Dagur - 12.06.1999, Blaðsíða 7

X^Mr'
LAUGARDAGUR 12. JÚNÍ 1999 - 7
RITS TJÓRNARSPJALL
Landssími dettur
niöur úr tré
Það var skemmtileg grein um
uglustrákinn Pippa og þijár ak-
ureyskar menntaskólapíur í blað-
inu í vikunni. Stelpurnar höfðu
búið til myndasögu um Pippa
sem dönskuverkefni í skólanum
og tekist svo vel til að myndasag-
an var ofin inn á Internetið. Þar
hafa erlendir skólar fundið hana
og tekið hana upp í kennslu hjá
sér og uglustrákurinn Pippi, sem
upphaflega var dönskuverkefni í
MA er nú orðinn lífsreyndur
heimsborgari. Sagan er um uglu-
strák sem dettur ofan úr tré og
verður undrandi í fyrstu, en
uppgvötar svo að nú er engin
mamma til að skamma hann og
hann getur gert það sem hann
vill. Svo fer hann að skoða heim-
inn og lendir í ýmsum ævintýr-
um. Erlendis eiga börn auðvelt
með að tengjast þessum óþekka
uglustrák frá Islandi, sem Iærir
þó sínar lexíur — og höfundar
verksins eru alveg steinhissa á
hve vinsælt þetta allt er. „Þetta
er ekkert smá skrýtið!" hefur
Dagur eftir einni þeirra.
Skemmtileg saga um klára
krakka.
Eleiri hreiöur
En það eru fuglar að detta úr
hreiðrum víðar þessi misserin.
Þannig hefur hvert fyrirtækið af
fætur öðru horfið úr ríkishreiðr-
inu að undanförnu með öflugri
og stundum árangursríkri einka-
væðingarstefnu ríkisstjórnarinn-
ar. Og við lesum um það í
stjórnarsáttmálanum, að einka-
væðingin muni halda áfram á
þessu kjörtímabili og þar verði
stigin enn fleiri og lengri skref til
að slíta tengslin milli fyrirtækj-
anna og ungamömmunnar, rík-
isins og hreiðurs hennar. Sala
bankanna og sala Landssímans
eru meðal þess sem boðað hefur
verið að sé eðlilegt framhald af
hlutafélagavæðingunni. Hluta-
félagavæðingin var bara fyrsti
skellurinn þegar fyrirtækin duttu
niður úr trénu.
Sporin hræða
Óneitanlega setur að manni
nokkurn ugg í þessum efnum,
því þótt ýmis fyrirtæki geti - ekk-
ert síður en Pippi uglustrákur -
klárað sig ágætlega eftir sfna
fyrstu sögulegu byltu, þá hræða
sporin í þessu ferli óneitanlega
nokkuð. Það eitt að hugtakið
„einkavinavæðing" skuli hafa
náð að festast í málinu sem full-
komlega merkingarbært hugtak í
hugum almennings segir meira
en mörg orð. „SR- mjöl“ kallar
lfka ósjálfrátt á svipuð hugrenn-
ingartengsl. Og í blöðum gær-
dagsins mátti lesa langar og ítar-
Iegar fréttir um nýjasta málið -
niðurstöðu samkeppnisráðs um
Landssímann.
Sprengja
Samkeppnisráð kastaði mikilli
sprengju inn þjóðfélagið með
áliti sínu um Landssímann og
hvernig staðið var að því að meta
stöðu fyrirtækisins þegar það var
gert að hlutafélagi. Samkvæmt
samkeppnisráði var það enginn
venjulegur uglustrákur sem datt
niður úr trénu, heldur hafði
þessi gull og demant á hverri kló.
Samkeppnisstofnun talar um að
þegar Póstur og Sími var gerður
að hlutafélagi um áramótin
1997 hafi fyrirtækinu verið veitt
ríkisaðstoð (í skilningi sam-
keppnislaga) sem nemur að
minnsta kosti 10 milljörðum
króna. Eignir voru vanmetnar
og viðskiptavild ekki metin og
eignafærð auk þess sem lífeyris-
skuldbindingar voru lækkaðar
um 1,5 milljarð. „Vegna þessarar
ríkisaðstoðar nýtur Landssími Is-
lands nú ólögmæts forskots í
samkeppni á fjarskiptamarkaði,"
segir í greinargerð samkeppnis-
ráðs.
Spurningar!
Nú er það í sjálfu sér ótrúlegt að
þegar fyrirtækið er gert upp og
staða þess metin, að svo miklu
geti skeikað milli bókkhaldslegr-
ar stöðu og raunverulegrar stöðu.
10 milljarðar eru ekki beinlínis
skiptimynt! Var Rendi í skógar-
ferð?!
Enda hringja allar viðvörunar-
bjöllur samfélagsins og spurning-
arnar brjótast fram á varir alþýð-
unnar um Iand allt - sem þrátt
fyrir allt og allt er sögð eigandi að
hlutabréfinu stóra í Landssíman-
um. Hvað ef Tal hefði ekki kært
þetta mál og sú umræða sem nú
er farin af stað hefði ekki orðið?
Hefði það haft áhrif á verð fyrir-
tækisins til lækkunar? Hefði ver-
ið hægt að treysta því að markað-
urinn verðlegði fyrirtækið rétt
þegar bókahaldsmatið er svona?
Atti kannski að einkavinavæða og
lauma þessu yfir til Krabbans
með bókhaldsbrellum á góðu
verði? Ef þessi ríkiseign er van-
metin um 10 milljarða - hvernig
hafa aðrar ríkiseignir verið metn-
ar og á hvaða verði fóru þær?
Eða er það kannski samkeppnis-
ráð sem er á Iyfjum?
Furður ráðherrans
Því miður veit ég ekki svarið við
þessum spurningum og einhvern
veginn efast ég um að ég muni
eiga auðvelt með að trúa þeim
sem best þykjast þekkja svörin.
Samgönguráðherra, sá maður
sem á að bera endanlega ábyrgð
á að þessi ugluungi komist á
legg, er í öllu falli ekki mjög
traustvekjandi. Strax eftir að
samkeppnisráð birti niðurstöðu
sína gaf hann út þá furðulegu yf-
irlýsingu að ekkert væri að
marka það og forsendur þess.
Það þarf ekki að fara í grafgötur
með hvar hann stendur í málinu
og þetta er maðurinn sem fer
með ráðstöfunarréttinn yfir
hlutabréfinu eina og talar um að
hraða sem mest sölunni á því!
Það er eins gott að almenningur
og „markaðurinn“ fylgist vel með
aðferðafræðinni í þeirri sölu.
Gestur og þrestimir
Sannleikurinn er nefnilega sá að
það er hreint ekki sjálfgefið að
fall fuglsunga niður úr tré verði
að sömu gleðisögunni og sagan
af Pippa uglustrák. Gestur Ein-
ar Jónasson hinn landskunni út-
varpsmaður og nágranni minn
getur svo sem vitnað um það.
Hann hefur í allt vor staðið dygg-
an vörð um þrastaheiður á ver-
öndinni hjá sér og gætt þess að
þangað komist enginn köttur.
Varðstaðan gekk vel þangað til
ungarnir urðu svo stórir að þeir
áttu erfitt með sig í hreiðrinu og
duttu niður á jörð. Þar urðu ein-
ir þrír köttum að bráð, en tveir
komust á legg til að heilsa
englum með húfu og rauða skúfa
í peysum.
Að vanda sig
Það er engin ástæða til annars,
en að fyrirtæki ríkisins yfirgefi
hreiðrið og slíti tengslin við sína
fyrri ungamömmu. Hins vegar er
Ijóst - og aldrei meira en nú - að
það eru ýmsir kettir á sveimi í
garðinum. Menn þurfa því að
vanda sig, rétt eins og mennta-
skólastúlkurnar gerðu í sínu
dönskuverkefni. Og þá stöðvar
okkur heldur ekkert - ekki frekar
en Pippa uglustrák!