

ÞRIBJUDAGUR 14.0KTÓBER 1997 - 21
MENNINGARLÍFIÐ í LANDINU
Uppsetning Leikfélags
Akureyrará leikriti
Jökuls Jakobssonar
Hart í bak er unnin af
metnaði oggerirverk-
inu í heild tekið mjög
góð skil.
Föstudaginn 10. október frum-
sýndi Leikfélag Akureyrar fyrsta
verkefni sitt á þessu leikári á
Renniverkstæðinu. Það er leik-
ritið Hart í bak eftír Jökul Jak-
obsson. Leikstjóri uppsetningar-
innar er Eyvindur Erlendsson.
Leikmynd er eftir Eyvind og
Hallmund Kristinsson. Lýsing er
verk Jóhanns Bjarna Pálmason-
ar. Hart í bak er á meðal vinsæl-
ustu verka Jökuls Jakobssonar.
Það er byggt í kringum strand-
kapteininn, sem glataði skipi
þjóðarinnar. Höluðþræðir verks-
ins liggja þó í örlagasögu per-
sónanna, sem tengjast ltaptein-
inum, dóttur hans og dóttursyni.
Höfundurinn rekur þá fyrð, sem
kringumstæður hafa skapað. Inn
í dökkva söguþráðarins fléttar
hann fögur ljósbrot og spaugileg
atriði auka dýpt verksins.
Leikmynd Eyvindar Erlends-
sonar og Hallmundar Kristins-
sonar, ber vissulega keim þess
umbúnaðar, sem verkið hafði í
frumuppfærslu sinni á fjölum
Iðnós í Rcvkjavík árið 1962. Að-
stæður á Renniverkstæðinu hafa
hins vegar haft mikil áhrif á út-
færslu leikmyndarinnar. Hún
nær dýpt og sannferðugum vídd-
um og er ljóslejga unnin af natni
og yfirvegun. I lýsingu Jóhanns
Bjarna Pálmasonar verður hún
heildstætt verk, sem býr yfir feg-
urð hrörleikans, sem rofnar
ekki, nema einungis þegar hús
Aróru er opnað vegna inniatriðis
þess, sem þar fer frarn.
Leikendur stóðu sig vel
Leikstjórn Ej'vindar Erlendsson-
ar er vel unnin. Afar fátt er um
vandræðalega sviðsferð. Hvort
tveggja kemur þó lítillega fyrir,
svo sem í aðdraganda fótabaðs
Aróru og í ferð hennar fram á
steininn f flæðarmálinu. Fram-
rás er góð en bregst lítillega í
örfá skipti, svo sem í fyrsta atriði
Stígs og í nokkrum lotum Finn-
björns.
Leikhljóð falla yfirleitt vel að
sýningunni. Sérlega þægilegir
voru hóglegir harmóníkutónar
Sigurðar Hallmarssonar, sem
Iöðuðu fram viðeigandi hrif í
ferli sýningarinnar.
Jónatan strandkapteinn er
leikinn af Sigurði Hallmarssyni.
Hann kemst skemmtilega nærri
persónunni í túlkun sinni. Inn-
lifun hans í hlutverkið vex eftir
því sem líður á verkið og nær
sem næst fangandi sárum tök-
um í síðara atriðinu með Stíg
skóara og í inniatriðinu, þegar
Láld er að búa sig til brottfarar.
Aróru spákonu leikur Guð-
björg Thoroddsen. Leikur henn-
ar nær tíðum miklum hita, sem
fellur vel að persónu þessarar
tilfinningaþrungnu persónu,
sem ann frelsi sínu. I hlutverki
hinnar pelsklæddu konu nær
Guðbjörg hins vegar ekki að
fullu inn að kviku uppgjafarinn-
ar og sárindanna.
Láki, sonur Aróru, er leikinn
af Halldóri Gylfasyni. Láki er
tættur á sál og rótlaus. Halldóri
tekst vel að túlka uppgjöf hans,
sem brýst út í grimmd við þá,
sem standa honum næst, barna-
Iega drauma hans, sem reynast
hjóm eitt, og einnig ást hans,
sem hann kann ekki að takast á
við. Ohemjuieg gleðilæti Láka,
sem vissulega sýna stórmikla lip-
urð, keyra á stundum sem næst
úr hófi.
Finnbjörn skransala leikur
Hákon Waage. Hann nær víðast
skoplegum tökum á persónunni
og á nokkra stórgóða spretti, svo
sem í stigaatriðinu. í túlkun
sinni beitir Hákon Waage
álappalegu fasi og framsögn,
sem fellur skemmtilega að per-
sónunni. Hins vegar eru nokkur
upphlaup Finnbjörns heldur
skörp og á skjön við þann heild-
arsvip sem fyrir valinu hefur
orðið.
Ardísi leikur Marta Nordal.
Henni tekst í heild vel að túlka
þessa persónu, sem er fulltrúi
hins eðlilega og almenna í þeim
furðuheimi, sem Aróra og henn-
ar fólk hrærist í. Túlkun Asdísar
dýpkar er á líður verldð. Hún er
fremur daufleg í fyrstu atriðum
sínum en er að lokum Iíður er
hún orðin grípandi og gjöful.
Stíg skóara og safnaðarfor-
mann leikur Þráinn Karlsson.
Hann byrjar nokkuð rólega í
fyrsta atriði sínu, en nær sífellt
meiri tökum á persónunni og
gæðir hana skoplegum blæ, sem
nær hámarki í atriðinu í eldhúsi
Aróru.
Kennarann Pétur leikur Aðal-
steinn Bergdal. Einnig hann fer
nokkuð rólega af stað í túlkun
sinni, svo sem hann sé ekki al-
veg viss um þann brag sem nota
skuli. Er á líður nær Aðalsteinn
sífellt betri tökum á persónunni
og er kominn í skemmtilegan
ham f síðustu atriðum sínum.
I smærri hlutverkum eru Agn-
es Þorleifsdóttir og Eva Signý
Berger, sem leika unglingsstúlk-
urnar Gógó og Sirrí og gera
þeim vel viðunandi skil, Marinó
Þorsteinsson, sem leikur rukk-
ara og gæðir smátt hlutverkið
lífi.
Marinó og Olafur Sveinsson
eru í smáum hlutverkum tveggja
karlmanna í lokaatriði verksins.
Bragi Bragason er í hlutverki
næturgests Aróru og skilar því
lipurlega.
Hart í bak ber hiklaust að telja
á meðal klassískra leikbók-
mennta á íslensku. Uppsetning
Leikfélags Akureyrar á verkinu
er unnin af metnaði og gerir
verkinu í heild tekið mjög góð
skil. Óhætt er að segja, að unn-
endur leiklistar ættu ekki að láta
hana fram hjá sér fara.
Múmingar ur djúpiutum
Fimmta skáldsagan eftir
Dostojevskí sem Ingibjörg Har-
aldsdóttir íslenskar er komin út.
Er það Minnisblað úr undir-
djúpunum, sem skrifuð var
1864. Eins og flestar sögur höf-
undarins gerist hún í St. Péturs-
borg eftir miðja nítjándu öld.
Höfundur er aðalpersóna sög-
unnar og takmarkast hún um
hugarheim hans.
1 þessari skáldsögu hryddir á
hugmyndum sem síðar áttu eftir
að þróast í enn þekktari skáld-
sögum. Mál og menning gefur
út. Verð bókarinnar er 2.980 kr.
Rómönsk klassík á íslensku
Glæsileiki, losti og siðspilling í
hinni fornu Róm er hvergi betur
til skila haldið en f bókinni
Satýrikon, sem skrifuð var á ár-
unum 50-60 eftir Krist. Er þar
um að ræða samtímafrásagnir af
lífinu í Róm, jafnt meðal yfir-
stéttar og alþýðu.
Sagan er eftir Petóníus, sem
uppi var á dögum Nerós keisara,
sem lét taka hann af lífi fyrir að
gagnrýna gjörspillt líferni keis-
ara og yfirstéttar. Erlingur E.
Halldórsson þýddi bókina, sem
gefin er út af Máli og menningu
og kostar 3.480 kr.
Til skilningsauka á Laxness
Lykilbók að fjórum skáldsögum
eftir Halldór Laxness er komin
út hjá Vöku. Þar er safnað sam-
an skýringum á 5000 orðum og
orðasamböndum, tilvitnunum
og persónum, sem koma fyrir í
Brekkukotsannál, Islandsklukk-
unni, Vefaranum mikla frá
Kasmír og Sölku-Völku. Þeir
sem til þessa hafa ekki getaö les-
ið þessar bækur sér til gagns
geta nú flett upp í lykilbókinni
og sé hvað höfundurinn er að
meina.
Lykilbókin er tekin saman af
Guðrúnu Ingólfsdóttur og Mar-
gréti Guðmunsdóttur.
Þýskt höfuðskáld á íslensku
Hannes Pétursson hefur þýtt
nokkur kunnustu ljóð þýska
skáldsins Friedrich Höldirlin og
eru þau komin út í bók sem
nefnist Lauf súlnanna. Þýðand-
inn ritar einnig formála þar sem
gerð er grein íyrir skáldinu og
verkum þess. Þá eru og í lok
bókarinnar skýringar á Ijóðun-
um.
Hölderlin var fæddur 1770.
Ljóð sín orti hann á ungum aldri
áður en hann hvarf inn í þögn
geðveiki. Nú er hann talinn eitt
höfuðskáld Þjóðverja og verður
vegur hans æ meiri eftir því sem
Iengra líður frá hérvistardögum
hans.