Dagur - 13.12.1997, Page 3

X^M*-
LAUGARDAGUR 13. DESEMBER 1997 - JŒT
SÖGUR OG SAGNIR
menn komnir í land, en þrír höfu
drukknað Iöngu áður en björg-
unarmenn komu á staðinn, skip-
stjórinn, stýrimaður og einn há-
setanna.
En ekki var nema hálfur sigur
unninn þótt tekist hafi að ná
mönnunum upp í stórgrýtta fjör-
una, hröktum og illa á sig komn-
um. Eftir var þrautin þyngri, að
koma þeim heilum á húfi upp á
bjargbrún.
Deilt var mat og fötum milli
mannanna og hresstust þeir svo
að hægt að að styðja þá eftir fjör-
unni að þeim stað sem sigið var
niður. Þegar komið var að vaðn-
um skildu skipbrotsmennirnir
fyrst hvernig björgunarmenn
höfðu komist til þeirra. Viðbrögð
eins þeirra: Við héldum að þeir
hefðu komið niður einstigi ein-
hvers staðar. Við létum okkur
aldrei detta í hug að þeir hefðu
sigið. En þegar ég sá vaðinn var
ég í senn undrandi og dauð-
hræddur. Eg er ekki lofthræddur
maður að eðlisfari, en skelfingin
greip mig þegar mér skildist að
það ætti að draga mig upp í
þessu reipi. Mennina uppi sáum
við ekki þar sem okkur var hald-
ið alveg að bjargveggnum.
Albert Head, bátsmaður, mis-
sti aldrei móð né þrek : Meðan á
björguninni stóð var ég að velta
fyrir mér hvaðan þessir menn
hefðu komið. Við sáum þá aldrei
koma eftir ströndinni og ekki
heldur niður bjargið. „Hvernig í
andskotanum hafa þeir komist
niður,“ spurði ég sjálfan mig,
hvað eftir annað. Gat það verið
að þeir hefðu klifrað? En svo
þegar að sigstaðnum kom, sá ég
undireins f hendi minni hvemig
þetta færi fram.
Og enn einn skipbrotsmanna
minntist atburðarins löngu síðar:
Ég gat ekki látið mér detta í hug
hvemig þeir hefðu komist á stað-
inn. Þegar ég sá það, hugsaði ég
með mér að þessum mönnum
væri ekki fisjað saman. I mínum
augum voru þessir menn eins og
englaflokkur. Stórir og sterkir en
þögulir menn, sem vissu hvað
þeir voru að gera og hikuðu
aldrei eitt andartak.
Ósjálfbjarga og
varanáttugir
Skipbrotsmenn gáfu hrikaleg-
ar lýsingar á því hvernig þeim
leið þegar þeir voru dregnir upp
bjargið, ósjálfbjarga og van-
máttugir. En lýsing björgunar-
manna í skýrslu Slysvarnarfé-
Iagsins er stuttorð og fá lýsingar-
orð notuð til að lýsa þeim afleitu
afstæðum sem við var að glíma.
Ákveðið var að draga svo marga
upp sem unnt var, meðan Ijara
var og birtu naut. Eftir að komið
var með hrakningsmenn undir
Flaugarnef segist björg-
unamönnum svo frá:
Þegar þangað kom var það ráð
tekið að einn af sigmönnunum,
Þórður Jónsson var látinn fara í
vaðinn og hann dreginn upp,
bæði til þess að sýna skipsbrots-
mönnum hvernig þeir ættu að
vera sig til í berginu hangandi í
vaðnum og til að aðstoða þá
menn, er á Flaugarnefinu voru
við að draga strandmennina upp.
Kl. 4.30 var búið að draga sjö
skipbrotsmenn og einn björgun-
armann upp á Flaugarnef, og var
þá komið myrkur og sjór tekinn
að ganga á klöppina og því full-
séð að fleirum yrði ekki bjargað
upp þann dag. Var þá sendur all-
ur sá matur og föt sem menn á á
Flaugarnefinu höfðu með sér
niður til þeirra sem í íjörunni
voru, því að öllum kunnugum
var ljós sú staðreynd, þó ömurleg
GAMLA MYNDIN
Hver kannast
við fólkid?
Ef lesendur Dags-Tímans þekk-
ja einhverja á þeim myndum
sem hér birtast eru þeir vin-
samlega boðnir að snúa sér til
Minjasafnsins á Akureyri,
annað hvort með því að senda
bréf i pósthólf 341, 602
Akureyri aða hringja í síma 462
4162 eða 461 2562 (símsvari).
arnef með nýjar vistir og var
komu hans fagnað mjög. Tók um
tvo tíma að ná mönnunum upp á
brún, þar sem tjöld og ylur beið
þeirra.
Þá var eftir að ná mönnunum
sem enn voru í fjörunni, þar sem
brimið ógnaði á aðra hlið og ís-
og gijóthrun á hina. Þar voru
fimm Bretar og þrír Islendingar.
Klukkan tvö um daginn var búið
að ná þeim öllum upp á Flaug-
arnef. Þar fengu allir mat og
aðra hressingu og við það færðist
nokkuð líf í menn.
Var þess líka full þörf því veð-
ur var tekið að breytast enn á ný
og komin hellirigning og storm-
ur. Voru fjórir Islendingar dregn-
ir upp til að aðstoða við dráttinn
á þeim sem eftir voru. Var lokið
við að draga skipbrotsmennina
upp kl. Ijögur og voru þá enn
átta Islendingar eftir niðri. Var
nú komið myrkur og önnur nótt
í Bjarginu var mönnumóbærileg
tilhugsun. Komu brúnamenn þá
fyrir ljósi á bjargbrúninni og lýsti
það sigmönnunum að nokkru
íeiðina, en þeir voru allir mjög
illa fyrir kallaðir til að leggja í
Bjargið, kaldir, holdvotir og auk
þess flestir með þungar byrðar,
og urðu þeir þó að skilja nokkuð
af björgunartækjum eftir á
Flaugarnefi og f fjöru, og eru þar
enn, eins og segir í orðfárri en
greinargóðri skýrslu björgunar-
manna.
Menn voru nú færðir til byg-
gða, þar sem þeir nutu aðhlynn-
ingar og hvíldar. Hafði björgun-
arstarfið þá staðið yfír f rúma
þrjá sólahringa, frá hádegi föstu-
daginn 12. des. til síðdegis
mánudags 15. des.
Albert Head, bátsmaðurinn
óbugandi, lýsti litlu atviki er
hann hvíldist á Látrum eftir
þrekraunina miklu: „Ég sofnaði
strax og fannst ég hafa sofíð í
óratíma þegar er ég vaknaði aft-
ur við það að lítil telpa kom inn í
herbergið til mín. Hún var með
tebolla sem hún rétti mér. Mér
fannst Ijóma einhvem veginn
kringum þessa litlu stúlku, og ör-
stutta stund fannst mér ég vera
kominn til himnaríkis. Svo drakk
ég teið og sofnaði aftur.“
(Grein þessi er að mestu unnin upp úr ár-
bókum Slysavarnarfélags íslands og tcknar
eru tilvitnanir úr bók Steinars J. Júlíussonar,
Þrautgóðir á raunastund, með góðfúslegu
leyfi höfundar.)
Ókræsileg næt-
nrbol
Var hvílurúmið fölnað gras,
sem reitt var þar á staðnum og
það breitt jafnt yfir þá sem und-
ir. Var breidd þess staðar er sldp-
brotsmenn lágu á undir bergsill-
unni ekki meiri en svo að fætur
stóðu fram af ef menn réttu úr
Andrés Karlsson.
Hafliði Halldórsson.
Bjarni Sigurbjörns-
son.
Þórður Jónsson.
væri, að ekki var um annað að
ræða, en að láta fyrirberast næt-
urlangt í bjarginu. Annar hópur-
inn á flugarnefínu en hinn í
smáurð, miðja vegu milli Flaug-
arnefs og strandstaðarins.
Strax og Þórður Jónsson kom
upp á Flaugarnefið sendi hann
mann upp á bjargbrún og var
hraðsendur þaðan heim að Látr-
um eftir mat og fötum.
Skiptu nú menn á Flaugarnefí
með sér verkum. Sumir fóru að
koma strandmönnum upp á
Flaugarnefíð, uppundir bergst-
all, þar sem fá mátti nokkur af-
drep fyrir steinkasti úr berginu,
og var sá staður valinn fyrir nátt-
sér, en björgunarmenn sem voru
sex alls á þessum stað, stóðu til
hliðar og fyrir framan bergsill-
una, sem var tæpur metri á hæð
og höfðu þeir helst hita af því að
nudda fætur strandmanna og
hinna að þeim á annan hátt. Var
það kannski mönnum til lífs
þessa döpru og niðdimmu nótt,
að veður var milt og gott, en
mjög þráðu þó allir að dagur
rynni.
Af mönnum þeim, fimm
strandmönnum og 3. Islending-
um sem eftir urðu í fjöru, er það
að segja, að þeir héldu inn í áð-
umefnda urð og reyndu að búast
þar um eftir föngum, en er þeir
Daníel Eggertsson.
stað fyrir steinkasti, undir steini
einum stórum, en björgunar-
menn urðu að hafast við á mjög
ótryggum stað. Um nóttina
reyndist brim hafa aukist svo
mikið, að með morgunflóðinu
gekk sjór svo á urðina, að björg-
unarmenn urðu að yfírgefa veru-
stað sinn og héldust eftir það við
á bersvæði. Mun nóttin síst hafa
reynst þessum mönnum styttri,
en félögum þeirra á Flaugarnefí.
A meðan þessu fór fram bjug-
gu sig út hjálparsveitir frá
Rauðasandi, Orlygshöfn,
Hvalskeri og Patreksfírði. Lentu
þær allar í villu og komust sum-
ar aldrei á standstað. Aðrar náðu
stað, en þrír menn fóru upp eftir
handvaðnum á brún og vildu
freista þess að færa vaðinn á ein-
hvern annan stað, þar sem nota
mætti hann fyrir sigvað, í sem
beinastri línu upp af Flaugamef-
inu. Fundu þeir að lokum leið
sem þeir hugðu besta, en þegar
fyrsti maður af þeim þrem, sem
að leið þessari leituðu, seig aftur
niður á Flaugarnefið, reyndist
vaðurinn vera of stuttur. Var þá
ákveðið að senda yngsta mann-
inn, 16 ára ungling, Halldór
Ólafsson, upp í vaðnum, af ótta
við að nóttin yrði honum ofraun
þarna í berginu og skyldi hann
ásamt þrem mönnum, sem á
brún voru, fara til byggða og
koma aftur að morgni með meiri
vaði og vistir.
En er Halldór kemur á brún,
er þangað kominn matur og föt,
sem kvenfólk frá Látrum, ásamt
einum karlmanni frá Kollsvík
höfðu komið með þangað á með-
an. Var nú Halldór látinn síga
með vistinar niður á Flaugarnef
og var hann í þeirri för mjög
hætt kominn.
Á Flaugarnefí var tekið á móti
vistunum með fögnuði og þeim
deilt bróðurlega milli allra og
hlynt að skipbrotsmönnum eftir
föngum.
voru að því verki kom íshrun úr
Bjarginu og lenti að nokkru leyti
á tveim mönnum, þeim Hafliða
Halldórssyni og bátsmanni tog-
arans og hjó höfuðföt þeirra
sundur og særðiþá allmikið á
höfði. Komu þá meðöl og sára-
umbúðir, sem björgunarmenn
höfðu haft með sér, að góðum
notum. Eftir þetta var Englend-
ingunum komið fyrir á öruggum
á brún og höfðu sumar með sér
tjöld og hitunartæki.
Á sunnudagsmorgni, tveim
sólarhringum eftir strandið, voru
ellefu menn komnir á Bjargbrún
með nýjan vað, vistir, tjöld og
annan útbúnað. Klukkan níu var
farið að lýsa að degi og var þegar
hafíst handa við að ná mönnum
úr Bjarginu og úr fjörunni. Mað-
ur var látinn síga niður á Flaug-