Dagur - 18.10.1997, Blaðsíða 8

8- LAUGARDAGUR ÍR.OKTÓBER 1997
LAUGARDAGUR 18. OKTÓBER 1997 - 9
FRÉTTASKÝRING
L
FRÉTTIR
SIGURDÓR
SIGURDÓRS-
SON
SKRIFAR
Séra Halldór Giumars-
son í Holti viU ekki
gefa upp hve miklu Fé-
lag hrossabænda hefur
tapað á húgarðiuuui í
Litháen en segir það
umtalsvert. AUt
reyudist erfiðara en
ætlað var.
„Það er alveg ljóst að íslenskir
hrossabændur hafa tapað umtals-
verðu fé á tilrauninni með sam-
starf við Litháa á hrossabúgarði í
Litháen. Eg svara því ekkert hve
há upphæðin er en hún er veru-
leg. Allt samstarf við Litháana er
svo mildu erfiðara en mann gat
nokkru sinni grunað. Það var ekki
einu sinni hægt að útvega ensku-
mælandi tamningamann að bú-
garðinum. Þeir stjórnmálamenn
sem hvöttu til samstarfs Islend-
inga við þessa aðila virðast ekki
hafa gert sér grein fyrir því að
þeir eru 200 til 300 árum á eftir
okkur í öllu,“ segir Halldór
Gunnarsson, prestur og hrossa-
bóndi í Holti. Hann var fram-
kvæmdastjóri Félags hrossa-
bænda þegar hrossabúgarðurinn í
Litháen var stofnaður. Hann hef-
ur verið einn af aðal mönnunum
í sambandi við þennan mis-
heppnaða hrossabúgarð Islend-
inga og Litháa í Litháen síðastlið-
in 4 ár og sem nú hefur verið ósk-
að upplýsinga um á Alþingi.
Leitað styrkja
„Hugmyndin að því að stofna
hestabúgarð í Litháen var tilkom-
in vegna þess að Litháar óskuðu
eftir samstarfsverkefni á sviði ísl-
ensks landbúnaðar sem þyrfti
ekki að borga með. Þess vegna
var á sínum tíma leitað til Félags
hrossabænda um hvort hægt væri
að koma slíku á. Eg var fram-
kvæmdastjóri félagsins þá og leit-
aði til Reynis Sigursteinssonar
bónda um að kanna möguleikana
á þessu. Stjórnmálamenn ákváðu
að svo kallaður Baltneski-sjóður,
sem er í vörslu Norræna fjárfest-
ingabankans, skyldi styðja að
samstarfsverkefnum Evrópu-
landa við baltnesku löndin og
setja fram áhættufé. Leitað var
til sjóðsins og síðan til Litháen.
Arið 1993 var sfðan farin ferð til
Litháen vegna samstarfsverkefn-
isins. Það var sjálfur forseti Lit-
háen, Algirdas Brazauskas, sem
tók á móti Islendingum til að
Samstarf íslendinga
og Litháa gekk frá
upphafi á afturfótun-
um. Einkunnin er:
þeir eru 300 árum á
eftir.
fjalla um þetta samstarfsverkefni.
Forsetinn fól landbúnaðarráð-
herra Litháen að finna sterkan
samstarfsaðila. Landbúnaðarráð-
herrann kom með sterkasta bú-
garðinn í Litháen, Krasuona, sem
samstarfsaðila," segir Halldór
Gunnarsson.
Ilrakfallahross í Iitháen
íslensku hrossin fóru langa leið, en enga frægðarför. Sláturmarkadur í Danmörku var ekki það sem stefnt var að.
Hann segir að í framhaldi af
fundinum með forseta Litháen
hafi verið leitað eftir stuðningi
hér heima og Framleiðnisjóður
hafi veitt 1,5 milljón krónur til
verkefnisins gegn því að Isen hf.,
sem var fyrirtæki íslendinganna
sem að verkefninu stóðu, færi út
með flugvélafarm af hrossum og
það var gert. Þá var búið að út-
vega samstarfsaðila og Baltneski
sjóðurinn var búinn að gefa vil-
yrði um að veita lán.
Strax vandræði
„Það komu strax fram vandræði
við komu hrossanna til Litháen.
Þau voru kyrrsett á flugvellinum í
Villnius vegna þess að menn
greiddu ekki innflutningsgjöldin í
dollaraseðlum. Þessi byrjun hefði
auðvitað átt að segja okkur
hversu vanþróað landið var. Síð-
an tóku við hveijir erfiðleikarnir á
fætur öðrum. Þessi sterki Iitháski
búgarður varð næstum því gjald-
þrota vegna fjármáIaævintýris bú-
stjórans síðla árs 1994. Þetta
kom óskaplega hart niður á þessu
samstarfsverkefni okkar, sem var
að byrja. Þetta varð til þess að
Baltneski sjóðurinn neitaði að
lána okkur og við fengum ekkert
lán. Þá um leið var ljóst að sam-
starfið sem átti að byggja á styrk-
leika varð ekkert nema veikleiki.
Það hefur hægt á öllum þeim
áætlunum sem búið var að gera.
Nú eru hrossin, sem eru á milli
80 og 100, farin á annan búgarð
íslenskir hrossabænd-
ur hafa tapað umtals-
verðu fé, og fengið til
þess miUjóna styrki -
sem líka eru famir.
og það er að hefjast samstarf við
hann,“ segir Halldór Gunnars-
son.
Styrkir Framleiðnisjóðs
Þetta er í stórum dráttum saga
Halldórs af þessu misheppnaða
hrossaræktarævintýri í Litháen.
Hann fer sjálfur bráðlega út til
Litháen til að reyna að koma nýja
samstarfsverkefninu á koppinn.
I fyrirspurn á Alþingi er spurt
hvað Framleiðnisjóður hafi veitt
miklu fé til þessa verkefnis. Hall-
dór segir að árið 1993 hafi það
verið 1,5 milljón. I skýrslu Félags
hrossabænda frá 1993 kemur í
ljós að Framleiðnisjóður veitti Fé-
lagi hrossabænda 4 milljónir
króna 1992 til markaðsmála og
sýninga. Hann veitti milljón sem
rannsóknastyrk í þágu búgreinar-
innar og 1,8 milljón í önnur verk-
efni. Þá gaf Framleiðnisjóður Fé-
lagi hrossabænda fyrirheit um
500 þúsund króna Ijárstuðning
vegna útflutnings á hrossum til
USA og endurgreiðslu á uppsöfn-
uðum hluta Fóðurgjaldasjóðs.
Jón Guðbjörnsson, fram-
kvæmdastjóri Framleiðnisjóðs,
sagði í samtali við Dag að eini
styrkurinn sem hrossabændur
fengu sérstaklega eyrnamerktan
hestabúgarðinum í Litháen hafi
verið 1,5 millj. króna.
Strax á árinu 1994 fóru að
heyrast gagnrýnisraddir hér á
landi vegna þessa máls. Þeir
hrossabændur sem stóðu að
stofnun Isen hf. hlustuðu ekki á
þá gagnrýni og héldu ótrauðir
áfram. Ritstjóri tímaritsins Hest-
urinn okkar, Hjalti Jón Sveins-
son, skrifaði leiðara í blaðið og
gagnrýndi Isen-menn harðlega.
Hann gagnrýndi þá fyrir að halda
Gagnrýnisraddir
komu þegar fram og
tH voru þeir sem töldu
fyrirtækið voulaust.
Það var það. En uú á
að hefjast handa á ný.
áfram að fjárfesta þótt þeir viti að
ævintýrið geti endað út í móa.
Fyrir þessi ummæli fóru ísen-
menn í mál við hann og útgef-
enda blaðsins. Líka fyrir að birta í
blaðinu uppúr skýrslu ISASVA,
sem var sameiginlegt fyrirtæki
Isen hf. og Litháa um rekstur bú-
garðsins og fleiri ummæli um bú-
garðsmálið. I þessari skýrslu, sem
samin var fyrir Baltneska sjóðinn,
er það rökstutt hvers vegna sótt er
um 70 milljóna króna Ián til bú-
garðsins. Þar sagði Hjalti Jón að
skýrslan væri samin til að sann-
færa ráðamenn bankans um að
allt væri í stakasta lagi og að farið
væri frjálslega með sannleikann.
ísen-menn töpuðu málinu bæði í
héraði og í Hæstarétti. Þeir voru
meira að segja dæmir til að greiða
allan málskostnað Hjalta Jóns og
útgefandans, bæði í héraði og fyr-
ir Hæstarétti.
Ekkert selt í ár
Þeir sem vel þekkja til þessa máls
segja að öllum hafi átt að vera ljóst
frá upphafi hversu vonlaust þetta
dæmi var. Til þess að flytja hross-
in á þýskan markað, eins og til
stóð, þarf að fara fyrst um Lit-
háen, síðan yfir Pólland til Þýska-
lands. Þetta sé alltof löng og dýr
ferð með hrossin. Flytja þarf
hrossin sjóleiðina til Svíþjóðar,
sem er líka langt ferðalag fyrir
hrossin á landi og sjó.
Þau tæp fjögur ár sem liðin eru
síðan þessi saga hófst hefur lítið
sem ekkert verið selt af hrossum
frá búgarðinum í Litháen. í fyrra
voru seld 15 hross og að sögn
kunnugra fóru þau á sláturverði til
Danmerkur. í ár hefur ekki eitt
einasta hross verið selt en á milli
80 og 100 íslensk hross eru í Lit-
Litháar óskuðu eftir
samstarfsverkefni á
sviði ísleusks landhún-
aðar sem þyrfti ekki að
horga með. Reyudiu
varð ömiur!
háen. Nú er nýtt samstarfsverk-
efni um hrossabúgarð í Litháen í
uppsiglingu. Halldór Gunnarsson
er á Ieiðinni út til að ganga frá því
á nýjum búgarði.
Yfir 100 veðurspár
alla daga ársins
Veðurstofan gerir
tugi þúsunda af veð-
urspám á ári og rekur
170 athugunarstöðv-
ar.
Rekstur Veðurstofunnar kostar
ríkissjóð álíka mikið og Sinfón-
íuhjómsveitin (295 milljónir), en
Veðurstofunni er ætlað að afla
sér ríflega þrisvar sinnum meiri
þjónustutekna, samkvæmt Verk-
efnavísum fjármálaráðuneytis-
ins. Ríkissjóður ætlar þannig að
sleppa með tæpar 140 milljónir í
rekstrarkostnað þeirra sviða sem
sjá um veðurstöðvakerfið, veður-
spárnar, veðurvöktun, mengun-
armælingar, snjóflóðaeftirlitið,
rekstur háloftastöðva og fleira.
Og fyrir þessa peninga spá
Veðurstofumenn heil ósköp, ef-
laust miklu meira en menn gera
sér almennt grein fyrir. Sam-
kvæmt þjónustuvísum gerir hún
um 44.000 spár á ári, eða jafn-
aðarlega 110 hvern einasta dag
árið um kring. Almennar veður-
spár eru hátt í 40 á dag. Flug-
vallarspár eru hins vegar lang-
flestar, yfir 70 á dag og þar við
bætast meira en tíu aðrar sér-
spár. Rekstur veður-
stöðvakerfisins er samt kostnað-
arsamasti þátturinn, enda fjöl-
margar: Veðurathugunastöðvar
eru 135. Þar við bætast síðan 30
sjálfvirkar stöðvar, 3 sérstakar
mengunarstöðvar og 2 hálofta-
veðurstöðvar.
Jarðskjálftadeildin kostar um
35 milljónir á ári, og úrvinnslu
og rannsóknasvið (veðurfars-
rannsóknir, hafísrannsóknir, of-
anflóðavöktun og snjóflóða-
hættumat, varnarvirkjaráðgjöf
og fleira) um 45 milljónir. Báðar
eiga að afla nokkurra þjónustu-
tekna. — HEI
Úthlutunar-
nefiadum fjölg-
arumema
Verkalýðshreyfingin náði að knýja fram
fjölgun úthlutunarnefnda atvinnuleysis-
bóta um eina nefnd.
Stjórn Atvinnuleysistrygginga-
sjóðs hefur ákveðið að fjölga út-
hlutunamefndum atvinnuleysis-
bóta um eina á höfuðborgar-
svæðinu. Það þýðir að nefndirn-
ar verða tvær á svæðinu sem nær
frá Hvalfjarðarbotni og suður í
Straumsvík. Samtals verða því
nefndirnar alls 9 á landinu öllu í
stað 34 nefnda.
„Þetta er spor í rétta átt,“ segir
Guðmundur Þ. Jónsson, formað-
ur Iðju, Landssambands iðn-
verkafólks.
Hann telur að þessi breyting á
fyrri afstöðu stjórnar Atvinnu-
leysistryggingasjóðs sé tilkomin
vegna þrýstings frá verkalýðs-
hreyfingunni sem gagnrýndi
harðlega fækkun nefndanna.
Sjálfur telur hann að nefndirnar
á höfuðborgarsvæðinu þyrftu að
vera ekki færri en fimm. Tillaga
þess efnis sem hann bar fram á
fundi stjórnarinnar fyrir skömmu
náði ekki fram að ganga. - GRH
Grunnskólar
Hafnarfjarðar
í Hafnarfirði eru um 3200 nemendur í sex grunnskól-
um. í bænum er góður skólaandi og framundan er
mikil uppbygging, stöðugt þróunarstarf og nýsköpun.
Við auglýsum eftir áhugasömum og dugmiklum kenn-
urum.
Umsóknareyðublöð liggja frammi á Skólaskrifstofu
Hafnarfjarðar, Strandgötu 31, en umsóknir berist til
skólastjóra sem veita allar nánari upplýsingar um
stöðurnar. Umsóknarfrestur er til 1. nóv. 1997.

Engidalsskóli
1 .-7. bekkur
Skólastjóri:
Lausar stöður:
300 nemendur
Hjördís Guðbjörnsdóttir, vinnusími 555 4433
Almenn kennsla - trá áramótum.
Hvaleyrarskóli
1.-10. bekkur
Skólastjóri:
Lausar stöður:
550 nemendur
Helga Friðfinnsdóttir, vinnusími 565 0200
Almenn kennsla - nú þegar
Handmennt (smíðar)
Setbergsskóli
1.-10. bekkur
Skólastjóri:
Lausar stöður:
660 nemendur
Loftur Magnússon, vinnusími 565 1011
Kennsla á unglingastigi - frá áramótum
Kennslugr.: Enska og stærðfræði
Öldutúnsskóli
1.-10. bekkur
Skólastjóri:
Lausar stöður:
720 nemendur
Haukur Helgason, vinnusími 555 1546
Almenn kennsla - nú þegar
(yngri nemendur)
Skólafulltrúinn í Hafnarfirði.