Dagur - 17.02.1998, Blaðsíða 8

8 - ÞRIÐJUDAGUR 17. FEBRÚAR 1998
ÞRIDJUDAGUR 17. FEBRÚAR 1998 - 9

Dagur.
FRETTASKYRING
Flokkspólitískaii kosnlngar
Við á Degi höfum nú í tæpt ár unnið að
stórfelldum breytingum á blaðinu.
Askrifendur okkar hafa tekið þeim vel og
nú teljum við að tími sé kominn til að sýna
þér morgunblað við hasfi.
A nsestu vikum og mánuðum* eiga allir
sigurdOr
SIGURDORS-
iBC i SON

wlít' á* SKRIFAR
Breidjfylkingar félags-
hyggjuaflanna búa sig
undir sókn um nær
allt land í vor. Með
auknum verkefnum
sveitarstjóma verða
kosningamar mun
pólitískari en áður,
tekist verður á um ein-
staklingshyggju og fé-
lagshyggju.
Sveitarstjórnarkosningarnar í vor
fara fram í breyttu umhverfi frá
því sem verið hefur um áratuga
skeið. Auk þess hafa risastórir
málaflokkar verið færðir yfir til
sveitarfélaganna sem breyta
munu starfi þeirra sem kosnir
verða til ábyrgðarstarfa í sveitar-
félögum landsins í vor. Við þessar
aðstæður eru A-flokkarnir,
Kvennalisti, óháðir og annað fé-
lagshyggjufólk að fara í sameigin-
legt framboð í öllum stærri sveit-
arfélögum landsins, nema Hafn-
arfirði, í vor. Þegar allt þetta kem-
ur saman er ljóst að við blasir
breytt mynd af sveitarfélögum
Iandsins og störfum sveitar-
stjórnarmanna.
SameLniag sveitarfélaga
Tvennt er mest áberandi hvað
varðar breytingar sem orðið hafa í
sveitarfélögum landsins frá síð-
ustu kosningum. I fyrsta lagi
sameining sveitarfélaga, og þá
um leið stækkun þeirra, víða um
land. Sameiningin breytir miklu.
Oll umsvif verða meiri og verk-
efni bæjarfulltrúa aukast um leið
til muna.
I öðru lagi hafa risavaxin verk-
efni færst til sveitarfélaganna.
Þar rís hæst færsla grunnskólans
frá ríki til sveitarfélaga. Við það
eitt munu um þrír milljarðar
króna færast frá ríki til sveitarfé-
laga til umsýslunar. Þessi fjár-
upphæð sýnir vel hversu risavaxið
verkefnið er. Síðan munu sveitar-
félögin taka við málefnum fatl-
aðra innan tíðar, sem er annað
stórt verkefni sem þau taka til
sín.
Valdið heim í hérað
Fram að þessu hafa sveitarfélögin
verið með um fjórðung af opin-
berri stjórnsýslu, hitt hefur verið
hjá ríkinu. Nú breytist þetta við
flutning grunnskólans og mál-
efna fatlaðra til sveitarfélaganna.
Um leið eykst pólitískt vægi sveit-
arfélaganna. Þetta breytir miklu
varðandi komandi sveitarstjórnar-
kosningar. Abyrgð sveitarstjórnar-
manna verður meiri en áður var.
„Eg er sammála þessu," segír
Guðmundur Oddsson, sem um
langt árabil hefur setið sem full-
trúi Alþýðuflokksins í bæjarstjórn
Kópavogs. „Ég hef lengi gengið
með það í maganum að sveitarfé-
lögin verði sterkar stjórnsýsluein-
ingar óháðar ríkisvaldinu. Ég vil
fá valdið heim í hérað. Alþingi á
bara að sjá um lagarammann en
síðan eigum við að sjá um fram-
kvæmdirnar. Þess vegna horfi ég
með velþóknun á þær breytingar
sem eru að verða varðandi sveit-
arfélögin. Það er bara þroska-
merki á sveitarstjórnarmönnum
og almenningi út um allt Iand
þegar menn átta sig á því að þeim
mun stærri sem heildin er því
sterkari verður hún,“ segir Guð-
mundur.
Aukin áhyrgð
Jóhann Geirdal, bæjarfulltrúi í
Reykjanesbæ, ásamt Kristjáni
Gunnarssyni bæjarfulltrúa, kom
á fyrstu samvinnu A-flokkanna í
sveitarstjórnarmálum fyrir kom-
andi kosningar. Hann nefndi sem
dæmi um aukna ábyrgð sveitar-
stjórnarmanna byggingu skóla-
húsnæðis. Aður en grunnskólinn
fluttist til sveitarfélaganna gátu
menn, sem andvígir voru bygg-
ingu nýs skólahúsnæðis í héraði,
látið þar eins og þeir væru þeim
samþykkir. Sfðan gátu þeir bak
við tjöldin látið stöðva málið í
menntamálaráðuneytinu, sem
hafði lokaorðið. Það fréttist ekki
heim í hérað. Héðan í frá verður
þetta ekki lengur hægt. Nú taka
menn ákvörðun fyrir framan
sveitunga sína og verða að standa
við hana. Enginn getur leitað sér
skjóls á bak við ríkisvaldið. Jó-
hann telur að vegna þessa muni
sveitarstjórnarstörf verða mun
flokkspólitískari en verið hefur,
þótt það verði ekki á sama hátt og
í landsmálunum.
„Þetta verður meiri togstreita
milli félagshyggju og einstakl-
ingshyggju. Sveitarstjórnarmenn
verða nú að svara þeirri spurn-
ingu hvort einstaklingar eigi að
reka leikjanámskeiðin, tónlistar-
námskeiðin, dagheimilin og aðra
skylda þjónustu og menn borgi
bara fyrir það hver fyrir sig. Eða
vilja menn að sveitarfélagið sjái
um þessi mál og að þau séu
Jóhann Geirdal: „Þetta verður meiri
togstreita milli félagshyggju og ein-
staklingshyggju. Sveitarstjórnarmenn
verða nú að svara þeirri spurningu hvort
einstaklingar eigi að reka þjónustu eða
vilja að sveitarfélagið sjái um þessi mál
og að þau séu greidd úr sameiginleg-
um sjóðum.
greidd úr sameiginlegum sjóðum
þannig að allir standi jafnir hvað
þetta snertir. Það er undir þess-
um kringumstæðum sem félags-
hyggjufólk er nú að taka höndum
saman og standa að sameiginlegu
ibúar höfuðborgarsvæðisins von á Degi inn
um lúguna, ókeypis í heila viku.
Kláradu dæmid
með SP-bílaláni
Með SP-bílalán inni í myndinni
býðst þér lán til allt að 7 ára
• 75% lánað til allt að 7 ára í nýjum bíl
• Þú ert skráður eigandi að bílnum
• Ekkert lokagjald
• Mánaðargreiðslur við þitt hæfí
• Þú getur endurnýjað bílinn í annan nýjan
eða greitt upp lánið hvenær
sem er á lánstímanum
• Lægri kostnaður ef þú ert í greiðsluþjónustu
SP-FJÁRMÖGNUN HF
framboði um allt land. Ég á von á
því að framboðin verði með svip-
aðar áherslur í grundvallaratrið-
um um allt Iand. Hins vegar hafa
sveitarfélögin sérstöðu. Ég minn-
ist þess fyrir kosningar að hafa
heyrt til dæmis alþýðubandalags-
menn og framsóknarmenn
skamma sjálfstæðismenn og krata
í meirihluta fyrir skuldastöðuna
og í hvað peningarnir hafi farið.
Sfðan heyrir maður krata og sjálf-
stæðismenn skamma alþýðu-
bandalagsmenn og framsóknar-
menn, sem eru í meirihiuta í öðru
sveitarfélagi, fyrir nákvæmlega
það sama. Þetta er pólitísk sér-
staða sveitarfélaganna," segir Jó-
hann Geirdal.
Meiri pólitik
Guðmundur Oddsson segist sam-
mála þeirri kenningu að sú breyt-
ing sem orðið hefur á sveitarfé-
lögunum og þau auknu verkefni
sem þau hafa og munu taka að
sér, muni gera sveitarstjórnarmál-
in flokkspólitískari en áður.
„Fyrst af öllu held ég að menn
vinstra megin við miðju séu Ioks
að kveikja á perunni um hina
ógnvænlegu stærð Sjálfstásðis-
Guðmundur Oddsson: „Það er bara
þroskamerki á sveitarstjórnarmönnum
og almenningi út um allt land þegar
menn átta sig á þvi að þeim mun stærri
sem he/ldin erþvísterkari verður hún“
flokksins. Það eina sem getur
komið honum undir í baráttunni
um völdin er að menn að taki
höndum saman. Þetta atriði, auk
þess sem stærri og fjárfrekari
verkefni eru nú kornin til sveitar-
félaganna, verða til þess að pólit-
iskar stefnur verða meira áber-
andi í sveitarstjórnarmálum en
verið hefur. Fyrir fólkið í sveitar-
félögunum skiptir það verulegu
máli hvort félagshyggjuöflin eru
við völd eða Sjálfstæðisflokkur-
inn. Það er himinn og haf þarna á
milli þegar litið er til félagslegrar
þjónustu fyrir fólkið í sveitarfé-
laginu. Það er að sjálfsögðu
nauðsynlegt að byggja götur en
þær eru til einskis ef fólkið
gleymist," segir Guðmundur
Oddsson.
Fjölgun menntaðs fólks
Oft hefur verið á það bent að
skortur á menntuðu fólki standi
minni byggðarlögum út um land
fyrir þrifum. Ungt fólk fari burt
til að mennta sig en komi svo ekki
heim aftur. Eftir sitji óskólageng-
ið fólk sem ekki ráði við hin
flóknu dæmi fjármálalífsins nú til
dags. Víða er það þannig, og hef-
ur verið nokkuð Iengi, að kennar-
ar eru best menntaða fólkið í
plássinu. Þeir taka að sér öll op-
inber störf og verði því æði valda-
miklir víða.
Jóhann Geirdal bendir á að
stækkun sveitarfélaga eftir sam-
einingu bjóði upp á að ráða verði
fleira sérmenntað fólk til starfa í
stjórnsýsluna en nú er. Hann seg-
ir það koma byggðarlögunum til
góða á öllum sviðum, ekki bara
stjórnsýslulega heldur líka á öðr-
um sviðum. Stækkun sveitarfé-
Iaga bjóði upp á ýmislegt sem lítil
sveitarfélög ráða ekki við. Stækk-
unin og aukin verkefni muni
koma öllum til góða.
Hringurinn lokast
Það er íyrir framan þessa breyttu
mynd sem félagshyggjufólk ætlar
að sameinast í kosningunum í vor.
Og svo virðist sem sameiningin
ætli að takast um allt land nema í
Hafnarfirði. Þar virðist útséð með
að af sameiningu verði.
Þeir staðir, þar sem ýmist er
búið að ákveða félagshyggjufram-
boð eða verið er að ganga frá því
eru Reykjanesbær, Grindavík,
Garðabær, Kópavogur, Reykjavík,
Akranes, Rorgarbyggð, Snæfells-
bær, Stykkishólmur, Isafjarðar-
bær, Bolungarvík, Blönduós,
Skagafjörður, Siglufjörður, Olafs-
fjörður, Akureyri, Húsavík, Seyð-
isfjörður, óskírða sveitarfélagið
Neskaupstaður, Eskifjörður,
Reyðarfjörður, Hornafjörður,
Vestmannaeyjar, Árborg, nýja
sveitarfélagið sem áður voru Sel-
foss, Eyarbakki, Stokkseyri, Sand-
víkurhreppur og loks Hveragerði.
Þar með eru upptalin öll stærstu
sveitarfélög landsins. Vera má að
sameiginlegt framboð félags-
hyggjuflokkanna verði líka í minni
sveitarfélögunum.
Vegmúla 3-108 Reykjavík ■ Simi 588 7200 • Fax 588 7201