Dagur - 17.12.1997, Blaðsíða 11

MIÐVIKUDAGUR 17.DESEMBER 1997 - 11

ERLENDAR FRÉTTIR
Kofi Annan og
símbréfið
DAGUR
ÞORLEIFS
\f| SON
Fyrir rúmu ári hélt danska blað-
ið Information því fram að frið-
argæsludeild S.Þ. (þekkt undir
skammstöfuninni DPKO) hefði
látið undir höfuð leggjast að gera
ráðstafanir til þess að koma í veg
fyrir fjöldamorðin á Tútsum í
Rúanda 1994, þrátt fyrir ítrekað-
ar viðvaranir þaðan.
M.a. hafði DPKO ekki iátið
Oryggisráð S.Þ. vita af viðvörun-
um þessum. Forstöðumaður
deildar þessarar var þá Ghana-
maðurinn Kofi Annan, núver-
andi framkvæmdastjóri S.Þ.
Samsæri þjóóar gegn þjóð?
Niels Helveg Petersen, utanrík-
isráðherra Danmerkur, lét í
framhaldi af þessu sendinefnd
Danmerkur hjá S.Þ. hefj'a rann-
sókn í málinu, en ekki kom mik-
ið út úr því. Kofi Annan varð
fljótt eftir þetta framkvæmda-
stjóri SÞ. og vart er óhugsandi að
þá hafi mál þetta verið talið of
„viðkvæmt" til að hægt væri að
fylgja því fram.
Nú er umrætt mál komið á
daginn á ný með um 1000 blað-
síðna skýrslu um það frá nefnd,
sem öldungadeild belgíska
þingsins fól að rannsaka málið.
Niðurstöður nefndarinnar,
sem fram koma í skýrslunni, eru
mjög á sömu lund og þær sem
Information komst að.
Oft hefur verið látið að því
liggja að Afríkumönnum sunnan
Sahara væru mislagðar hendur
um skipulagningu, en fjölda-
morð þau er hér um ræðir renna
ekki stoðum undir það. Því sést
nú haldið fram í fjölmiðlum að
aldrei fyrr í mannkynssögunni
hafi þjóðarmorð verið framið af
slíkum skjótleik og með meiri ár-
angri en umrætt þjóðarmorð
Hútúa á Tútsum. I áminnstri
belgískri skýrslu stendur að þá
hafi um 800.000 manneskjur
verið skotnar, höggnar og barðar
í hcl. Liggur nærri að ætla að
þetta hefði vart komist í fram-
kvæmd svo fljótt og svo auðveld-
lega sem raun varð á, nema því
aðeins að á bak við það hafi ver-
ið rækileg skipulagning og víð-
tæk samstaða og þátttaka
hútúsku þjóðarinnar. Vantar
e.t.v. ekki mjög mikið á að segja
megi að hér hafi verið um að
ræða morðsamsæri einnar þjóð-
ar gegn annarri. Ætla mætti að í
þessu gæti falist viðvörun fyrir
mannkynið.
Stöðuhækkanir
Fjöldamorð þessi virtust koma
alþjóðasamfélaginu á óvart, en
svo hefði ekki þurft að vera, seg-
ir í belgísku skýrslunni, því að
þegar ári fyrir fjöldamorðin voru
S.Þ. farnar að berast viðvaranir
um að þau stæðu fyrir dyrum, frá
erindrekum sínum í Rúanda.
Þær viðvaranir héldu áfram að
berast, og frægust þeirra hefur
orðið símbréf sem Romeo
Dallaire generalmajór, kanadísk-
ur yfirmaður UNAMIR, gæslu-
liðs S.Þ. í Rúanda, sendi DPKO
í New York 11. janúar 1994 -
þremur mánuðum áður en
fjöldamorðin hófust. Fyrir löngu
er ljóst að deildin lét símbréf
þetta ekki ganga eðlilega boðleið
til Oryggisráðsins.
Kofi Annan var þá forstöðu-
maður DPKO, og viss ummæli í
belgísku skýrslunni eru í fjöl-
miðlum túlkuð svo að höfundar
hennar telji að Annan hafi vitað
um símbréf Dallaire og tekið
ákvörðun um að láta það eða
innihald þess ekki ganga áfram
til Öryggisráðsins. Ekki bætir
málstað Annans í þessu sam-
hengi að hann hefur neitað að
hafa nokkurt samstarf við
Rann sókn a n eíiul
belgíska þingsiiis
gagnrýuir Kofi Ann-
an, framkvæmda-
stjóra S.Þ., harólega
fyrir að hindra rann-
sóknir nefndarinnar
viðvíkjandi aðdrag-
anda Jjjóðarmorðsins
í Rúanda.
Baksvið
belgísku rannsóknanefndina og
ofan á það bannað að nefndin yf-
irheyrði aðra starfsmenn aðalrit-
araembættis SÞ., sem DPKO
heyrir undir. Þessu banni til rök-
stuðnings vísar Annan til regl-
unnar um friðhelgi diplómata.
Belgíska nefndin hefur lýst yfir
megnri óánægju með þessa af-
stöðu Annans.
Astæða er til þess að ætla að
samstarfsmenn Annans úr
DPKO meti málin svo að hyggi-
Iegt sé fyrir þá að tala sent fæst
um það sem skeði í deildinni við-
víkjandi Rúanda fyrri hluta árs
1994. Þegar Annan var orðinn
framkvæmdastjóri S.Þ. veitti
hann flestum téðra samstarfs-
manna sinna stöðuhækkun.
Enginn þeirra hefur ennþá haft
samband við fjölmiðla og sagt,
hvað í rauninni varð af símbréfi
Dallaire, né heldur svarað
spurningunni um það hvort Ann-
an hafi bannað eða ekki bannað
að það væri sent Öryggisráði.
Belgískir hermeim inyrlir
I skýrslunni er belgíska stjórnin
einnig harðlega gagnrýnd fyrir að
hafa ekki gert meira en hún
gerði til að koma í veg fyrir
fjöldamorðin. Þau hófust 7. apr-
íl 1994 með sóðalegum morðum
hútúskra hermanna á tíu
belgískum hermönnum. Dallaire
hafði í nefndu símbréfi sagt að
Interahamwe, vopnað lið Hútúa,
hyggðist myrða einhverja af þeim
belgísku hermönnum, sem voru
kjarninn í UNAMIR, í þeim til-
gangi að Belgía kallaði þetta her-
lið sitt heim, sem og varð.
Skýrslan: Umhoð UNAMIR var
skilgreint óljóst og ástæða er til
að ætla að þar sé að Ieita orsakar
þess að UNAMIR var miður vel
undir það búið að snúast við
árásum á eigin liðsmenn og
Tútsa. Belgíska stjórnin hefði átt
að sjá til þess að úr því yrði bætt.
Fréttastofur hafa eftir
nokkrum þeirra er sæti áttu í
rannsóknanefnd öldungadeildar-
innar að Jean-Luc Dahaene, for-
sætisráðherra Belgíu, ætti að
segja af sér. Sú skoðun virðist of-
arlega í Belgíu að Dahaene, sem
og Willy Claes og Leo Delcroix,
sem á tíð þjóðarmorðsins voru
utanríkisráðherra og varnar-
málaráðherra Belgíu, hafi með
því vanrækja vandann í Rúanda
stofnað lífum belgískra her-
manna þar í hættu.
Bannar hæstiréttur Tyrklands Vel-
ferdarflokkinn?
'IYRKLAND - Stjórnarskrárdómstóllinn í Tyrklandi
hóf í gær umfjöllun um hvort banna eigi starfsenri
Velferðarflokksins, stjórnmálaflokks múslima sem
fyrir skemmstu fór ineð stjórn landsins undir forustu
Nekmettins Erbakans. Urskurðar dómstólsins er
eleki að vænta á næstu dögum, því fyrst þarf að fara
yfir 470 blaðsíðna skýrslu um flokkinn sem lögð hef-
ur verið fram. Höfundar skýrslunnar komast að
þeirri niðurstöðu að flokkinn beri að banna á þeim
forsendum að hann sé miðpunktur starfsemi bók-
stafstrúarmanna sem miði að því að kollvarpa stjórn-
skipan landsins.
Necmettin Erbak-
an, sem um skeið
var forsætisráð-
herra Tyrklands.
Harðari refsingar fyrir verslun
með konur
FRAKKLAND - Evrópuþingið í Strasborg krafðist þess í gær að refs-
ingar íyrir þrælaverslun með konur og nauðungarvændi verði hertar
til rauna, og þær konur sem séu fórnarlömb þrælasölunnar eigi að fá
tímabundið dvalarleyfi og atvinnuleyfi í viðkomandi landi. Bæði þeir
sem flytja konurnar milli Ianda á fölskum forsendum og mellu-
dólgarnir eigi að hljóta hæstu fangelsisdóma og háar fésektir. Fram-
kvæmdastjórn ESB telur að um 500.000 konum í Evrópu sé haldið
nauðugum í vændi eftir að hafa verið seldar milli Ianda.
Fleiri börn með „fuglaflensiina66
FIONG KONG - I Hong Kong hafa tvö börn í viðbót, tveggja og
þriggja ára, greinst með inflúensu sem hingað til hefur aðeins þekkst
í fuglum. Þar með er fjöldi þeirra sem smitast hefur kominn í níu.
Tveir sjúklinganna hafa þegar látist af völdum veirunnar, tveir eru
enn í lífshættu en hinir hafa náð sér að mestu.
Mandela lítur yfir farinn veg
SUÐUR-AFRÍKA - Nelson Mandela, forseti Suður-
Afríku, flutti í gær opnunarræðu á flokksþingi
Afríska þjóðaráðsins þar sem hann leit til baka yfir
þau þrjú ár sem liðin eru frá því aðskilnaðarstefnan
íeið undir lok og hann tók við forsetaembættinu.
Sagði hann lýðræðið hafa fest sig vel í sessi, engin al-
varleg mistök verið gerð en varaði jafnframt við aft-
urhaldsöflum og andstæðingum byltingarinnar í röð-
um fyrrverandi valdhafa sem hafi safnað um sig neti
stuðningsmanna sem stefna að því að grafa undan
stjórninni.
Nelson Mandela
varar við leyni-
makki stjórnar-
andstæðinga.
Erum flutt að
Hjalteyrargötu 2
, .
ORÐ DAGSINS
462 1840
^___________r