Dagur - 31.12.1997, Side 7

MIÐVIKUDAGUR 31.DESEMBER 1997 - 7
X^MT.
, ÞJÓÐMÁL
L ^
Eru kosningar
fegurdarsamkeppni?
Kosningar eru ekki fegurðarsamkeppni, fólk er ekki að kjósa fallegustu stefnuna, fegurðarinnar vegna. Fólk er að velja hverjum það treystir til að stjórna og hvaða stefna
verði höfð að leiðarljósi við stjórn sameiginlegra mála, fólk er að velja valdhafa.
SIGRÚN ELSA
SMÁRA
DÓTTIR
I/ARAFORMAÐUR
BIRTINGAR FRAM-
SÝNAR SKRIFAR
Það er von okkar margra sem
störfum á vinstri væng stjórn-
málanna að reynslan af Reykja-
víkurlistanum og Grósku verði
mönnum hvatning til frekari
dáða í samvinnu og sameiningar-
málum félagshyggjuaflanna. Að
Reykjavíkurlistanum koma vissu-
lega fleiri öfl en þau sem öllu
jöfnu eru tengd við sameiningu
vinstri flokkanna en reynslan af
svo stóru framboðsafli ætti þess
þá heldur að vera sönnun þess
að þegar smærri einingar komast
að sameiginlegri niðurstöðu um
stefnumörkun og meginmarkmið
má búast við meiri árangri og
áhrifum en þegar kraftarnir eru
dreifðir. Löngu er orðið tfma-
bært að „sjattla" gömul ágrein-
ingsmál og beina sjónum að
þeim mikilvægu grundvallarmál-
um sem sameina félagshyggju-
fólk.
Reynslan af Grósku, þar sem
fólk úr Alþýðubandalagi, Alþýðu-
flokki, Kvennalista og Þjóðvaka
ásamt óháðum fann sér sameig-
inlegan starfsvettvang, sýnir að
það er vel gerlegt fyrir þessa
hópa að komast að sameiginlegri
niðurstöðu f landsmálunum. Hin
opna bók Grósku, sem geymir þá
stefnumörkun sem samstaða
náðist um, nær til flestra sviða
íslenskra stjórnmála. Tekið var á
öllum þeim þáttum sem talið
hefur verið að greini vinstri
flokkana að og skýr stefna mörk-
uð í öllum málaflokkum. Ekki er
hægt að segja að meiri togstreita
hafi verið í þeirri vinnu en gerist
og gengur á rólegu flokksþingi
gömlu Ijórflokkanna.
Sjálf stjórnaði ég málefnahópi
um alþjóðamál, sem í upphafi
þótti ekki líklegt að mikil sam-
staða næðist um, en þegar upp
var staðið reyndist ekki erfitt að
miðla þar málum og ná sameig-
inlegri niðurstöðu. Það er ekkert
nýtt að innan allra lýðræðíslegra
stjórnmálahreyfinga, sama
hversu smáar þær eru, koma
alltaf til með að vera skiptar
skoðanir um einhver mál, við
þekkjum það vel úr smáflokka-
samfélaginu að öll þau mál sem
ágreiningur er um milli flokkana
er jafnframt ágreiningur um inn-
an þeirra.
Spilltar sálir
Þeir sem mæla fyrir sameiningu
gera það á misjöfnum forsend-
um, hjá mér er það tvíþætt, ann-
arsvegar horfi ég til þess að slíkt
sameinað afl gæti í kosningum
boðið íslenskum kjósendum
markvisst aðgerðarplan og jafn-
vel séð fram á að geta staðið við
það, hins vegar er það löngunin
til að starfa í stórum öflugum fé-
lagshyggju- og kvenfrelsisflokki
sem hefði verulega vigt á valda-
tafli íslenskra stjórnmála. Eg lít
síður en svo á að menn væru
með sameiningu að selja úr sér
sálina fyrir völd eins og ráða má
af orðum nokkurra efasemdar-
manna, enda vandséð að mikið
sé eftir af óspilltum flokkssálum
til að selja eftir ríkisstjórnarsátt-
mála undangenginna ára og ára-
tuga.
Sú stefna sem næst á vettvangi
sameinaðrar vinstri hreyfingar
hlýtur bæði að vera lýðræðislegri
og heilsteyptari heldur en sú
sem næst á nokkrum dögum,
hvort sem er í ríkisstjórnarvið-
ræðum eða meirihlutamyndun-
um í bæjar- og borgarstjórnar-
kosningum, þar sem einungis
koma að nokkrir einstaklingar
sem ráðskast með það sín á milli
hvað af stefnum „sinna“ flokka
skuli keypt og hvað selt.
Úrval listabókstafa
Þær raddir hafa jafnframt heyrst
að með sameiningu og jafnvel
með sameiginlegu framboði væri
verið að skerða valfrelsi þegn-
anna til að velja sér þá stefnu
sem þeim stendur næst og tala
sömu raddir á myrkum stundum
um aðför að Iýðræðinu í þessu
sambandi.
Vissulega er það rétt að í sam-
eiginlegu framboði er minna úr-
val af listabókstöfum í boði í
kjörklefanum, en lýðræðið virkar
nú einu sinni þannig í prinsipp-
inu að meirihlutinn ræður og af
því leiðir óhjákvæmilega að
minnihlutinn ræður ekki og ef
félagshyggjuflokkarnir sem í
grundvallaratriðum eru sammála
krefjast þess að boða fagnaðarer-
indið sitt í hvoru horninu verða
vinstri flokkarnir aldrei annað en
litlir minnihlutaflokkar sem
engu fá að ráða meðan stór hluti,
„Ég lít síður en svo á
að menn væru með
samemingu að selja
úr sér sáltna fyrir
völd eins og ráða má
af orðum nokkurra
efasemdarmanna,
enda vandséð að mik-
ið sé eftir af óspillt-
um flokkssálum til
að selja eftir ríkis-
stjómarsáttmála und-
angenginna ára og
áratuga.“
jafnvel meirihluti, þjóðarinnar
eru jafnaðar- og félagshyggju-
fólk. Er þetta það lýðræði sem
við viljum bjóða upp á? Það er
enginn að tala um sameiningu
sameiningarinnar vegna. Það er
verið að tala um að koma á fót
eðlilegum valdahlutföllum í
landinu. Það er verið að tala um
að félagshyggjuöflin komi sér
saman um stefnu, ekki bara til
að veifa í kosningabaráttu, held-
ur til að framfylgja.
Fallegasta stefnan
Þeir eru margir sem unnið hafa
að málefnavinnu innan vinstri-
flokkanna og staðið ár eftir ár á
landsfundum eða miðstjórnar-
fundum og þrefað um einhverja
stefnu til að kvitta upp á. Allir
sem að vinnunni koma mega þó
vita að þessi stefna verður aldrei
framkvæmd þar sem aldrei verði
unnt að komast að samkomulagi
við nokkurt annað stjórnmálaafl
um óbreytta stefnu.
Þessi vinna yrði markvissari ef
um stórt sameiginlegt afl væri að
ræða þar sem menn gætu vissu-
lega haft prívatskoðanir á öllu
mögulegu og viðrað þær þegar
svo ber undir, en meginvinnan
færi í raunhæf stefnumarkmið
sem sameiginleg niðurstaða
næðist um. Þá fyrst væri hægt að
bjóða íslenskum kjósendum upp
á raunhæfa félagshyggju. Þá
fyrst væri hægt að birta mark-
tækt aðgerðarplan. Segja svo
mark sé á takandi: þetta ætlum
við að gera, en ekki: þetta langar
okkur til að gera eða finnst okk-
ur að ætti að gera. Því staðreynd
málsins er einfaldlega sú að það
er ekki endalaust hægt að biðja
kjósendur um að taka viljann fyr-
ir verkin. Kosningar eru ekki feg-
urðarsamkeppni, fólk er ekki að
kjósa fallegustu stefnuna, feg-
urðarinnar vegna. Fólk er að
velja hveijum það treystir til að
stjórna og hvaða stefna verði
höfð að leiðarljósi við stjórn
sameiginlegra mála, fólk er að
velja valdhafa. Fólk vill að sú
stefna sem það kýs sé stefna sem
hægt sé að framfylgja og verði
framfylgt.
Fyrirgefning syndanna
Islensk vinstri hreyfing verður að
fara að hreinsa til í sínum mál-
um; fyrirgefa gamlar syndir og
fara að vinna að uppbyggingu
vinstri stefnunnar á landinu í
stað niðurrifsins. Það er ekki
endalaust hægt að skýla sér bak-
við hugsjónir; að hugsjónir allra
rúmist ekki innan sameinaðs
flokks vinstri manna, því það er
einkenni allra alvöru hugsjónar-
manna að vilja sjá hugsjónir sín-
ar í framkvæmd, ef sá vilji er ekki
fyrir hendi og ef menn treysta
sér ekki til að vinna útfærslum
sameiginlegra hugsjóna fylgi í
stórum hópi, þá er varla hægt að
segja að menn hafi brennandi
hugsjónir og ættu fremur að
snúa sér alfarið að heimspeki og
láta þá sem raunverulega vilja
hafa áhrif um stjórnmálin.