Dagur - 28.10.1997, Blaðsíða 8

8- PRIÐJUDAGUR 28.0KTÚBER 1997
FRÉTTASKÝRING
L
I^wr
Samið var í gær
Samið hefux verið við kennara iiiu
umtalsverðar kauphækkanir.
Sveitarstjómarmenu em ekki á
eitt sáttir um það hvort rétt sé að
Vilhjálmur Þ. Vilhjálmsson, formaður samtaka sveit-
arfélaga, segir fráleitt að banka aftur upp á hjá rík-
inu. Sveitarfélögin hafi gert ágætan samning
við ríkið og kjarasamningar við kennara séu
alfarið á þeirra ábyrgð. Það komi ekki til
greina að senda ríkinu reikninginn, frekar en
það komi til greina að sveitarfélögin taki þátt
í að greiða 500 milljónir króna vegna lækk-
unar á tekjuskattinum, sem ríkið spilaði út
til að greiða íyrir samningum á hinum al-
menna vinnumarkaði í vetur sem leið. „Þar
hanga á spýtunni miklu meiri fjármunir, en
felast í þeirri viðbót sem kennarar eru að fá
umfram aðra,“ segir Vilhjálmur og hætir við
að sveitarstjórnarmenn muni „aldrei láta það yfir sig
ganga.“ Vilhjálmur segir að samningarnir við kenn-
krefja ríkið inii meira fé vegna
grunnskólans, en samið var iim á
sínum tíma þegar sveitarfélögin
tóku við rekstri hans.
ara kosti samtals á samningstímanum um 5-600
milljónir umfram það sem útsvarshækkunin frá
1995 gefi sveitarfélögunum. „Þetta eru um
það bil 150 milljónir á ári og ekki eins og það
leggi sveitarfélögin að velli. Eg minni á að
jöfnunarsjóður sveitarfélaga borgar 450
milljónir á ári vegna vangreiddra meðlaga. Ef
okkur tækist að auka skilin, þá kæmu þeir
peningar beint í sjóði sveitarfélaganna, ekki
síst í dreifbýlinu." Vilhjálmur segist hafa
meiri áhyggjur af því að kennarasamningarn-
ir hafi meiri áhrif á aðra sem samið hafi ver-
ið við. „En ég hef skilið það svo að það sé
einskonar þjóðarsátt um að gera vel við kenn-
ara og vonandi fylgir þar hugur rnáli."
Vilhjálmur Þ.
Vilhjálmsson.
Allt kemur til greiua
Jakob Björnsson, bæjarstjóri á Akureyri, seg-
ir að þegar samið hafi verið við ríkið á sínum
tíma, hafi verið bent á að ef til vill yrði að
endurskoða samninginn, ef launaleiðrétting-
ar til kennara yrðu of brattar fyrir sveitarfé-
lögin. Ljóst sé að kennarar fái mun meira en
samið hafi verið um við aðra og rétt sé að
taka þetta mál upp við ríkið. „Já ég er þeirr-
ar skoðunar."
Jakob bendir á að sveitarfélögin séu að fjár-
festa m.a. vegna einsetningar og hafi reynt að
verða við metnaðarfullum óskum skólastjómenda
um bætt skólastarf. Það kosti allt peninga. „Þetta er
spurning um getu og tekjumöguleika. Víða út
um land eru sveitarfélögin með útsvarsnýt-
ingu í botni og ekki mikið að sækja þar.“
Jakob segir að frestun framkvæmda leysi í
sjálfu sér engan vanda nema í skamman
tíma, en auðvitað sé hugsanlegt að fresta ein-
setningu eða öðrum framkvæmdum. „Það
kemur í sjálfu sér allt til greina. Þetta verða
menn að skoða hver fyrir sig, þegar niður-
Jakob Björnsson. staðan liggur fyrir og menn fara að sjá áhrif á
hverjum stað.“
Dugar engan veginn
Valþór Hlöðversson, bæjarfulltrúi í Kópa-
vogi, segir ljóst að þeir fjármunir sem samið
var um að íylgdu grunnskólanum frá ríki til
sveitarfélaga dugi ekki til og hann vill við-
ræður við ríkisvaldið um endurskoðun samn-
inga. „Það kom í ljós í fyrra að þetta dugði
engan veginn til. I Kópavogi vantar t.d. tugi
milljóna upp á miðað við óbreyttan rekstur.
Það finnst mér nægjanleg ástæða til að krefj-
ast þess að málið verði tekið upp aftur. Síð-
Valþór
Hlöðversson.
an er alveg ljóst að samningar við kennara
hafa í för með sér tugmilljóna króna kostn-
aðarauka á ári fyrir sveitarfélag eins og
Kópavog."
Hann er hins vegar ekki mjög bjartsýnn á
að það takist að fá ríkið að samningaborðinu
aftur. „Ríkið hefur þennan samning. Hann
var undirritaður og frágenginn. Það er ekki
létt verk að fá leiðréttingu, en mér finnst lág-
markið að fara fram á það, hvað sem út úr
því kemur.“
Ábyrgð sveitarfélaganna
Kristján Þór Júlíusson, bæjarstjóri á ísafirði,
segir að því verði tæpast haldið fram að sveit-
arfélögin hafi samið af sér, en hugsanlega
hafi menn ekki gert sér grein fyrir hversu
stór krafa kennara um launabætur yrði. Það
sé hins vegar ekki rétt að halda nú á fund
ríkisins með reikninginn. „Þetta er verkefni
sem sveitarfélögin tóku við með samningum
við ríkið og auðvitað verða þau að bera
ábyrgð á því. Ef það kemur í ljós að þarna
var falinn einhver vandi er sjálfsagt að taka
Kristján Þór
Júliusson.
það upp, en ég held að flestir hafi vitað af óánægju
kennara með kjör sín,“ segir Kristján.
Honum líst heldur illa á að hækka útsvar
til þess að greiða fyrir launahækkanir kenn-
ara. „Sumstaðar er hægt að hækka útsvarið,
en í flestum sveitarfélögum út um land er
ákaflega takmarkað svigrúm til útsvarshækk-
unar og í mörgum tilfellum ekki neitt. Menn
eiga ekki aðra kosti til að mæta þessu en með
einhverjum tilhliðrunum í rekstri eða draga
úr framkvæmdum," segir Kristján Þór og
býst við að sú leið verði farin á Isafirði.
Viðræður við rfMð
„Mér fannst persónulega að sveitarfélögin
hefðu átt að setja smá varnagla í samkomu-
lagið við ríkið vegna yfirfærslu grunnskól-
ans,“ segir Guðjón Hjörleifsson, bæjarstjóri
í Vestmannaeyjum, og vísar til þess að ef
sveitarfélögin neyðist til að semja við kenn-
ara um mun meira en áætlað hafi verið,
verði ríkið að koma að því máli.
Guðjón segir nauðsynlegt að ræða þessi
mál þegar niðurstaðan í samningunum við
kennara liggi fyri r. Eins og gengið var frá
samningum vegna yfirfærslu grunnskólans, þá eiga
sveitarfélögin enga hönk upp í bakið á ríkinu, en
hann telur að ríkið hafi sloppið allvel frá
þeim samningi.
Bæjarstjórinn telur að einsetning skóla og
kjaramál kennara verði að skoða í heild
sinni. Sveitarfélög séu misvel í stakk búin til
að standa undir kostnaði vegna kjarasamn-
inga kennara og framkvæmdum við einsetn-
ingu. I því sambandi minnir hann á að fé-
lagsmálaráðherra hefði á fundi í Eyjum ekki
alls fyrir löngu, imprað á þeim möguleika að
fresta einsetningunni. Það væri hinsvegar
ekki inni í myndinni nema sýnt þætti að fjár-
hagur sveitarfélags væri með þeim hætti að
hann stæði ekki undir rekstri grunnskólans og fram-
kvæmdum við einsetningu á sama tíma. — GRH
RíMð ber líka ábyrgð
„Mér finnst það ákaflega undarlegt að ríkið
geti staðið hjá þegar þessar viðræður við
kennara ganga yfir, án þess að leggja nokkuð
til málanna. Mér finnst því nauðsynlegt að
halda því opnu hvort ástæða sé til að ræða
við ríkið um kostnað þegar niðurstaða hefur
fengist í kjaramál kennara," segir Smárí
Geirsson, forseti bæjarstjórnar í Neskaup-
stað.
I lann bendir á að ríkið sé yfir menntamál-
um í landinu þótt sveitarfélögin fjármagni
xgkstur grunnskólans. Síðast en ekki sfst hafi ríkið
slcílið þannig við grunnskólann að það geti siðferði-
lega eldd látið eins og kjaramál kennara séu
þeim óviðkomandi.
Smári Ieggur einnig áherslu á að það sé
ekki hægt að líta á einsetningu skóla sem eitt
atriði og kjaramál kennara sem eitthvað ann-
að. Þess í stað þarf að horfa á þessi mál út
frá heild sinni en ekki sem aðskilda og sjálf-
stæða málaflokka. Til álita komi að endur-
skoða einsetningu skólanna, þegar séð verði
Smári Geirsson. hvaða kostnaður lendi á sveitarfélögunum
vegna kjarasamnings kennara. — GRH
Kennaradeilan var farsællega til lykta ieidd eftir miklar sviptingar um helgina. Litlu munaði að
veg fyrir að samningar næðust í kjölfar frumkvæðis
Taugastríð í
Helgin var söguleg í
samningaviðræóiiin
sveitarfélaga og kenn-
ara. Pólitískt vægi
deilunnar varð ljóst
og taugatitringur slík-
ur að við lá að aUt
færi í bál og brand.
„Hvað er eiginlega að gerast?“
hugsuðu margir þegar ljósvaka-
miðlarnir gerðu grein fyrir óvænt-
um blaðamannafundi kennara á
sunnudagsmorgni. Taugastríðið
vegna yfirvofandi verkfalls var í
algleymingi og tiltölulega sakleys-
isleg frétt í sunnudagsmogganum
var tilfefnið. Fréttin var greinilegt
innlegg í áróðursstríðið sem
sveitarfélögin höfðu látið kenn-
ara um að heyja allt til þessa.
Verkí’allsskjálftinn braust út með
offorsi.
Eiríkur Jónsson, foringi kenn-
ara, túlkaði Moggafréttina svo að
reynt væri að grafa undan borgar-
stjóranum í Reykjavík og koma í
veg fyrir að frumkvæði hennar til
að hafa áhrif á gang mála gæfi
góða raun. „Pólitískur hráskinna-
leikur með grunnskólann," sagði
Eiríkur í hádegisfréttum út-
varpanna og taugastríðið greini-
lega í hámarki þegar 12 tímar
voru í verkfall.
Laugardagsfimdur
A föstudag óskaði Ingibjörg Sól-
rún Gísladóttir borgarstjóri eftir
laugardagsfundi með forystu-
mönnum stærstu sveitarfélaga og
launanefnd til að fara yfir stöðu
mála, enda verkfall yfirvofandi.
Forræðið var í höndum launa-
nefndar, en pólitíska ábyrgðin
kirfilega hjá kjörnum fulltrúum.
Þá stóðu málin svo að kennarar
harðneituðu að fara niður fyrir
41%, sveitarfélögin höfðu boðið
27-8% og kennarar túlkað sem
enn eina móðgunina. Þeir áttu
eftir að móðgast meira. En það
grunaði engan á síðdegis á laug-
ardag meðan fundurinn stóð.
Klukkan 11.30 hafði launanefnd-
in hist. Þar voru kynnt gögn sem
sýndu tekjudreifingu kennara:
samkvæmt tilboðinu sem þá stóð
hækkuði meðalheildarlaun úr
150 þúsundum fyrir kennara í
Reykjavík í 189 þúsund. Tekju-
hæstu skólastjórarnir færu lang-
leiðina í 350 þúsund á samnings-
tímabilinu.
í hádeginu hófst svo fundur
borgarstjóra með bæjarstjórum
helstu sveitarfélaga og launa-
nefndinni. Hann stóð í fjórar