Dagur - 30.12.1997, Blaðsíða 7

Dagur - 30.12.1997, Blaðsíða 7
 Þ KIDJUDAGUK 30.DESEMB ER 19 9 7 - 7 ÞJÓÐMÁL í aldanna skaut IIALHJOR ASGRIMS SON UTANRÍKISRÁÐHERRA SKRIFAR Árin líða hraðar nú, en áður. Ég verð var við, að flestum okkar sem komin eru á miðjan aldur finnst árin nánast þjóta hjá. Kemur þar auðvitað margt til, annir, brauðstrit og fáar frístund- ir. I skemmtilegu viðtali Bryndís- ar Schram við hinn ástsæla lista- mann Kristin Hallsson, sagði hann frá áhrifum kristinnar trúar á uppeldi sitt og hvers virði hún væri sér enn í dag. Undir lok þáttarins sló Kristinn þvf fram, að ekki mætti einblína á að kenna ungu fólki að takast á við lífið, heldur ætti li'ka að huga að því að kenna fólki að njóta lífs- ins. Þetta vil ég taka undir af heilum hug, og mætti leiðsögnin gjarnan ná til okkar sem eldri erum líka. Fæst okkar gefa sér nægan tíma frá önnum dagsins til að njóta fagurra lista og hollrar úti- veru og þó margir setji hvoru- tveggja á dagskrá einhvern tím- ann á lífsleiðinni, þá vildu flestir að það væri meira og hefði byrjað fyrr. Holl andleg og líkamleg iðja er einkar vel til þess fallin að áúka fölki þrek‘ og þroska til átaka við þau verkefni önnur, sem annars tækju allan tímann. Verkefnl stjórnmálanna Verkefni stjórnmálamanna eru, eðli málsins samkvæmt, meira í sviðsljósi, en ýmis verk önnur sem verið er að vinna í þjóðfélaginu. Við áramót er hinn hefðbundni tími reikningsskila og því ekki úr vegi að líta um öxl. Við sem stönd- um að ríkisstjórnarsamstarfi erum mjög sátt við árangur stjórnarinn- ar á flestum sviðum, þó víða bíði óleyst verkefni og margt mætti betur fara. Efnahags- og atvinnu- líf eru í miklum vexti og baráttan við atvinnuleysi, sem var for- gangsverkefni framsóknarmanna í stjórnarsamstarfinu gengur vel. Arangur ríkisstjórnarinnar verður hins vegar ekki rakinn að sinni, enda til þess næg tækifæri og sömuleiðis hitt, að ekki er að ráði lengur um hann deilt. Nú þegar fjárhagslegur grundvöllur velferð- arkerfisins hefur verið treystur, verður að reyna að ná víðtækri sátt um markmið og leiðir. Um- ræðan hefur Iengi einkennst af slagorðum og yfirboðum og eiga allir stjórnmálaflokkar nokkra sök. Mál er að linni Þjóðin stendur á þröskuldi nýrrar aldar og ljóst er að samfélagið mun breytast mikið á næstu árum vegna nýrrar tækni, sem fleygir fram af þvílíkum hraða, að erfitt er fyrir venjulegt fólk að fylgjast með. Alþjóðavæðing og sífellt umfangsmeira alþjóðasam- starf mun sömuleiðis setja mik- inn svip á nýja öld. Af þessum sökum er mikilvægt fyrir Islend- inga, að möguleikar þjóðarinnar til þátttöku í hinu óskrifaða æv- intýri nýrrar tækni og breyttrar heimsýnar, séu ekki takmarkaðir af slæmri skuldastöðu landsins. Verkefni stjórnmálaflokka fyrir Aramót eru tími uppgjörs. Þjóðarbúskapurinn er veginn og metinn og fyrirtæki skoða afkomu sína. Einstaklingar líta sömuleiðis yfir farinn veg til að meta árangur ársins og ævinnar. Allflestir eru sáttir og una glaðir við sitt enda sýna kannanir að l'slendingar eru hamingjusamastir allra þjóða og könnun á vegum Sameinuðu þjóðanna taldi okkur í fimmta sæti aföllum þjóðum heims hvað lífsgæði snertir. næstu kosningar verður því að leggja í dóm þjóðarinnar skil- greiningu sína á nýju samfélagi, sem hlýtur að byggja á gildum og hefðum, sem vel hafa reynst og eru hluti af sjálfri þjóðarsálinni. Jafnframt því verður að gera þær breytingar, sem nauðsynlegar kunna að vera til að tryggja, að sú kynslóð, sem tekur landið í arf, eigi a.m.k. jafngóða mögu- leika og bést gerist annars staðar. Innri sátt þjóða, sátt þjóða í milli Árið 1997 hefur verið viðburð- arríkt á innlendum og erlendum vettvangi. Friður hefur ríkt á vinnumarkaði, sem er ein helsta forsenda bættra lífskjara. Aðilar vinnumarkaðar eiga mikið hrós skilið fyrir framsýni og skilning á framtíðarhagsmunum. Vinnunni við fulla innri sátt í samfélaginu mun seint ljúka og þar berum við stjórnmálamenn mesta ábyrgð. Þar koma þó fleiri að, ekki síst margvísleg félagasamtök fólks- ins. Ein af grundvallarstofnunum þjóðfélagsins er kirkjan. Þar leita einstaklingarnir eftir styrk og skjóli. Kirkjan þarf því umfram aðrar stofnanir á því að halda að þar ríki innri sátt. Glæsileg og ógleymanleg vígsluhátíð hins nýja biskups herra Karls Sigur- björnssonar vekur miklar vonir um meiri einingu innan kirkj- unnar. Þar voru saman komnir allir þjónar kirkjunnar og von- andi fylgir sá andi sem þar ríkti þeim til starfa á nýju ári. Á erlendum vettvangi hefur margt gerst sem gefur meiri von- ir um sátt milli þjóða. Atlants- hafsbandalagið hefur boðið nýj- um þjóðum inngöngu og styrkt samstöðu og samvinnu Evrópu- þjóða. Það er ánægjulegt að sjá hversu víða þetta starf hefur bor- ið árangur. Landamæradeilurnar hafa verið leystar, staða minni- hlutahópa hefur verið tryggð og margvíslegur ágreiningur verið Verkefni stjómmála- flokka fyrir næstu kosningar verður því að leggja í dóm þjóð- arinnar skilgreiningu sína á nýju samfé- lagi, sem hlýtur að byggja á gildum og hefðum, sem vel hafa reynst og em hluti af sjálfri þjóðarsálinni. Iagður til hliðar. Evrópuþjóðirnar hafa samein- ast, undir forystu NATO, um að tryggja frið í Bosníu. Það er meira verkefni en fáein orð fá lýst. Fólkið sem varð fyrir öllum þeim hörmungum, sem heims- byggðin varð vitni að, er langt frá því að vera sammála um grund- völl friðar. Alþjóðasamfélagið hefur samt einsett sér að koma á friði þrátt fyrir áhugaleysi margra íbúanna. Þetta friðarstarf er ekki aðeins mikilvægt fyrir íbúa Bosn- íu, heldur táknrænt fyrir þá von sem flestir ala í brjósti að sjá aldrei slíkar hörmungar aftur í Evrópu. Ef þetta tekst er jafn- framt líklegra að þjóðir Evrópu geti sameinast með sterkari hætti gegn margvíslegri alþjóðlegri vá, hvort sem það eru fíkniefni, glæpir, mengun, misþyrming barna, hungur, fátækt eða sjúk- dómar. Fjölskyldan og uppeldi Ymis merki sjást nú um það í ís- Iensku samfélagi, að gömul og gróin fjölskyldugildi séu á und- anhaldi með ýmsum óæskilegum afleiðingum. Samheldni fjöl- skyldna virðist minni. Lítill agi, aðhald og eftirlit við heimanám eru nokkrar af orsökum fyrir lak- ari árangri í námi og ýmis konar Iausung fylgir. Langur vinnudag- ur margra á hér væntanlega ein- hvern hlut að máli, en hrekkur hvergi til sem eina skýringin. Er mögulegt að afþreying við sjón- varp og tölvur tefji svo fyrir börn- um og fullorðnum að heimanám, elskulegur agi og uppeldi líði fyr- ir? Ekki er von á góðu, ef uppeldi er í stórum stíl látið eftir tölvum og sjónvarpi, eftirlitslaust. I þessu máli er fagnaðarefni að kjör kennara bötnuðu til muna í síðustu kjarasamningum og því er ólíklegt að kjaradeilur spilli næði til náms á næstunni. Um- ræðan um fræðslu- og uppeldis- mál verður í framtíðinni að vera opnari og þátttakan almennari. Ég tel, að nánast vakningar sé þörf meðal þjóðarinnar í fjöl- skyldumálum til að hefja til vegs og virðingar á ný Jrau gildi, sem best hafa reynst. Ég tel, að sam- tökin „Heimili og skóli“ séu eink- ar vel til þess fallin að vera í far- arbroddi slíkrar vakningar. Sam- tökin hafa raunar með starfi sínu hafið slíkt starf, en stjórnvöld ættu að gera samtökunum kleift að efla starfsemi sína. Mér er sérstök ánægja að segja frá því hér, að fyrstu „bjartsýnisverð- laun“ Framsóknarflokksins, sem aflient voru á miðstjórnarfundi nú um daginn, voru veitt for- manni „Heimila og skóla“ Jónínu Bjartmar/. og samtökunum. Fikniefnavandrnn Víða um lönd er neysla eiturlyfja og ýmis ógæfa þeim tengd einn helsti bölvaldur æskufólks. Við hér á íslandi höfum verið minnt rækilega á það undanfarið að þessi vandi hefur skotið hér kirfi- lega rótum. Glórulaust ofbeldi er fylgifiskur fíkniefnaneyslunnar eins og dæmin sanna. Ymis önn- ur niðurlæging verður oft hlut- skipti ungra neytenda og veldur sálarháska hjá þeim sjálfum og aðstandendum. Sársaukinn fylg- ir sumum til æviloka. SÁA og fleiri hafa unnið þrekvirki við að hjálpa þúsundum eiristaldinga til að ná aftur tökum á lífi sínu. Sú blessun sem af starfi þeirra hefur hlotist er helsti ljósgjafinn á mörgum heimilum þessa lands um áramótin. Forvarnastarf þessara samtaka hefur verið þarft og verður að tryggja að það nái sem víðast. Hér tel ég einnig að ríki og sveitarfélög þurfi að leggja meira lið, en hingað til. Ráðstafanir til að efla aðgerðir gegn sölu, dreifingu og innflutn- ingi á fikniefnum hafa verið gerðar í tíð þessarar ríkisstjórnar en samt blasa verkefnin víða við. Samhjálp hefur um árabil verið griðastaður þeirra, sem ekki eiga máltíð vísa, né þak yfir höfuðið. Með trúna sem kjölfestu í starfi sínu hafa þeir, sem þar stjórna unnið frábært starf. Um þessi mál er, að ég held, lítill eða eng- inn pólitískur ágreiningur, svo átakalaust á að vera að gera frek- ari átak í þessum málaflokkum. Áramót Áramót eru tími uppgjörs. Þjóð- arbúskapurinn er veginn og met- inn og fyrirtæki skoða afkomu sína. Einstaklingar líta sömuleið- is yfir farinn veg til að meta ár- angur ársins og ævinnar. Allflest- ir eru sáttir og una glaðir við sitt, enda sýna kannanir að Islending- ar eru hamingjusamastir allra þjóða og könnun á vegum Sam- einuðu þjóðanna taldi okkur í fimmta sæti af öllum þjóðum heims hvað lífsgæði snertir. Mörgum hefur árið verið þungt í skauti, vegna veikinda, ástvinamissis, eða annars óláns. Enn aðrir standa yfir brostnum draumum um betra líf. Þeim ber að hjálpa og sýna nærgætni og samúð og mér sýnist, að sem bet- ur fer sé samkenndin rík í þjóð- arsálinni. Einar skáld Benedikts- son segir í kvæði sínu „Odáins- ævi“: „Augnablikið og aldanna veldi að eilífu vitnar gegn tímans draumi. Hvar árdegi líður aldrei að kveldi, er ævin hreyfing með þrotlaus- um straumi. En sálin á líf, hún syrgir og kætist. Sanntrú á heilagan grun, sem rætist. “ Ég óska landsmönnum öllum gleðilegs nýs árs og þakka liðið ár.

x

Dagur

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Dagur
https://timarit.is/publication/251

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.