Dagur - 14.08.1999, Blaðsíða 15

LAUGARDAGUR 14. ÁGÚST 1999 - 31
LÍF OG STÍLL ^
Meiri ábyrgð aldraðra
Það vantar að rætt sé um
hvaða upphæðir þarf til
að flestir gætu orðið
skikkanlega ánægðir,
segir formaður Samtaka
aldraðra.
„í stórum dráttum er það fagnar-
efni að þessi skýrsla hefur verið
gerð - þ\i menn hafa talað út og
suður í þessum efnum. En það
verður að viðurkennast, að túlk-
unin virðist fara svolítið eftir því
hvemig menn vilja túlka niður-
stöðurnar," sagði Guðmundur
Gunnarsson, formaður Samtaka
aldraðra, sem Dagur tók taii í
kjölfar nýlega útkominnar skýrslu
um lífskjör eldri borgara á Islandi.
Hann segir eldra fólk talsvert
kvarta um hvað kjör þess hafi
versnað. „Og við teljum að aldr-
aðir hafi borið skarðan hlut frá
borði undanfarin ár.“
„Getum ekkert
íeyft okkur“
Staersta hluta félagsmanna segir
Guðmundur fólk sem hefur verið
að byggja yfir sig sjálft. Margir
þeirra segi: „Við eigum þak yfir
höfuðið, ekki meira og getum
ekkert leyft okkur af því sem kraf-
ist er að fólk geti nú til dags.“
Fólki finnist því heldur nöturlegt
þegar verið sé að tfunda: aldraðir
eiga peninga, og þeir eiga íbúðir
og þeir geta farið í utanlandsferð-
ir - sem sagt hluti sem aðrir telji
sjálfsagða þætti í daglegu lífi.
„Sem betur fer getur margt
eldra fólk Ieyft sér nokkuð um-
fram nauðþurftir. A hinn bóginn
finnst okkur vanta að talað sé um
upphæðir sem leggja þyrfti í
þennan málaflokk til þess að
flestir gætu orðið svona skikkan-
lega ánægðir. Það vantar ennþá
talnalegar staðreyndir um hvar
skóinn kreppir. Hvað mundi það
t.d. kosta sveitarstjórnir að miða
lækkun fasteingaskatta við
nokkru hærri tekjumörk en nú er
gert? Þetta hefur aldrei verið at-
hugað. Við gerðum athugun á
þessu fyrir Reykjavík í fyrra og
það kom í Ijós að þetta mundi
ekki kosta borgina nema 20-30
milljónir, en yrði mörgum virkileg
búbót.“
Rýmri fjárráð - hærri
erfðaskatt
,Að mínu mati þyrfti að rýmka
svolítið um eyðsluljárhag fólksins
- en auka þá jafnvel erfðaskattinn
á móti. Vandinn er, að mörgum
öldruðum er það svo mikið
kappsmál að geta látið sem mest
eftir sig í arf.“ Erfitt sé að breyta
þessum hugsunarhætti. Þegar
fólki hafi t.d. opnast leiðir til að
taka Ián út á eignir sínar sem ekki
þurfi að gera upp fyrr en eftir
sinn dag - eins og t.d. hjá Búnað-
arbankanum nýlega - hafi sýnt sig
að þetta höfði til aðeins örfárra,
sem skilji að þetta geti verið hag-
stætt. Flestum finnist nöturlegt
að vera á sfðustu árunum að éta
út það sem þeir hafa eignast um
Guðmundur Gunnarsson formaður samtaka aldraðra telur að rýmka þurfi um
eyðslufjárhag fólksins.
ævina - geta ekkert skilið eftir.
Of mörg hjúkrunarheimili
Guðmundur segir ýmsar athygli-
verðar hugmyndir hafa komið
fram á ráðstefnu, sem hér var
haldin fyrir um ári síðan. „Dansk-
ur ræðumaður upplýsti t.d. að þar
sé búið að byggja of mörg hjúkr-
unarheimili. Því aldraðir Danir
vilja vera á heimilum sínum, og
fá þjónustuna til sín, en ekki
flytja til þjónustunnar. Svipað hef
ég margsinnis bent á hér. I hús-
um sem reist hafa verið f\rir aldr-
aða um allan bæ væri eðlilegt að
hafa hjúkrunaraðstöðu - þannig
að fólk gæti fengið skammtíma-
aðstoð £ sama húsi í stað þess að
flytjast á stofnun."
Ávinningur af þessu væri m.a.:
Að makar viðkomandi mundu
dveljast meira og minna hjá þeim
á daginn, og margir gætu sofið á
eigin heimili um nætur, þó þeir
þurfi aðhlynningu á daginn, sem
hvort tveggja mundi spara vinnu-
kraft.
Talað um aldraða
- ekki við þá
„Gallinn er sá, að umræðan hér
er aldrei á milli aldraðra og
stjórnvalda - heldur stjómvalda
og þeirra sem veita öldruðum að-
stoð eða hjúkrun. Sárlega vantar
að aldraðir fái sjálfir að vera með
í ákvarðanatöku og tillögugerð.
Aðgerðir á ári aldraðra hafa t.d.
verið ótrúlega veikar. Eina nám-
skeiðið var tölvunámskeið fyrir 20
aldraða, en síðan hefur ekkert
meira gerst í því máli. Það er búið
að halda býsn af fundum, sem er
ágætt út af fyrir sig. En það hef-
ur lítið verið gert í því að kristalli-
sera vandamálin.“
Vilja meiri ábyrgð
Guðmundur vill að aldraðir verði
meira meðábyrgir í ákvörðunum
um sín málefni. „I nýjum lögum
um öldrunarmái er þar varla
minnst á aldraða sem slíka, en sí-
fellt fjallað um samskipti þjón-
ustuaðila og stofnana. Á fundi
sem ég sat í Öldrunarráði komu
þeir hver um annan þveran, for-
stjórar helstu öldrunarstofnana
og hjúkrunarforstjórar og gáfu
sama tóninn: Það sem helst vant-
aði í lögin var að þeir sjálfir
fengju meiri áhrif og meiri völd í
allri stjórnun þessara mála. Heil-
brigðisyfirvöld mættu borga en
helst að láta stjórnunina eiga sig.
En gamla fólkið sjálft gleymdist
alveg,“ sagði Guðmundur Gunn-
arsson.
- HEI
HAFNARDAGARIÞORLAKSHOFN
helgina 13.-15. ágúst
í tilefni af 70 ára afmæli hafnarinnar í Þorlákshöfn verða haldnir Hafnardagar og
bryggjustemmning á hafnarsvæðinu bæði laugardag og sunnudag.
Vörukynningar og veitingar í tjaldi, sýning á björgunarbúnaði, lifandi sjávarfiskum,
torfæru- og fornbílum. Sjómannalögin, söngur, harmonikuleikur og lúðrablástur.
Á hestatúninu verður teymt undir börnunum.
DAGSKRÁ:
Föstudagur 13. ágúst
Kl: 17:00 Opnun sýningar á sögu hafnarframkvæmda í Þorlákshöfn í nýja menningar- og stjórnsýsluhúsinu við
Hafnarberg. Sýningin verður opin alla helgina.
Laugardagur 14. ágúst
Kl. 14:00 Setning Hafnardaga. Tekin fyrsta skóflustunga að tollvörugeymslu.
Kl. 21:30 Varðeldur, flugeldasýning og fjöldasöngur í Skötubótinni.
Kl. 23:00 Dansleikur í Duggunni, hljómsveitin Karma.
Sunnudagur 15. ágúst
Kl: 10:00 Messa í Þorlákskirkju.
Kl: 14:00 Kraftakeppni. Sterkustu menn íslands keppa um titilinn Hafnartröllið 1999.
Skip og bátar til sýnis.
Komið til Þorlákshafnar, fagnið með okkur og njótið umhverfisins.
Ókeypis tjaldstæði alla helgina. Frítt í golf á golfvellinum.