Dagur - 16.01.1999, Blaðsíða 9

.Xfc^wr

FRETTASKYRING
Iskalt fj arskiptastríö
verðlækkanir Landssímans á far-
símaþjónustunni voru kærðar og
Samkeppnisstofnun beindi því til
Landssímans að hann lækki verð
ekki frekar á meðan málið væri til
meðferðar. Það er vissulega hörð
barátta í gangi og nokkuð kómískt
að hún birtist í því að það sé
óheimilt að lækka verð á þjónustu.
Þetta virkar eins og farsi í
nokkrum þáttum,“ segir Þórarinn.
Samkeppnin á fjarskiptamarkaði er hörð og kristallast í átökum Landssímans og Tais. Þórarinn Þórarinsson formaður stjórnar Landssímans og Þórólfur Árnason (t.h.) framkvæmdastjóri Tals.
FRIÐRIK ÞÓR
GUÐMUNDS-
SON
SKRIFAR
Harðiir slagur Lands-
símans og nýgræðing-
anna á fjarskipta-
markaðnum færist nú
ef eitthvað er í auk-
ana. Kærumál til Sam-
keppnisráðs eru kom-
in á þriðja tuginn.
Um nokkurra mánaða skeið hef-
ur ríkt kalt samkeppnisstríð á ís-
lenska fjarskiptamarkaðnum, að-
allega á sviði síma- og Internet-
þjónustunnar. Fremstir í flokki
fara hershöfðingjar Landssímans
og Tals. Landssíminn er eins og
alþjóð veit hið hlutafélagsvædda
fyrrum einokunarríkisfyrirtæki
Póstur og sími og er með mark-
aðsráðandi stöðu á sviði fjar-
skipta. Tal er aftur á móti eitt
hinna ungu fyrirtækja sem reyna
nú að hasla sér öruggan völl á
fjarskiptamarkaðnum; þetta fyrir-
tæki í símaþjónustunni, en ýmis
önnur á internetmarkaðnum. Tal
er að meirihluta til í eigu tveggja
bandarískra fyrirtækja, en að ein-
um þriðja í eigu Islenska útvarps-
félagsins, þ.e. Jóns Ólafssonar og
félaga.
Sumir telja reyndar að hinn
harði slagur á fjarskiptamarkaðn-
um sé angi af áhlaupi Jóns Ólafs-
sonar að ríkjandi blokkum í við-
skiptalífinu. Mörgum finnst um
leið mjög skondið hverjir eru
helstu forkólfarnir hjá hinum
markaðsráðandi Landssíma; sjálf-
stæðismennirnir Þórarinn V. Þór-
arinsson formaður Vinnuveit-
endasambandsins og Ólafur
Stephensen, sem nýverið kom til
fyrirtækisins frá Morgunblaðinu.
Hjá Landssímanum er einnig að
finna frjálshyggjumenn á borð við
Friðrik Friðriksson, íyrrum kosn-
ingastjóra núverandi forsætisráð-
herra. Þessir menn stýra slagnum
við „uppana“ hjá Tali og öðrum
ungum íjarskiptafyrirtækjum og
segir Þórólfur Arnason forstjóri
Tals að það sé skrítið að einmitt
þessir menn leiði baráttuna fyrir
Landssímann.
Tal með helming nýrra far-
símanotenda
„Þarna eru talsmenn samkeppni.
Við þekkjum þessa menn af allt
öðrum grundvallarsjónarmiðum
en þeim að viðhalda markaðsyfir-
ráðum og einokun. Þeir styðja
persónulega opnun þjóðfélagsins
og aukna samkeppni og þess
vegna er það örugglega erfitt fyrir
þá að vera einmitt í þessari vinnu
og verja málstað Landssímans,“
segir Þórólfur.
Erfitt er að fjölyrða um mark-
aðshlutdeild fyrirtækja á fjar-
skiptamarkaðnum, því í raun má
tala um nokkur svið. Guðmundur
Sigurðsson hjá Samkeppnisstofn-
un segir að í almenna talsíma-
kerfinu sé Landssíminn enn al-
ráður, en Tal á leiðinni inn í milli-
landasímtölin. Guðmundur segir
að á Internetmarkaðnum sé
reiknað út að Landssíminn og
dótturfýrirtækið Skíma séu til
samans með 37% markaðarins og
fyrirtækið Margmiðlun með 16%,
en Landssíminn á fjórðungshlut í
því fyrirtæki. Islandia er talið vera
með um 20%. Þórólfur Arnason
segir að á farsímamarkaðnum sé
Tal komið með á milli 13 til 15%
markaðshlutdeild og að fyrirtæk-
ið nái til rúmlega 70% landsins.
„Okkur reiknast til að frá því við
byijuðum í maí sfðastliðnum höf-
um við náð öðrum hvorum nýjum
farsímanotanda á okkar svæði, en
það hlutfall er um 40% miðað við
landið allt,“ segir Þórólfur.
15 afgreidd mál á nokkrum
árum
Landssfminn hefur yfirburða-
stöðu í símaþjónustunni og hefur
á skömmum tfma styrkt stöðu
sína verulega á Internetþjónustu-
markaði sérstaklega, annars vegar
með sjálfstæðri markaðssókn á
grundvelli auglýsinga og tilboða,
og hins vegar með kaupum á fyr-
irtækjum sem eru í rekstri á
markaðnum. Allt frá 1994 hafa
kærur streymt til Samkeppnis-
stofnunar gegn Pósti og síma eða
Landssímanum og liggja frá þeim
tíma að minnsta kosti 15 úr-
skurðir/álit og 8 óafgreidd mál að
auki. Af afgreiddum málum má
nefna eftirfarandi dæmi.
Póstdreifing fékk í gegn fjár-
hagslegan aðskilnað á viðskiptum
Pósts og síma með notendabúnað
frá starfsemi sem naut einkaleyf-
isverndar.
Samkeppnisráð ályktaði að
Póstur og sfmi hafi með sam-
keppnishindrandi aðgerðum
reynt að útiloka Póstdreifingu frá
póstmarkaðnum og fyrirskipaði
breytingar.
Alyktað var að Póstur og sími
skyldi færa til gjalda og greiða
markaðsvexti og hætta að nota
tekjur af rekstri GSM og NMT
fjarskiptakerfanna til að greiða
niður ýmsan kostnað.
Urskurðað var, vegna kvörtunar
Alnets, að Póstur og sími skyldi
þvert á synjun sína veita keppi-
nautum aðgang að gagnagrunni
símaskrárinnar.
Póstur og sími var „sýknaður“
af kröfu Fjölmiðlunar um fjár-
hagslegan aðskilnað vegna breið-
bandsins.
Urskurðað var að Póstur og
sími mætti ekki bjóða Félagi ís-
lenskra bifreiðaeigenda tiltekið
tilboð á farsímaþjónustu og tvin-
na saman í viðskiptum fjarskipta-
þjónustu og aðra þjónustu fyrir-
tæksins.
Átta mál híða úrskurðar
A þessari stundu eru að minnsta
kosti átta óafgreidd mál á borði
Samkeppnisstofnunar er lúta að
samkeppni á sviði Internetsins og
símaþjónustunnar.
1. Islandia kvartaði og hefur
Samkeppnisstofnun til bráða-
birgða bannað Landssímanum
(og dótturfélaginu Skfmu) að
veita allt að 10 þúsund aðilum
endurgjaldslausa Internetþjón-
ustu í þijá mánuði. Stofnunin
komst að þeirri niðurstöðu að
markaðsyfirráð Landssímans og
einokun á sumum sviðum væru
slík að tilboðið væri til þess fallið
að valda verulegri röskun á sam-
keppnisstöðu fyrirtækja á mark-
aðnum og rekstri þeirra.
2. Samkeppnisstofnun hafði
sjálf frumkvæði að því að taka fyr-
ir í einu lagi ýmsar kvartanir sem
bárust vegna Internet-mála er
varða fjárhagslegan aðskilnað
Internet-starfsemi frá öðrum íjar-
skiptaþáttum.
3. Tengt þessu hefur Intís beint
til Samkeppnisstofnunar að slík-
ur fjárhagslegur aðskilnaður fari
fram og óskað eftir afstöðu stofn-
unarinnar til sölu Landssímans á
grunnsambandi til Internetfyrir-
tækja til landsins og innan þess.
4. Landssíminn hefur á móti
gert kröfu til fjárhagslegs aðskiln-
aðar hjá Intís þar sem Intís hafi
einkarétt á svokölluðum Netlén-
um (domains).
5. Tal hefur kvartað vegna
GSM-þjónustu Landssímans og
vill fjárhagslegan aðskilnað far-
símaþjónustunnar frá öðrum
rekstrarþáttum Landssfmans.
6. Miðlun hefur sent erindi
vegna ólíkra og ójafnra tekju-
möguleika þess fyrirtækis og
Landssímans er varðar upplýs-
ingaþjónustu Landssímans (í
númerinu 118) og Gulu línu
Miðlunar. Miðlun vill fá heimild
til að rukka fyrir hvert símtal en
má það ekki að óbreyttu.
7. Miðlun hefur einnig sent
kvörtun yfir því að Landssíminn
veiti ókeypis aðgang að sfma-
skránni á Netinu.
8. Landssíminn hefur kvartað
vegna samkeppninnar milli
Breiðbands Landssímans og
Fjölvarps Islenska útvarpsfélags-
ins. Landssíminn segir Fjölvarpið
vera niðurgreitt með tekjum Is-
lenska útvarpsfélagsins af öðrum
rekstrarþáttum.
„Auðvltað fengum við okkar
fjall“
Af öðrum deilum má nefna
Fjallamálið. Deilan snérist í raun
um hvort fjallið Þorbjörn í ná-
grenni Grindavíkur væri nægjan-
Iega stórt til að rúma fjarskipta-
mannvirki beggja fyrirtækjanna.
Landssíminn hafði haft afnota-
rétt af fjallinu samkvæmt samn-
ingi frá því 1951, og í krafti
einkaleyfis Landssímans (Pósts
og síma) gat fyrirtækið komið í
veg fyrir uppsetningu sendibún-
aðar Tals á Qallinu. Þetta var þó
eina Ijallið á svæðinu, sem nýst
gat Tali til að veita þá þjónustu
sem það vildi veita. Tal taldi sam-
keppnisaðilann beita óeðlilegum
viðskiptaþvingunum á grundvelli
aðstöðu sem hann fékk á dögum
einokunarinnar og fékk því fram-
gengt að fá pláss á Ijallinu. Að-
spurður um þessa deilu segir
Þórólfur forstjóri Tals að hún hafi
verið dæmigerð fyrir hofmóðsku
sumra talsmanna Landssímans.
„Þeir fullyrtu að ekki væri pláss á
fjallinu, en talsmennirnir höfðu
sjálfir aldrei á fjallið komið. Auð-
vitað fengum við okkar fjall,“ seg-
ir Þórólfur.
Þá gerðist það á dögunum að
Póst- og fjarskiptastofnun (PFS)
úrskurðaði til bráðabirgða að til
að jafnræðis sé gætt á markaði
fyrir útlandasímaþjónustu milli
Tals og Landssímans að samteng-
ing almenna talsímanets Lands-
símans við net Tals skuli einnig
gilda fyrir útlandasímaþjónustu
Tals. Akvörðunin kom í kjölfar
kvörtunar yfir því að Landssím-
inn synjaði Tali um innheimtu á
útlandasímtölum Tals og felur
hún í sér að Landssíminn skuli
ekki opna fyrir nýja þjónustu til
útlanda eða gera breytingar á nú-
verandi útlandasímaþjónustu
sinni fyrr en ákvörðunin hefur
komið til framkvæmda.
Þessi úrskurður stóð þó ekki
lengi. Urskurðarnefnd Ijarskipta-
og póstmála (ÚFP) felldi bráða-
brigðaákvörðunina úr gildi.
Landssíminn telur að ÚFP hafi
fallist á þau rök fyrirtækisins að
grundvallarreglur stjórnsýslurétt-
arins hafi verið brotnar við töku
ákvörðunarinnar; faglegri og efn-
islegri meðferð ekki sinnt og and-
mælaréttur Landssímans ekki
virtur. ÚFP tók með ógildingu
sinni hins vegar ekki efnislega af-
stöðu til deilu símafyrirtækjanna.
Tal telur aftur á móti að ákvörðun
ÚFP gangi gegn hagsmunum
neytenda hér á landi, þar sem
slegið sé á frest að símnotendur
geti hringt til útlanda á 20% lægra
verði en Landssíminn býður. Þá
segir að Landssíminn hafj augljósa
hagsmuni af því að telja framgang
samkeppninnar.
Kómískt að berjast gegn verð-
lækkun
Þórarinn V. Þórarinsson, stjórnar-
formaður Landssímans, segir í
samtali við Dag um þessa nýjustu
deilu og úrskurði að málið snúist
um hvort hver sem er geti samið
við eitthvert erlent símafyrirtæki
um að taka við símaumferð, leigt
línu þangað og sagt við Landssím-
ann: þú átt að annast alla þessa
þjónustu fyrir okkur; annast teng-
ingarnar í grunnnetinu og gefa út
símreikninga og senda okkur pen-
ingana.
„Landssímanum er auðvitað
skylt að veita aðgang að símnetinu
og annast tengingar, sem er gert,
en telur sér ekki skylt að annast
fyrir þá rukkun. Talsmenn Tals
ganga fram núna og segja að neyt-
endur hafi verið sviknir um 20%
verðlækkun, sem kemur á óvart,
því annað fyrirtæki hefur haslað
sér völl í samkeppni um þessi
millilandasímtöl, Skíma. Ég hygg
að Skíma sé að bjóða verð sem eru
20 til 30 prósentum lægri en hjá
Landssímanum. Og ég held að
Skíma rukki sjálf," segir Þórarinn.
En býst Þórarinn við áframhald-
andi og eilífum slagsmálum keppi-
nautanna á fjarskiptamarkaðnum
og þá einkum Landssímans og
Tals? „Stjórnendur Tals hafa valið
sér þann stíl að ganga ævinlega
fram eins og sárbarðir píslarvottar.
Og ég á von á því að þeir haldi því
áfram. En Landssíminn vill auð-
vitað eiga gott samstarf við þetta
fyrirtæki eins og önnur fyrirtæki á
Ijarskiptamarkaðnum. Nú er stað-
an í þessum nýjustu málum sú, að
Geta auðveldlega rutt öllum
úr vegi
Þórólfur lítur deilurnar öðrum
augum. „Fjarskipti urðu frjáls frá
1. janúar fyrir rúmu ári, en okkur
finnst að löggjafinn og aðrar stofn-
anir sem um málin fjalla hafi ekki
gætt sín á því að tryggja sam-
keppnisvettvanginn nægilega. Það
er vitað að það þarf að beita harð-
ari skilyrðum þann sem hefur
100% markaðshlutdeild en hinum
sem hefur núll. Leikurinn er ekki
jafn; það er ekki hægt að sleppa
kettinum og músinni á markalín-
una og segja að nú heljist kapp-
hlaupið. I rekstrarleyfi Landssím-
ans eru kvaðir á þá vegna mark-
aðsráðandi stöðu fyrirtækisins.
Okkur hefur fundist að ekki sé
nægilega tekið á þessu og að það
þurfi að lækka þröskuldinn fyrir
nýja aðila að komst inn á markað-
inn. Við berum okkur þó ekki illa
því neytendur taka okkur vel.“
En er ekki eðlilegt að neytend-
um finnist skrítið þegar Tal kærir
og krefst þess að verðlækkanir séu
dregnar til baka og að Landssím-
inn rukki fyrir þjónustu Tals?
„Það er ekki rétt að við höfum
kært lækkun, heldur báðum við í
september um bráðabirgðastöðv-
un á verðlækkanaskrúfu Lands-
símans, þegar hún væri eingöngu í
samkeppnislegum tilgangi gerð.
Auðvitað vita allir að þegar ráð-
andi aðili á markaði fær leyfi til að
lækka sig niður fyrir kostnaðar-
mörk til að svæla út nýjan aðila þá
ræður hann verðinu eftir það. Er
eitthvað sem stöðvar Landssím-
ann frá því t.d. að hafa gjaldfría
þjónustu á öllum samkeppnissvið-
um í heilt ár. Það er ekkert sem
bannar Landssímanum það og þá
gæti fyrirtækið auðveldlega rutt
allri samkeppni úr vegi. Og rukk-
unarmálið er mjög eðlilegt og ein-
falt. Það er í gangi samningur milli
fyrirtækjanna um gagnkvæma inn-
heimtu vegna umferðar á milli
kerfa beggja fýrirtækja. Það á að
fara eftir þessum samningi og
hann á að ná til millilandasímtala,
eins og reyndin var athugasemdar-
laust fram til 20. desember, þegar
við opnuðum okkar útlandasím-
stöð.“
Að ná gullpemng úr lófa
Eins og Þórarinn býst Þórólfur við
að ríkjandi stríð á Ijarskiptamark-
aðnum haldi áfram.
„Sumir hjá Landssímanum eru
fastir í því að taka samkeppninni
ekki eins opnum örmum á borði
og í orði. Þessi slagur hlýtur að
halda áfram til að tryggja hags-
muni neytenda. Landssíminn gef-
ur þetta aldrei frá sér, það segir sig
sjálft. Það gefur enginn frá sér
gullpening í Iófa nema fingurnir
séu opnaðir einn af öðrum. Við
erum rétt búnir að opna einn,
erum á leiðinni með annan og það
á eftir að taka hina upp,“ segir
Þórólfur.
Starfsmcnntunarsjóðir ýmissa stéttarfélaga styrkja fc'lagsmenn sína til náms í Kvöldskóla Kópavogs,
t.d. BSRB, BHMR, Dagsbrún og Framsókn - stéttarfélag, VR og Starfsmannafélag Kópavogs.
KennsLi hefst 25. janúar.
Innritun og upplýsingar um námskeiðin 11.- 21.janúar kl. 17—21
í si'imun 564 1507, 564 1527 og 554 4391 og á skrifstolu Kvöldskólans í Snælandsskóla.
tungumAl
11 vikna námskjeið
22 kcnnslustundir
Kcnnt er í byrjenda-,
framhalds' og
ralæfingailokkum
ENSKA
Enska 1
Enska I frh
Enska II
Enska IJ frh
Enska IV frh
Tal- og lcshópur
DANSKA
Danska I - II
Tal- og ieshópur
NORSKA
Norska I - II
Tai- og leshópur
SÆNSKA
Sænska I - II
Saenska III
FRANSKA
Franska I
Franska I frh.
Franska III
ÍTALSKA
Italska I
ítalska frh
SPÆNSKA
Spænska I
Spænska I frh
Tal- og Icshópur
ÞÝSKA
Þýska I
Þýska I frh.
Tal og leshópur
KATALÓNSKA
ÍSLENSKA
fyrir útlendinga
Byrjendur
Framhald
11 vikna nintskeið
22 kennslustundir
BÓKBAND
10 vitaia námskcið
40 kennslustundir
GLERLIST
10 vikna námskeið
40 kennslustundir
KÖRFUGERÐ
1 viku námskeið
10 kennslustundir
LEIRMÓTUN
6 vikna námskeið
25 kennslustundir
SKRAUTRITUN I
9 vikna námskeið
18 kennslustundir
LJÓSMYNDATAKA
3 vikna námskcið
9 kennslustundir
FRAMKÖLLUN OG
STÆKKANIR
2 vikna námskeið
16 kennslustundir
SILFURSMÍÐI
(skartgripagerð)
9 vikna námskeið
36 kcnnsíusmndir
TRÉSMÍÐX
9 vikna námskcið
36 kcnnsiustundir
TRÖLLADEIG
4 vikna námskeið
16 kcnnslustundir
ÚTSKURÐUR
9 vikna námskeið
36 kennslustundit
VATNSLITAMÁLUN
8 vikna námskeið
32 kennslustundir
VIDEOTAKA
1 viku námskeið
14 kcnnslusrundir
BÚTASAUMUR
6 vikna námskeið
24 kennslustundir
BÚTASAUMSTEPPI
4 vikna námskcið
18 kennslustundir
FATASAUMUR
6 vikna námskeið
24 kennslustundir
KÁNTRÝ - FÖNDUR
6 vikna námskeið
24 kennslustundir
BÓKHALD
smærri fyrirtækja
4 vikna námskeið
24 kennslustundir
VÉLRITUN
9 vikna námskeið
18 kennslustundir
RÉTTRITUN OG
mAlfræði
8 vikna námskcið
16 kennslustundir
Tölvunámskeið:
WORD og WINDOWS
fyrir byijendur
4 vikna námskeið
20 kennslustundir
WORDII
3 vikna námskeið
20 kennslustundir
excel
fyrir byrjendur
3 vikna námskeið
20 kennslustundir
INTERNETIÐ OG
TÖLVUPÓSTUR
1 viku námskeið
8 kcnnslusrundir
POWER POINT
1 viku námskeið
8 kennslustundir
GÓMSÆTIR
bauna-, pasta- og
gracnmctisréttir
3 vikna námskcið
12 kcnnslusnmdir
FITUSNAUTT
GRÆNMETISFÆÐI
3 vikna námskeið
12 kennslusrundir
FRÖNSK MATARGERÐ
2 vikna námskeið
8 kennslustundir
ÍTÖLSK MATARGERÐ
2 vikna námskeið
8 kennsluscundir
HÖNNUN A ELDHÚSI
OGBAÐI
LITUR OG LÝSING
2 vikna námskcið
12 kcnnsluscundir
GÖNGUFERÐIR I
ÓBVGGÐUM
2 vikna námskeið
8 kcnnslustundir
HEIMILISGARÐURINN
2 vikna námskeið
8 kcnnslustundir
trjAklippingar
1 viku námskeið
6 kcnnslustundir
Tveir stærstu sjálfkeyrandi snjóbiásarar landsins voru formlega afhentir Flugmálastjórn á Akureyri í gær. Sigurður
Hermannsson, undæmisstjóri Fiugmáiastjórnar á Norðurlandi, segir að annar blásarinn muni innan tíðar fara tii
Siglufjarðar en hinn verður staðsettur á Akureyri. Sjálfkeyrandi snjóblásari þýðir að hann er settur á bíl sem keyrir
um með blásarann en ekki hengdur á t.d. gröfur eða önnur stórvirk vinnutæki, sem algengara er enn í dag. Þessi
tegund snjóblásara kostar ný allt að 50 milljónir króna. Nýju snjóblásararnir eru mikil og fljótvirk vinnutæki. Á
myndinni eru f.v. Sigurður Hermannsson, Jón Baldvin Pálsson, Guðmundur Jónasson, Friðrik Hróbjartsson, Grétar
Berg Hallsson og Friðrik Ingi Friðriksson. mynd: brink
NÁMSKEIÐ Á VORÖNN
1999