Dagur - 16.07.1999, Blaðsíða 9

FÖSTUDAGUR 16. JÚLÍ 1999 - 9
Thypr
FRÉTTIR
Hollandi og Bretlandi - og kring-
um 300 manns á Islandi. Flestir
eru flóttamennirnir þó í Iran, 2
milljónir og Pakistan 1,2 milljón-
ir. I mörgum fátækustu ríkjum
Afríku og fyrrum Sovétlýðveldum
búa 200-600 þúsund flótta-
menn. Löglega skráðir farand-
verkamenn, sem búa tímabundið
utan síns heimalands, eru hins
vegar um eða yfir 140 milljónir.
Glæpahringar hnattvæðast
Skýrsluhöfundum finnst það
hörmulegt að glæpahringar
heimisins hafa verið flestum
fljótari til að nýta sér hina spenn-
andi möguleika hnattvæðingar-
innar. Hnattvæðingin leiði ekki
aðeins flutning nýjunga í lækna-
vísindum - heldur líka heróíns,
„skítugra" peninga og vopna.
Olögleg viðskipti með fíkniefni,
ungar konur, vopn, stolna bíla og
„þvegna“ peninga kyndi nú und-
ir því ofheldi og glæpum sem
ógni venjulegu fjölskyldufólki
um víða veröld.
Oópmarkaðurínn stærri en
hílamarkaðurinn
Verðmæti ólöglegra fíkniefnavið-
skipta var áætlað 400 milljarðar
dollara árið 1995. Það jafngildi
um 8% heimsverslunarinnar, eða
álíka og öll gas- og olíuviðskípti
heimsins, eða allur fatamarkað-
urinn, en nokkru meira en öll
heimsins bílasala. Og svo vill til
að þetta er líka sama upphæð og
allar erlendar fjárfestingar í
heiminum (kannski að hluta til
„þvegnir dóppeningar11?). I ljósi
þess að 82% allra milliríkjavið-
skipta í heiminum eru gerð af
þeim 20% íbúa heimsins sem lifa
í ríku löndunum, má kannski
ætla að 330 milljarðar dollara af
þessum „dópviðskiptum" falli
líka í þeirra hlut. Peningaþvætti
er áætlað á bilinu 2-5% af þjóð-
artekjum heimsins.
...enda 200 milljónir
dópista
Fíkniefnamarkaðurinn vex Iíka
mildu hraðar en flestir aðrir. Óp-
íumframleiðsla meira en þrefald-
aðist á síðasta áratug og kókafn-
framleiðslan tvöfaldaðist. Fíkni-
efnaneytendur eru nú taldir um
200 milljónir, sem mundi sam-
svara um 9.000 slíkum á Islandi.
Áætlað er að hálfri milljón
stúlkna, mörgum barnungum, sé
smyglað árlega til og frá Austur-
Evrópu og fyrrum Sovétlýðveld-
um til Vestur-Evrópu þar sem
þær eru „seldar" í kynlífsþræl-
dóm. Skýrslan áætlar veltuna yfir
500 milljarða á ári og segir þetta
ein svfvirðilegustu mannrétt-
indabrot um þessar mundir.
Ólögleg vopnasala er líka vaxandi
markaður. Þar er einkum um
„léttvopn" að ræða, en skýrslu-
höfundar segja 90% alls mann-
falls í átökum sem orðið hafa eft-
ir síðustu heimsstyrjöld af völd-
um slíkra vopna.
Velta glæpahringa 1.500
milljarðar dollarar
Ólögleg viðskipti skipulagðra
glæpasamtaka vaxa nú sem aldrei
fyrr og eru áætluð kringum
1.500 milljarðar dollara um þess-
ar mundir - og slaga þannig upp
í samanlögð heimsviðskipti með
olíu og gas, járn og stál, bíla og
fatnað. Talið er að auð sinn og
völd noti þessi samtök til að
gróðursetja spillingu og glæpi í
viðskiptum, stjórnmálum og inn-
an ríkisstjórna. Bent er á: Six Tri-
ad í Kína, Medellín og Cali
hringina í Kólumbíu, Mafíuna á
Italíu, Yakuza í Japan, Juares,
Tiuuana og Gulf hringina í
Mexíkó, Cosa Nostra í Banda-
ríkjunum og aðra í Nígeríu,
Rússlandi og Suður Afríku. Allir
reki þeir starfsemi utan eigin
landamæra og séu nú að byggja
upp bandalög og mynda alþjóð-
leg net til að nýta sér enn betur
möguleika og hagnaðinn af al-
þjóðavæðingunni.
Hreinsað tii í brunarústum Gallerís Borgar. - mynd: s
Bremiuvargur-
inn fannst ekki
Rannsókn á brunanum í Gallerí
Borg í febrúar sl. hefur verið
lögð niður með fyrirvara um
heimild til endurupptöku komi
nýjar upplýsingar eða gögn fram.
Sannað þykir að um íkveikju hafi
verið að ræða, þar sem teppum
var hrúgað saman, bensíni hellt
yfir og kveikt í.
Kolbrún Sævarsdóttir lögfræð-
ingur hjá Lögreglustjóranum í
Reykjavík staðfestir í samtali við
Dag að kveikt hafi verið í með
þessum hætti. Áður hefur komið
fram í blaðinu að engin merki
voru um innbrot og ekkert að
rafmagni. Sterkar líkur benda til
þess að brennuvargurinn hafi
haft lykil að bakdyrum gallerísins
undir höndum.
Kolbrún segir að þar sem rök-
studdur grunur beindist ekki að
neinum tilteknum aðila þá hafi
rannsókninni verið lokið að svo
stöddu.
„Hún er að óbreyttu felld nið-
ur, enda kom ekkert fram sem
okkur sýndist að myndi leiða til
ákæru. Það voru einstaklingar
yfirheyrðir með réttarstöðu
grunaðra, en ekkert kom út úr
þvi og málið fór ekki lengra,“
segir Kolbrún. Samkvæmt þessu
er ekkert því til fyrirstöðu að VIS
greiði eigendum gallerísins
krafnar tjónabætur, en trygg-
ingafélagið hefur þegar greitt
ýmsum eigendum hundruða
verka sem skemmdust eða
eyðilögðust bætur. Er reiknað
með að bætur í heild hljóði upp
á um 30 milljónir króna. — FÞG
Jafnréttismál
í biðstöðu
Jafnréttisnefnd þjóö
kirkjuimar hefur tvö
mál til skoðunar og
biðstaða er í háðum.
Það vakti athygli þegar jafnréttis-
nefnd þjóðkirkjunnar komst að
þeirri niðurstöðu fyrir tveim vik-
um að flest benti til þess að jafn-
réttislög og jafnréttisáætlun þjóð-
kirkjunnar hafi verið brotin þegar
prestur í Grenjaðarstaðarpresta-
kalli í Þingeyjarsýslu var valinn.
Þorgrímur Daníelsson fékk
stöðuna en nefndin áleit Stínu
Gísladóttur hafa bæði verið hæf-
ari að reynslu og menntun. í
þessu máli voru einnig brotin þau
ákvæði jafnréttisáætlunar kirkj-
unnar um að valnefndirnar skuli
innihalda kynjahlutföllin einn á
móti þremur eða tveir á móti
fimm en í valnefndinni í Grenjað-
arstaðarmálinu var aðeins ein
kona og sex karlmenn. Þetta er
ekki í fyrsta skiptið sem kirkjan
lendir í svona máli en í fyrra
komst kærunefnd jafnréttismála
að að brotið hefði verið á séra
Yrsu Þórðardóttur við veitingu
prestsembættis í Seltjarnarnes-
prestakalli þegar Sigurður Grétar
Helgason hlaut stöðuna. Mál
Yrsu er núna í meðhöndlun hjá
Biskupsstofu og enn hefur ekki
verið tekin nein ákvörðun innan
kirkjunnar um framhald þess
máls.
Er að skoða möguleikana
Nú hefur jafnréttisnefnd þjóð-
kirkjunnar sent biskupi bréf þar
sem beðið er um formleg við-
brögð vegna máls Yrsu. Varðandi
mál Stínu í Grenjaðarstaðar-
prestakalli segir Arnfríður Guð-
mundsdóttir, formaður jafn-
réttisnefndar þjóðkirkjunnar, að
frumkvæðið að aðgerðum um
framhaldið eigi ekki að koma frá
jafnréttisnefndinni heldur frá
viðkomandi aðila.
„Við áttum bara að komast að
niðurstöðu og benda síðan á
leiðir,“ segir Arnfríður. Að sögn
hennar eru tvær leiðir sem hægt
er að fara. Annars vegar fara með
málið til kærunefndar jafnréttis-
mála og hins vegar ieita til úr-
skurðarnefndar þjóðkirkjunnar.
„Þar sem enn er óljóst hvernig
mál séra Yrsu Þórðardóttur muni
enda þrátt fyrir niðurstöðu
kærunefndar jafnréttismála er
erfitt að benda öðrum aðila að
fara sömu leið og Yrsa fór. Hins
vegar hefur leið úrskurðarnefnd-
ar þjóðkirkjunnar aldrei verið
prófuð hvað varðar jafnréttis-
mál,“ segir Arnfríður.
Stína Gísladóttir segist vera að
skoða sína möguleika en vill að
öðru leyti ekki tjá sig um málið
að svo stöddu.
Mætti vera betri staða
Að sögn kunnugra mætti staðan
í jafnréttismálum kirkjunnar
vera betri. Á höfuðborgarsvæð-
inu er aðeins einn sóknarprestur
sem er kona, en það er séra Sol-
veig Lára Guðmundsdóttir á Sel-
tjarnarnesi. - ÁÁ